فهرست مطالب
سرطان مغز، یکی از پیچیده‌ترین و چالش‌برانگیزترین انواع سرطان است. این بیماری از رشد غیرعادی سلول‌ها در مغز یا نخاع ناشی می‌شود و می‌تواند اولیه (از خود مغز) یا ثانویه (متاستاتیک از سایر ارگان‌ها) باشد، با انواع خوش‌خیم و بدخیم که هر کدام علائم و درمان‌های متفاوتی دارند. سرطان مغز بر عملکردهای حیاتی مانند حافظه، حرکت و بینایی تاثیر می‌گذارد. تشخیص زودهنگام آن می‌تواند شانس بقا را تا ۳۵ درصد افزایش دهد. هدف این مقاله، پاسخ به این پرسش است که انواع سرطان مغز چگونه طبقه‌بندی می‌شود و چه گزینه‌های درمانی وجود دارد. در ادامه، به جزئیاتی مانند گلیوماها، مننژیوماها و تومورهای متاستاتیک پرداخته می‌شود تا خوانندگان درک کاملی از علائم، تشخیص و مدیریت این بیماری به دست آورند. همچنین، پرسش‌هایی مانند نقش ژنتیک یا پیشرفت‌های درمانی بررسی خواهد شد. در این مطلب از دکترتو، اطلاعات کاربردی برای افراد در معرض خطر ارائه می‌شود تا انگیزه‌ای برای چکاپ منظم ایجاد کند.
انواع سرطان مغز چیست؟
سرطان مغز یکی از انواع سرطان‌های پیچیده است که از رشد غیرعادی سلول‌ها در مغز یا نخاع ایجاد می‌شود. در حالی که تومورهای مغزی ممکن است از هر سلول مغزی نشأت بگیرند، نوع تومور، موقعیت آن و نحوه گسترش آن تأثیرات زیادی بر روش‌های درمان و پیش‌بینی بیماری دارند.
سرطان‌های مغز را از نظر مکان شیوع به دو دسته اصلی تقسیم می‌کنند:
- سرطان‌های اولیه مغز: این سرطان‌ها از خود مغز یا نخاع شروع می‌شوند.
- سرطان‌های ثانویه مغز (متاستاتیک): این سرطان‌ها از سایر قسمت‌های بدن به مغز گسترش می‌یابند.
همچنین می‌توان بسته به نوع سلول‌های مغزی سرطان مغز را به ۲ دسته کلی تقسیم کرد:
- خوش‌خیم (غیرسرطانی)
- بدخیم (سرطانی)
سرطان های اولیه مغز از نوع بدخیم
به تومورهایی که می‌توانند به سرعت رشد کرده و به بافت‌های اطراف حمله کنند، سرطان‌های از نوع بدخیم گفته می‌شود. این سرطان‌ها معمولا به جراحی، پرتودرمانی و شیمی‌درمانی نیاز دارند و در صورت عدم درمان، ممکن است منجر به مرگ شوند.
۱. گلیوما
گلیوماها شایع‌ترین نوع تومورهای مغزی بدخیم هستند که از سلول‌های گلیال نشأت می‌گیرند. سلول‌های گلیال نقش حمایتی در مغز ایفا می‌کنند. گلیوماها حدود ۳۳% از تومورهای مغزی را تشکیل می‌دهند. طبق یک مطالعه منتشر شده در Journal of Clinical Oncology، درمان‌های جدید برای گلیوماها شامل ترکیب درمان‌های ژنتیکی و ایمونوتراپی می‌تواند امید به درمان این تومورها را افزایش دهد. گلیوماها انواع مختلفی دارد که در جدول زیر بررسی کرده‌ایم:
| نوع گلیوما | مکان شیوع | علائم | درمان |
|---|---|---|---|
| آستروسیتوم‌ها | مغز بزرگ یا نخاع | سردرد، مشکلات بینایی، اختلالات حسی | جراحی، پرتودرمانی، شیمی درمانی |
| گلیوماهای ساقه مغز | ساقه مغز (جایی که بسیاری از عملکردهای حیاتی بدن مانند دما، فشار خون، تنفس، گرسنگی و تشنگی کنترل می‌شود.) | مشکلات تنفسی، فشار خون، اختلال در دما و گرسنگی | پرتودرمانی، شیمی درمانی |
| اپندیموماها | پوشش بطن‌ها یا نخاع | سردرد، تهوع، مشکلات حرکتی | جراحی، پرتودرمانی |
| گلیوبلاستومای مغز | بافت حمایتی مغز | سردرد شدید، مشکلات بینایی، حالت تهوع، تشنج | جراحی، شیمی درمانی، پرتودرمانی |
| گلیوماهای ترکیبی | مغز بزرگ | سردرد، مشکلات بینایی، تشنج | جراحی، شیمی درمانی |
| اولیگودنروگلیوماها | مغز بزرگ | کاهش حافظه، اختلال در حرکت، مشکلات بینایی | جراحی، شیمی درمانی |
۲. اپندیموما
اپندیموماها تومورهایی هستند که از سلول‌های اپاندیمال نشأت می‌گیرند و بیشتر در بطن‌های مغزی رشد می‌کنند. این نوع تومورها به طور کلی رشد کندتری دارند اما همچنان می‌توانند مشکلات جدی ایجاد کنند.
- اپندیموماها حدود ۲-۳% از تومورهای مغزی را تشکیل می‌دهند و بیشتر در کودکان مشاهده می‌شوند.
- طبق داده‌های منتشر شده در American Brain Tumor Association درمان اپندیموماها با جراحی و پرتودرمانی بیشتر موفقیت‌آمیز است.
علائم مشکوک مغزی داری؟
برای بررسی فوری نوبت بگیر.
۳. لنفوم اولیه
لنفوم‌های سیستم عصبی مرکزی (PCNSL) از سلول‌های لنفاوی در مغز شروع می‌شوند و بیشتر در افراد با سیستم ایمنی ضعیف دیده می‌شوند. این نوع سرطان به دلیل رشد سریع و تهاجمی، نیاز به درمان فوری دارد. لنفوم‌های اولیه مغز حدود ۲% از تومورهای مغزی را تشکیل می‌دهند. طبق نتایج تحقیقات انجام شده، استفاده از درمان‌های ترکیبی شامل شیمی‌درمانی و پرتودرمانی برای درمان لنفوم‌های اولیه مؤثرتر از روش‌های درمانی تنها است.
۴. تومورهای امبریونال
امبریونال‌ها هم مانند مدولوبلاستوما، اغلب در کودکان مشاهده می‌شوند و از سلول‌های جنینی در مغز ایجاد می‌شوند. این تومورها بیشتر تهاجمی هستند و می‌توانند به سرعت به سایر قسمت‌های بدن گسترش یابند. مدولوبلاستوما حدود ۲۰% از سرطان‌های مغزی در کودکان را تشکیل می‌دهد. تحقیقات جدید نشان داده است که استفاده از درمان‌های ترکیبی، شامل جراحی، شیمی درمانی و پرتودرمانی، می‌تواند شانس بقا را در کودکان مبتلا به مدولوبلاستوما بهبود بخشد.
سرطان های اولیه مغز از نوع خوش خیم
سرطان‌های خوش خیم مغز به تومورهایی گفته می‌شود که به‌طور معمول به سرعت رشد نمی‌کنند و کمتر به بافت‌های اطراف حمله می‌کنند، اما می‌توانند مشکلات قابل توجهی ایجاد کنند.
۱. مننژیوم
مننژیوما شایع‌ترین تومور اولیه مغز است که بیش از ۳۰ درصد از تمام تومورهای مغزی را تشکیل می‌دهد. این تومورها از مننژها، یعنی سه لایه خارجی بافت که مغز را در زیر جمجمه پوشانده و از آن محافظت می‌کنند، نشأت می‌گیرند. مننژیوم‌ها بیشتر در زنان نسبت به مردان تشخیص داده می‌شوند.
تحقیقات نشان داده است که در ۸۵% موارد، مننژیوم‌ها خوش‌خیم هستند، اما حتی در این موارد نیز ممکن است بافت‌های مغزی تحت فشار قرار گیرند و منجر به علائمی مانند سردرد و اختلالات بینایی شوند. تقریباً تمام مننژیوم‌ها خوش‌خیم محسوب می‌شوند، اما برخی از آن‌ها ممکن است ماندگار بوده و پس از درمان دوباره بازگردند.
متن انگلیسی:
به نقل از سایت cancercenter
Most meningiomas are diagnosed in women between 30 and 50 years old.
ترجمه فارسی:
بیشتر مننژیوم‌ها در زنان بین ۳۰ تا ۵۰ سال تشخیص داده می‌شوند.
۲. شوانوما/ نورینوم
نورینوم‌های آکوستیک (شوانوماهای وزیبولار) تومورهای خوش‌خیم و رشد کندی هستند که در عصب اتصال‌دهنده گوش به مغز شکل می‌گیرند. کمتر از ۸ درصد از تومورهای اولیه مغزی نورینوم‌های آکوستیک هستند. این تومورها بیشتر در بزرگسالان میانسال دیده می‌شوند و روی پوشش عصبی (که لایه‌ای است که رشته‌های عصبی را می‌پوشاند) رشد می‌کنند و اغلب منجر به از دست دادن شنوایی می‌شوند.
شوانوماها همچنین می‌توانند بر عصب سه‌قلو اثر بگذارند. این نوع تومورها که به نام شوانوماهای سه‌قلو شناخته می‌شوند، بسیار کمتر از شوانوماهای وزیبولار شایع هستند و می‌توانند منجر به درد صورت شوند.
متن انگلیسی:
به نقل از سایت braintumor
these statistics represent all diagnoses of nerve sheath tumors including but not limited to schwannomas.
Percent of All Brain and Other CNS Tumors: 8.0%
Median Age at Diagnosis: 58 years
ترجمه فارسی:
این آمار شامل تمام تشخیص‌های تومورهای غلاف عصبی می‌شود، که شامل اما نه محدود به شوانوماها است:
درصد آن از کل تومورهای مغزی و سایر تومورهای سیستم عصبی مرکزی: ۸.۰٪
میانگین سن در زمان تشخیص: ۵۸ سال
۳. تومورهای هیپوفیز
تومورهای غده هیپوفیز تنها یکی از انواع تومورهای مغزی هستند که در غده هیپوفیز رشد می‌کنند. غده هیپوفیز یکی از غدد مهم بدن است که هورمون‌ها را تنظیم می‌کند و تومورهای آن می‌توانند تأثیر زیادی بر تولید هورمون‌ها و عملکردهای بدن بگذارند. این تومورها حدود ۱۰% از تومورهای مغزی را شامل می‌شوند. در حقیقت، تومورهای هیپوفیز شامل انواع مختلفی می‌شوند که شامل موارد زیر است:
- آدنوم هیپوفیز (شایع‌ترین نوع تومورهای هیپوفیز به حساب می‌آید و مشکلات بینایی و اختلالات هورمونی ایجاد می‌کنند.)
- کارسینوم هیپوفیز (این نوع به مراتب نادرتر هستند)
۴. کرانیوفارنژیوم
این تومورهای خوش‌خیم در نزدیکی غده هیپوفیز رشد می‌کنند و می‌توانند به صورت تومورهای جامد یا کیست‌ها ظاهر شوند. کرانیوفارنژیوم‌ها اغلب بر روی اعصاب، رگ‌های خونی یا بخش‌های اطراف مغز در نزدیکی غده هیپوفیز فشار وارد می‌کنند. مانند آدنوم‌ها، این تومورها نیز می‌توانند باعث مشکلات بینایی و اختلالات هورمونی شوند. کرانیوفارنژیوم‌ها بیشتر کودکان، نوجوانان و بزرگسالان بالای ۵۰ سال را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
این تومورها علی‌رغم خوش‌خیم بودن، به دلیل موقعیتشان در نزدیکی غده هیپوفیز و فشار به اعصاب یا بافت‌های اطراف، می‌توانند مشکلات جدی ایجاد کنند. این مشکلات شامل اختلالات بینایی و هورمونی هستند.
۵. سایر سرطان های خوش خیم مغز
سرطان های خوش خیم مغز در واقع تومورهای غیرسرطانی هستند که از سلول‌های مغزی یا بافت‌های اطراف منشأ می‌گیرند، اما برخلاف تومورهای بدخیم، به سایر نواحی بدن گسترش پیدا نمی‌کنند. در اینجا انواع شایع تومورهای خوش خیم مغز به همراه توضیحاتی مختصر آورده شده است:
- همانژیوگلیوبلاستوما که ماهیت عروقی دارند و از رگ‌های خونی مغز نشأت می‌گیرند. معمولا در مخچه دیده می‌شوند و به دلیل افزایش فشار داخل جمجمه می‌توانند علائمی ایجاد کنند.
- کندروم: این تومورهای نادر در پایه جمجمه یا امتداد ستون فقرات رخ می‌دهند و ممکن است به‌طور محلی تهاجمی باشند، اگرچه به‌طور کلی به عنوان تومورهای خوش‌خیم طبقه‌بندی می‌شوند.
- گانگلیوسیتوما: این تومورها از سلول‌های گانگلیونی نشأت می‌گیرند و اکثرا رشد کندی دارند. این تومورها اغلب در لوب گیجگاهی مغز مشاهده می‌شوند.
- تومورهای پلکسوس چوروئید که بسیار نادرند و در پلکسوس چوروئید مغز، قسمتی از مغز که در بطن‌های آن مایع مغزی نخاعی تولید می‌کند، ایجاد می‌شوند. حدود ۹۰٪ از این تومورها خوش‌خیم هستند. این تومورها بیشتر در کودکان زیر ۲ سال رخ می‌دهند و می‌توانند با رشد خود باعث هیدروسفالی (افزایش مایع مغزی نخاعی) شوند که فشار اضافی به مغز وارد کرده و جمجمه را بزرگ‌تر می‌کند. نوع نادر و بدخیم این تومورها کارسینومای پلکسوس چوروئید است.
- تومورهای دیسمبریوپلاستیک نورو اپیتلیال تومورهای نادر و خوش‌خیمی هستند که در بافت‌های پوششی مغز و نخاع ایجاد می‌شوند. این تومورها اکثرا در کودکان و نوجوانان دیده می‌شوند و می‌توانند منجر به تشنج شوند. سایر تومورهای نورونال-گلیال شامل گانگلیوگلیوما، گانگلیوسیتوما و تومورهای رزت‌فرم هستند.
سرطان های ثانویه مغز (متاستاتیک)
سرطان‌های متاستاتیک مغز زمانی رخ می‌دهند که سلول‌های سرطانی از سایر قسمت‌های بدن به مغز گسترش یابند. این نوع سرطان‌ها از سرطان ریه، سرطان پستان، ملانوما و سرطان روده بزرگ به مغز منتقل می‌شوند. طبق گزارش‌های American Cancer Society، سرطان‌های متاستاتیک مغز بیشتر در افراد مبتلا به سرطان‌های ریه و پستان مشاهده می‌شوند. سرطان‌های متاستاتیک مغز حدود ۱۰ برابر بیشتر از سرطان‌های اولیه مغز شایع هستند.
نگران عوارض سرطان مغز هستی؟ همین حالا مشاوره بگیر.
۱. تومورهای ناحیه پینه آل
تومورهای ناحیه پینه‌آل تومورهای نادری هستند که در یا اطراف غده پینه‌آل، یک غده درون‌ریز کوچک که در عمق مغز قرار دارد، ایجاد می‌شوند. این تومورها می‌توانند به انواع مختلفی تقسیم شوند که تومورهای سلول ژرم (germ cell tumors) رایج‌ترین نوع آن‌ها هستند و بیش از نیمی از تمام موارد را شامل می‌شوند. انواع دیگر این تومورها عبارتند از:
- پاینوبلاستوماها
- پاینوسیتوماها
- تومورهای پاپیلری
۲. تومورهای ژرم سل
تومورهای سلول ژرم (GCTs) تومورهایی هستند که از سلول‌های ژرم، که پیش‌سازهای اسپرم و تخمک‌ها هستند، ایجاد می‌شوند. این تومورها می‌توانند خوش‌خیم یا بدخیم باشند و بیشتر در گنادها (بیضه‌ها در مردان و تخمدان‌ها در زنان) یافت می‌شوند. با این حال، این تومورها می‌توانند در سایر مناطق بدن مانند مدیاستین، شکم و مغز به‌ویژه در ناحیه پینه‌آل، نیز رخ دهند.
تومورهای ژرم سل حدود ۳-۵% از تومورهای مغزی در کودکان را تشکیل می‌دهند. پیش‌آگهی و نرخ بقای تومورهای سلول ژرم بیضه‌ای در صورت تشخیص زودهنگام، بیش از ۹۰٪ است.
۴.۷ (۶۰۹ نظر)۴.۵ (۴۷۳ نظر)۴.۶ (۳۷۹ نظر)۴.۶ (۳۱۳ نظر)۳.۲ (۳۷۰ نظر)۴.۳ (۲۳۱ نظر)نتیجه گیری
درک انواع سرطان مغز بسیار مهم است تا درمان‌های دقیق و مؤثری برای هر نوع تومور انتخاب شود. سرطان‌های مغز می‌توانند از انواع مختلفی از سلول‌ها نشأت بگیرند و هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. با پیشرفت‌های پزشکی و تحقیقاتی در زمینه ژنتیک و درمان‌های نوین، امید به درمان بهتر و کیفیت زندگی بیماران مبتلا به سرطان مغز افزایش یافته است.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!