فهرست مطالب
انواع تومور مغزی یکی از مهمترین موضوعات در حوزه بیماریهای سیستم عصبی است، زیرا این تومورها با اثرگذاری مستقیم بر عملکرد مغز میتوانند علائم متنوعی از سردرد و تاری دید تا اختلال گفتار ایجاد کنند. در واقع، هر تومور بسته به محل شکلگیری و ماهیت سلولیاش ویژگیهای خاص خود را دارد. برخی از آنها در خود مغز آغاز میشوند و برخی دیگر از اندامهای دیگر به مغز گسترش مییابند. علاوه بر تفاوت در منشا، سرعت رشد، میزان تهاجم و پاسخ به درمان نیز میان انواع تومورها متفاوت است. شناخت دقیق این تفاوتها به درک بهتر وضعیت بیمار و انتخاب راهکار درمانی مؤثر کمک میکند. در این مطلب از دکترتو، با انواع تومور مغزی آشنا میشوید.
انواع تومور مغزی چیست؟
تومورهای مغزی بر اساس نوع سلول درگیر و میزان بدخیمی به دو گروه اصلی خوشخیم و بدخیم تقسیم میشوند. تومورهای خوشخیم معمولاً رشد آهسته دارند و کمتر به بافتهای دیگر گسترش مییابند، در حالیکه تومورهای بدخیم تهاجمیتر هستند و میتوانند به سرعت رشد کنند. رایجترین انواع تومور مغزی شامل موارد زیر است:
- گلیوما: شایعترین نوع تومور مغزی که از سلولهای گلیال منشأ میگیرد و شامل آستروسیتوما، الیگودندروگلیوما و گلیوبلاستوما میشود.
- مننژیوم: توموری معمولاً خوشخیم که از پردههای مغزی (مننژ) رشد میکند.
- مدولوبلاستوما: نوعی تومور بدخیم که بیشتر در کودکان دیده میشود و از مخچه منشاء میگیرد.
- شوانوما: توموری خوشخیم که از سلولهای پوشاننده اعصاب محیطی ایجاد میشود.
- تومورهای متاستاتیک: در واقع گسترش سرطان از بخشهای دیگر بدن به مغز هستند.
تشخیص نوع دقیق تومور برای انتخاب روش درمانی مؤثر اهمیت زیادی دارد.
| نوع تومور مغزی | منشا سلولی | ویژگیها و توضیحات |
|---|---|---|
| گلیوما (Glioma) | سلولهای گلیال (آستروسیت، الیگودندروسیت، اپاندیمال) | شایعترین نوع تومور اولیه مغز، رشد تدریجی دارد و بسته به نوع سلول ممکن است خوشخیم یا بدخیم باشد |
| آستروسیتوما (Astrocytoma) | آستروسیتها | ممکن است از درجه پایین تا گلیوبلاستوم (درجه بالا) متغیر باشد؛ علائم شامل سردرد و تغییرات شناختی است |
| گلیوبلاستوم (Glioblastoma) | آستروسیتها | بدخیمترین نوع گلیوما با رشد سریع و پیشآگهی ضعیف |
| مننژیوم (Meningioma) | سلولهای غشای مننژ | معمولاً خوشخیم است و با فشار بر مغز باعث علائم عصبی میشود |
| شوانوما (Schwannoma) | سلولهای شوان اعصاب محیطی | اغلب خوشخیم؛ شایعترین نوع آن نورینوم آکوستیک است |
| مدولوبلاستوما (Medulloblastoma) | سلولهای عصبی نابالغ مخچه | تومور بدخیم شایع در کودکان که بر تعادل و هماهنگی تأثیر میگذارد |
| آدنوم هیپوفیز (Pituitary adenoma) | سلولهای غده هیپوفیز | اغلب خوشخیم، اما ممکن است باعث اختلالات هورمونی شود |
| کرانیوفارنژیوم (Craniopharyngioma) | باقیمانده سلولهای جنینی در نزدیکی هیپوفیز | معمولاً در کودکان دیده میشود و رشد آهسته دارد |
انواع تومور مغزی بر اساس منشا
تومورهای مغزی بر اساس منشا سلولی به دو دسته کلی اولیه و ثانویه تقسیم میشوند. تومورهای اولیه از بافتهای مغز یا ساختارهای اطراف آن ایجاد میشوند، در حالیکه تومورهای ثانویه نتیجه گسترش سرطان از اندامهای دیگر به مغز هستند. شناخت منشا تومور در تعیین نوع درمان، پیشآگهی و پاسخ به درمان اهمیت بالایی دارد. د. در ادامه انواع تومور مغزی بر اساس منشا را بررسی کردهایم:
- تومورهای اولیه: از سلولهای مغز مانند آستروسیتها، مننژها یا غده هیپوفیز منشأ میگیرند و شامل گلیوما، مننژیوم و آدنوم هیپوفیز هستند
- تومورهای ثانویه (متاستاتیک): از سلولهای سرطانی سایر اندامها مانند ریه، پستان، کلیه یا پوست به مغز گسترش مییابند
متن انگلیسی:
به نقل از سایت cancerresearchuk
There are over 100 different types of tumour that can develop in the brain or central nervous system.
ترجمه فارسی:
بالغ بر ۱۰۰ نوع تومور مختلف وجود دارد که میتوانند در مغز یا سیستم عصبی مرکزی شکل بگیرند.
۱. تومور مغزی اولیه
تومورهای مغزی اولیه ابتدا در خود مغز آغاز میشوند و میتوانند در هر بخش مغز یا نخاع شکل بگیرند. این تومورها بسته به نوع سلول یا بافتی که از آن منشا میگیرند، انواع مختلفی دارند. تومورهای مغزی اولیه میتوانند خوشخیم یا بدخیم باشند. مهمترین منابع ایجاد تومورهای اولیه عبارتاند از:
- سلولهای مغز
- غشاهایی که مغز را احاطه کردهاند (مننژها)
- سلولهای عصبی
- غدد (مانند هیپوفیز یا پینهآل)
۲. تومور مغزی ثانویه
سرطانهایی که از دیگر نقاط بدن به مغز گسترش مییابند، تومورهای ثانویه مغزی یا متاستاز مغزی نامیده میشوند. تومورهای ثانویه مغزی از همان نوع سلولهایی تشکیل شدهاند که سرطان اولیه را شکل دادهاند. به عنوان مثال، اگر سرطان از ریه آغاز شده باشد، تومور موجود در مغز نیز از جنس همان سلولهای سرطان ریه تشکیل شده است.
هر نوع سرطانی میتواند به مغز گسترش یابد، اما شایعترین آنها عبارتاند از:
- سرطان ریه
- سرطان سینه
- سرطان کلیه
- ملانوما (نوعی سرطان پوست)
- سرطان روده بزرگ (کولورکتال)
متاستاز زمانی اتفاق میافتد که سلولهای سرطانی از محل تومور اولیه جدا شده، از طریق جریان خون به مغز منتقل شوند و در آنجا رشد کرده و تومورهای جدید ایجاد کنند.
انواع تومور مغزی بر اساس گرید
تومورهای مغزی بر اساس گرید از نظر شدت و رفتار سلولی به چهار نوع تقسیم میشوند و این تقسیمبندی نقش مهمی در انتخاب درمان دارد. هرچه عدد گرید بیشتر باشد، تومور سریعتر رشد میکند و احتمال عود بالاتر است.
- گرید ۱: تومور خوشخیم با رشد بسیار کند که معمولاً با جراحی کامل درمان میشود
- گرید ۲: تومور نیمهبدخیم با احتمال پیشرفت به گرید بالاتر در گذر زمان
- گرید ۳: تومور بدخیم با رشد سریع و نیازمند درمان ترکیبی شامل جراحی، پرتو و شیمیدرمانی
- گرید ۴: تومور بسیار تهاجمی مانند گلیوبلاستوما با رشد سریع و پیشآگهی ضعیف
برای درمان تومور مغزی دنبال راه حل مطمئن هستی؟
با یک کلیک، نوبت پزشک بگیر.
۱. تومور مغزی گرید ۱
تومور مغزی گرید ۱ کمتهاجمیترین نوع تومور مغزی به شمار میرود. در این گرید، سلولها بسیار شبیه به سلولهای طبیعی هستند و رشد آنها بسیار آهسته است. این تومورها اغلب در یک ناحیه از مغز باقی میمانند و به ندرت به بافتهای اطراف سرایت میکنند.
این نوع تومور در ابتدا ممکن است با علائم جزئی همراه باشد، اما بسته به محل تومور میتواند شامل سردرد، تشنج یا تغییرات عصبی باشد. خوشبختانه در بیشتر موارد امکان برداشتن این نوع تومور به طور کامل با جراحی وجود دارد و پس از درمان و مراقبتهای لازم، بسیاری از بیماران میتوانند به زندگی عادی خود بازگردند.
۲. تومور مغزی گرید ۲
در تومور مغزی گرید ۲، سلولها کمتر شبیه سلولهای طبیعی هستند. همچنین این نوع تومورها رشد کندی دارند اما ممکن است به بافت مغزی اطراف نفوذ کنند. این تومورها در دسته کمخطر قرار میگیرند اما احتمال پیشرفت و تبدیل شدن به تومورهای تهاجمیتر (گریدهای بالاتر) در آنها وجود دارد.
علائم تومور مغزی گرید ۲ میتواند شامل تغییرات شناختی یا عصبی، خستگی یا تشنج خفیف باشد. گزینه اصلی درمان در این بیماران جراحی برای برداشتن حداکثری تومور است. البته در صورت باقیماندن سلولهای سرطانی، پزشکان از درمانهای تکمیلی نظیر پرتودرمانی یا شیمیدرمانی نیز استفاده میکنند.
۳. تومور مغزی گرید ۳
تومور مغزی گرید ۳ پرخطر هستند و سلولهای آنها از نظر شکل و ساختار تفاوت زیادی با سلولهای طبیعی دارند. این نوع تومورها رشد سریعی دارند و نسبت به تومورهای گرید ۱ و ۲ بیشتر احتمال دارد که به بافت مغزی اطراف و نخاع گسترش پیدا کنند.
علائم تومور مغزی گرید ۳ بسته به محل تومور متفاوت است با این حال اکثر بیماران علائمی نظیر سردرد مداوم، تغییرات شناختی قابل توجه یا مشکلات حرکتی را تجربه میکنند. درمان تومور مغزی گرید ۳ معمولا شامل ترکیبی از جراحی، پرتودرمانی و شیمیدرمانی است که با هدف کنترل رشد تومور، کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی بیماران انجام میشوند.
۴. تومور مغزی گرید ۴
تومور مغزی گرید ۴ تهاجمیترین و پرخطرترین نوع تومور مغزی هستند و سلولهای آنها شباهتی به سلولهای طبیعی ندارند. نمونهای از این تومورها، گلیوبلاستومها هستند که رشد و گسترش سریعی دارند. این تومورها معمولا رگهای خونی جدید تشکیل میدهند تا از رشد سریع خود حمایت کنند و حتی پس از درمان، احتمال بازگشت آنها بالا است.
این تومورهای مغزی میتوانند به سایر قسمتهای مغز و گاهی نخاع گسترش پیدا کنند. علائمی که بیماران در این گرید تجربه میکنند شامل اختلالات شدید عصبی، سردردهای شدید و کاهش تدریجی تواناییهای شناختی هستند.
درمان تومور مغزی گرید ۴ پیچیده است زیرا سلولهای سرطانی تا حد زیادی گسترش پیدا کردهاند. با این حال با وجود پیشرفتهای علمی، امید به زندگی در این بیماران افزایش یافته است. در این شرایط، درمان تومور مغزی معمولا شامل تلفیقی از روشها از جمله جراحی، پرتودرمانی و شیمی درمانی است. در برخی موارد نیز شرکت در آزمایشهای بالینی و استفاده از درمانهای هدفمند توصیه شود.
انواع تومور مغزی بر اساس نوع سلول
تومورهای مغزی بر اساس نوع سلول منشأ، ویژگیها و رفتارهای متفاوتی دارند و این تقسیمبندی به پزشک کمک میکند تا درمان مناسبتری انتخاب کند. تومورهای اولیه از بافت خود مغز یا پوشش آن منشأ میگیرند، در حالی که تومورهای ثانویه از سایر اندامها به مغز گسترش پیدا میکنند.
- گلیوما: شایعترین نوع تومور اولیه مغز است که از سلولهای پشتیبان عصبی (گلیا) منشأ میگیرد و شامل آستروسیتوما، الیگودندروگلیوما و گلیوبلاستوما میشود؛ شدت بدخیمی آن متغیر است
- مننژیوم: از سلولهای غشای محافظ مغز و نخاع (مننژ) ایجاد میشود، معمولاً خوشخیم است اما در صورت رشد زیاد میتواند بر مغز فشار وارد کند
- شوانوما: از سلولهای شوان که میلین اطراف اعصاب جمجمهای را میسازند منشأ میگیرد؛ اغلب خوشخیم است و یکی از شایعترین انواع آن نوروم آکوستیک است
- تومورهای هیپوفیز: از غده هیپوفیز در قاعده مغز ایجاد میشوند و میتوانند باعث ترشح بیش از حد یا کمبود هورمونها شوند؛ معمولاً خوشخیم هستند
- متاستاز مغزی: تومورهای ثانویهای هستند که از سرطانهای بدن مانند ریه، پستان، پوست (ملانوما) یا کلیه به مغز گسترش یافتهاند و معمولاً بدخیمتر از انواع اولیه هستند
۴.۶ (۱۳۱۲ نظر)۴.۵ (۱۳۴۳ نظر)۴.۷ (۶۴۱ نظر)۴.۵ (۴۹۰ نظر)۴.۶ (۳۹۹ نظر)۴.۹ (۲۳۹ نظر)انواع تومور مغزی خوش خیم
تومورهای مغزی خوش خیم معمولا رشد کندی دارند و حتی ممکن است برای مدتهای طولانی هیچ علائم خاصی ایجاد نکنند. احتمال گسترش این تومورها بسیار کم است، اما با بزرگ شدن میتوانند به بافتهای اطراف مغز فشار وارد کنند و مشکلاتی ایجاد کنند. برخی از تومورهای خوش خیم پس از درمان دوباره رشد نمیکنند اما برخی از این تومورها ممکن است بازگردند و نیاز به درمانهای بعدی داشته باشند.
برخی از رایجترین انواع تومور مغزی خوش خیم که به آنها غیرسرطانی هم گفته میشود، شامل این موارد هستند:
- مننژیوما
- شوانوما
- همانژیوبلاستوم
- تومورهای غده هیپوفیز
- کرانیوفارنژیوما
انواع تومور مغزی بدخیم
تومورهای مغزی بدخیم سریعتر از تومورهای خوش خیم رشد میکنند و معمولا با نفوذ به بافتهای اطراف مغز و آسیب به این بافتها، مشکلات جدی ایجاد میکنند. برخی از این تومورهای مغزی ممکن است به بخشهای دیگر مغز یا نخاع گسترش پیدا کنند، اما احتمال انتشار آنها به بخشهای دیگر بدن خیلی پایین است. تومورهای بدخیم معمولا پس از درمان احتمال بیشتری برای بازگشت دارند، به همین دلیل نیازمند پیگیری و مراقبت مداوم هستند.
برخی از رایجترین انواع تومور مغزی بدخیم که به آنها سرطانی هم گفته میشود، شامل این موارد هستند:
- گلیوبلاستوما
- اولیگودندروگلیوما
- مدولوبلاستوما
- لنفوم اولیه سیستم عصبی مرکزی (PCNSL)
دکتر متخصص برای درمان تومور مغزی اینجاست، فقط یک کلیک تا نوبت.
انواع تومور مغزی در کودکان
تومور مغزی عارضهای است که به سن و سال خاصی محدود نمیشود و میتواند کودکان را نیز همچون بزرگسالان تحت تاثیر قرار دهد. با این حال، احتمال بروز انواع خاصی از تومور در کودکان بیشتر است:
- آستروسیتوما
- مدولوبلاستوما
- اپاندیموما
متن انگلیسی:
به نقل از سایت healthline
About 14.3% of brain tumors are diagnosed In people between 15 and 40 years of age, and only about 3.9% of all brain tumors are diagnosed in children under 14 years.
ترجمه فارسی:
حدود ۱۴.۳ درصد از تومورهای مغزی در افراد بین ۱۵ تا ۴۰ سال تشخیص داده میشوند، و تنها حدود ۳.۹ درصد از کل تومورهای مغزی، در کودکان زیر ۱۴ سال مشاهده میشوند.
انواع تومور مغزی در بزرگسالان
بزرگسالان به دلایلی نظیر افزایش سن، سابقه خانوادگی ابتلا به تومورهای مغزی، تماس طولانی مدت با برخی مواد شیمیایی صنعتی، سیستم ایمنی ضعیف و همچنین قرار گرفتن در معرض تابشهای شدید یا انجام پرتودرمانی در گذشته، بیشتر در معرض ابتلا به انواع تومورهای مغزی قرار دارند. از شایعترین تومورهایی که در بزرگسالان دیده میشوند میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- مننژیوما
- آستروسیتوما
- شوانوما
- گلیوبلاستوم
- آدنومهای هیپوفیز
- الیگودندروگلیوما
برای درمان تومور به کدام دکتر مراجعه کنیم؟
برای اطلاع بیشتر درباره درمان تومور مغزی می توانید از بهترین دکترهای مغز و اعصاب ایران نوبت بگیرید.
در ادامه لیستی از برجسته ترین پزشکان مغز و اعصاب در برخی شهرهای مختلف ایران را مشاهده میکنید:
۴.۶ (۱۳۱۲ نظر)۴.۵ (۱۳۴۳ نظر)۴.۷ (۶۴۱ نظر)۴.۵ (۴۹۰ نظر)۴.۶ (۳۹۹ نظر)۴.۹ (۲۳۹ نظر)نتیجه گیری
شناخت انواع تومور مغزی به پزشکان و بیماران کمک میکند تا درک بهتری از ماهیت و رفتار این تودهها داشته باشند. این تومورها میتوانند از سلولهای مختلف منشا بگیرند و بر اساس درجه بدخیمی و محل ایجاد، علائم متفاوتی ایجاد کنند. تومورهای اولیه در بافت مغز شکل میگیرند، در حالی که تومورهای ثانویه نتیجه گسترش سرطان از دیگر اندامها هستند. تشخیص دقیق نوع تومور، نخستین گام در انتخاب رویکرد درمانی مناسب است و میتواند بر پیشآگهی بیمار تأثیرگذار باشد. درک علمی از انواع تومور مغزی، پایهای برای پیشرفت روشهای درمانی آینده محسوب میشود.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!