فهرست مطالب
مغز، به عنوان یکی از حیاتی‌ترین اندام‌های بدن، کنترل و هماهنگی عملکرد تمامی بخش‌های بدن را بر عهده دارد و هر گونه اختلال در آن می‌تواند سلامت کل بدن را تهدید کند. یکی از بیماری‌هایی که مغز را تحت تاثیر قرار می‌دهد، تومور مغزی است؛ توده‌ای از سلول‌های غیرطبیعی که عملکرد طبیعی مغز را مختل می‌کنند. تومورهای مغزی انواع و دسته‌بندی‌های متعددی دارند و شناخت آن‌ها برای پیشگیری و درمان اهمیت زیادی دارد. در این مقاله از دکترتو قصد داریم به بررسی انواع تومور مغزی بپردازیم پس تا پایان با ما همراه باشید.
انواع تومور مغزی چیست؟
تومور مغزی انواع مختلفی دارند و هر یک می‌توانند ویژگی‌ها، خطرات و علائم متفاوتی داشته‌باشند. پزشکان تومورها را بر اساس معیارهای متفاوتی مانند نوع سلول و محل رشدشان دسته‌بندی می‌کنند. شناخت این انواع به تشخیص دقیق‌تر و انتخاب درمان مناسب کمک می‌کند. برخی از شایع‌ترین انواع شامل گلیوما، مننژیوما و مدولوبلاستوما هستند که هر کدام ویژگی‌ها و روش‌های درمان متفاوتی دارند. در ادامه به مهم‌ترین این دسته‌بندی‌ها اشاره کرده‌ایم:
- منشا (محل ایجاد تومور)
- گرید تومور
- نوع سلول
- خوش‌خیم یا بدخیم بودن
| نوع تومور | علت و منشا |
|---|---|
| گلیوما | جهش در سلول‌های گلیال |
| مننژیوما | اختلال ژن NF2، مننژ |
| مدولوبلاستوما | اختلال مسیر SHH/WNT |
| شوانوما | جهش سلول‌های شوان/NF2 |
| آدنوم هیپوفیز | علت معمولا نامشخص |
| اپاندیموما | تغییرات سلول‌های اپاندیمال |
| همانژیوبلاستوم | سندرم VHL، رگ‌زایی نابهنجار |
| کرانیوفارنژیوما | جهش BRAF یا CTNNB1 |
| گلیوبلاستوم | جهش‌های متعدد، IDH-منفی |
| الیگودندروگلیوما | حذف 1p/19q، جهش IDH |
| آستروسیتوما | جهش IDH1/TP53 |
| متاستاز مغزی | گسترش از سرطان‌های دیگر |
انواع تومور مغزی بر اساس منشا
منظور از منشا تومور محلی است که تومور اولین بار از آنجا شروع به رشد می‌کند. تعیین منشا تومور نقش مهمی در تشخیص دقیق و انتخاب برنامه درمانی مناسب دارد، زیرا سرعت رشد تومور تا حد زیادی به نوع و محل ظهور آن بستگی دارد. در ادامه انواع تومور مغزی بر اساس منشا را بررسی کرده‌ایم:
- تومور مغزی اولیه
- تومور مغزی ثانویه
متن انگلیسی:
به نقل از سایت cancerresearchuk
There are over 100 different types of tumour that can develop in the brain or central nervous system.
ترجمه فارسی:
بالغ بر ۱۰۰ نوع تومور مختلف وجود دارد که می‌توانند در مغز یا سیستم عصبی مرکزی شکل بگیرند.
۱. تومور مغزی اولیه
تومورهای مغزی اولیه ابتدا در خود مغز آغاز می‌شوند و می‌توانند در هر بخش مغز یا نخاع شکل بگیرند. این تومورها بسته به نوع سلول یا بافتی که از آن منشا می‌گیرند، انواع مختلفی دارند. تومورهای مغزی اولیه می‌توانند خوش‌خیم یا بدخیم باشند. مهم‌ترین منابع ایجاد تومورهای اولیه عبارت‌اند از:
- سلول‌های مغز
- غشاهایی که مغز را احاطه کرده‌اند (مننژها)
- سلول‌های عصبی
- غدد (مانند هیپوفیز یا پینه‌آل)
۲. تومور مغزی ثانویه
سرطان‌هایی که از دیگر نقاط بدن به مغز گسترش می‌یابند، تومورهای ثانویه مغزی یا متاستاز مغزی نامیده می‌شوند. تومورهای ثانویه مغزی از همان نوع سلول‌هایی تشکیل شده‌اند که سرطان اولیه را شکل داده‌اند. به عنوان مثال، اگر سرطان از ریه آغاز شده باشد، تومور موجود در مغز نیز از جنس همان سلول‌های سرطان ریه تشکیل شده است.
هر نوع سرطانی می‌تواند به مغز گسترش یابد، اما شایع‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
- سرطان ریه
- سرطان سینه
- سرطان کلیه
- ملانوما (نوعی سرطان پوست)
- سرطان روده بزرگ (کولورکتال)
متاستاز زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌های سرطانی از محل تومور اولیه جدا شده، از طریق جریان خون به مغز منتقل شوند و در آنجا رشد کرده و تومورهای جدید ایجاد کنند.
انواع تومور مغزی بر اساس گرید
تومورهای مغزی بر اساس میزان تهاجمی بودنشان، یعنی سرعت رشد و گسترش، رده‌بندی می‌شوند. همچنین ظاهر سلول‌ها نقش مهمی در این رده‌بندی دارد. هر چه سلول‌ها بیشتر شبیه سلول‌های طبیعی باشند، رده پایین‌تر است و هرچه سلول‌ها غیرطبیعی‌تر به نظر برسند، رده بالاتر خواهد بود.
برای تعیین گرید تومور، یک متخصص به نام پاتولوژیست نمونه‌ای از تومور مغزی که طی بیوپسی یا جراحی خارج کردن تومور برداشته شده را زیر میکروسکوپ بررسی می‌کند تا ویژگی‌های سلولی و میزان بدخیمی آن را ارزیابی کند. سپس تومورها را از شماره ۱ تا ۴ رتبه‌بندی می‌کند.
برای درمان تومور مغزی دنبال راه حل مطمئن هستی؟
با یک کلیک، نوبت پزشک بگیر.
۱. تومور مغزی گرید ۱
تومور مغزی گرید ۱ کم‌تهاجمی‌ترین نوع تومور مغزی به شمار می‌رود. در این گرید، سلول‌ها بسیار شبیه به سلول‌های طبیعی هستند و رشد آن‌ها بسیار آهسته است. این تومورها اغلب در یک ناحیه از مغز باقی می‌مانند و به ندرت به بافت‌های اطراف سرایت می‌کنند.
این نوع تومور در ابتدا ممکن است با علائم جزئی همراه باشد، اما بسته به محل تومور می‌تواند شامل سردرد، تشنج یا تغییرات عصبی باشد. خوشبختانه در بیشتر موارد امکان برداشتن این نوع تومور به طور کامل با جراحی وجود دارد و پس از درمان و مراقبت‌های لازم، بسیاری از بیماران می‌توانند به زندگی عادی خود بازگردند.
۲. تومور مغزی گرید ۲
در تومورهای گرید ۲، سلول‌ها کمتر شبیه سلول‌های طبیعی هستند. همچنین این نوع تومورها رشد کندی دارند اما ممکن است به بافت مغزی اطراف نفوذ کنند. این تومورها در دسته کم‌خطر قرار می‌گیرند اما احتمال پیشرفت و تبدیل شدن به تومورهای تهاجمی‌تر (گریدهای بالاتر) در آن‌ها وجود دارد.
علائم تومور گرید ۲ می‌تواند شامل تغییرات شناختی یا عصبی، خستگی یا تشنج خفیف باشد. گزینه اصلی درمان در این بیماران جراحی برای برداشتن حداکثری تومور است. البته در صورت باقیماندن سلول‌های سرطانی، پزشکان از درمان‌های تکمیلی نظیر پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی نیز استفاده می‌کنند.
۳. تومور مغزی گرید ۳
تومورهای گرید ۳ پرخطر هستند و سلول‌های آن‌ها از نظر شکل و ساختار تفاوت زیادی با سلول‌های طبیعی دارند. این نوع تومورها رشد سریعی دارند و نسبت به تومورهای گرید ۱ و ۲ بیشتر احتمال دارد که به بافت مغزی اطراف و نخاع گسترش پیدا کنند.
علائم تومور مغزی گرید ۳ بسته به محل تومور متفاوت است با این حال اکثر بیماران علائمی نظیر سردرد مداوم، تغییرات شناختی قابل توجه یا مشکلات حرکتی را تجربه می‌کنند. درمان تومور مغزی گرید ۳ معمولا شامل ترکیبی از جراحی، پرتودرمانی و شیمی‌درمانی است که با هدف کنترل رشد تومور، کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی بیماران انجام می‌شوند.
۴. تومور مغزی گرید ۴
تومورهای مغزی گرید ۴ تهاجمی‌ترین و پرخطرترین نوع تومور مغزی هستند و سلول‌های آن‌ها شباهتی به سلول‌های طبیعی ندارند. نمونه‌ای از این تومورها، گلیوبلاستوم‌ها هستند که رشد و گسترش سریعی دارند. این تومورها معمولا رگ‌های خونی جدید تشکیل می‌دهند تا از رشد سریع خود حمایت کنند و حتی پس از درمان، احتمال بازگشت آن‌ها بالا است.
این تومورهای مغزی می‌توانند به سایر قسمت‌های مغز و گاهی نخاع گسترش پیدا کنند. علائمی که بیماران در این گرید تجربه می‌کنند شامل اختلالات شدید عصبی، سردردهای شدید و کاهش تدریجی توانایی‌های شناختی هستند.
درمان تومور گرید ۴ پیچیده است زیرا سلول‌های سرطانی تا حد زیادی گسترش پیدا کرده‌اند. با این حال با وجود پیشرفت‌های علمی، امید به زندگی در این بیماران افزایش یافته است. در این شرایط، درمان معمولا شامل تلفیقی از روش‌ها از جمله جراحی، پرتودرمانی و شیمی درمانی است. در برخی موارد نیز شرکت در آزمایش‌های بالینی و استفاده از درمان‌های هدفمند توصیه شود.
انواع تومور مغزی بر اساس نوع سلول
یکی از دسته‌بندی‌هایی که برای تومورهای مغزی استفاده می‌شود، تقسیم‌بندی بر اساس نوع سلولی است که تومور از آن منشا می‌گیرد. هر یک از انواع سلول در مغز وظیفه خاصی را بر عهده دارد و در صورتی که دچار رشد غیرطبیعی یا تغییرات سرطانی شود، عملکرد عادی خود را از دست می‌دهد و منجر به شکل‌گیری نوعی تومور خاص می‌شود.
برای تشخیص و درمان به موقع تومور، تشخیص نوع سلول منشا آن، نقش مهمی دارد. به همین خاطر در ادامه به انواع تومور مغزی بر اساس نوع سلول اشاره کرده‌ایم:
- تومورهای گلیوما تقریبا ۳۰ درصد از کل تومورهای اولیهٔ مغزی را تشکیل می‌دهند. گلیوماها در سلول‌های گلیال ایجاد می‌شوند. سلول‌های گلیال در سیستم عصبی مرکزی و محیطی قرار دارند و به پشتیبانی از نورون‌ها کمک می‌کنند.
- اپاندیموما معمولا در نزدیکی بطن‌های مغز ایجاد می‌شود. این تومورها از سلول‌های اپاندیمال منشا می‌گیرند.
- مننژیوما شایع‌ترین نوع تومورهای اولیه مغزی است. تومورهای مننژیوما معمولا رشد آهسته‌ای دارند و در مننژ (لایه‌های بافتی که از مغز و نخاع محافظت می‌کنند) تشکیل می‌شوند.
- شوانوما شایع‌ترین تومورهای عصب محیطی است. این تومور از سلول‌های شوان در سیستم عصبی محیطی یا اعصاب مغزی منشا می‌گیرد.
- آدنوم هیپوفیز در غده هیپوفیز که در قسمت پایینی مغز قرار دارد تشکیل می‌شود. غده هیپوفیز وظیفه تولید و کنترل هورمون‌های بدن را بر عهده دارد.
- مدولوبلاستوما عمدتا در سلول‌های نورواکتودرم مخچه ایجاد می‌شود. این تومورها معمولا در دسته تومورهای گرید بالا (تهاجمی) قرار می‌گیرند و اغلب کودکان را تحت تاثیر قرار می‌دهند.
- برخی از تومورهای نادر مغزی عبارت‌اند از تومور رابدوئید، که بسیار تهاجمی است و می‌تواند به سرعت به دیگر قسمت‌های بدن گسترش پیدا کند. همچنین گلیوم تالاموس، توموری نادر است که در تالاموس مغز شکل می‌گیرد.
۴.۷ (۵۸۰ نظر)۴.۴ (۴۵۲ نظر)۴.۶ (۳۵۲ نظر)۳.۲ (۳۴۸ نظر)۴.۴ (۲۰۷ نظر)۴.۹ (۱۵۱ نظر)انواع تومور مغزی خوش خیم
تومورهای مغزی خوش خیم معمولا رشد کندی دارند و حتی ممکن است برای مدت‌های طولانی هیچ علائم خاصی ایجاد نکنند. احتمال گسترش این تومورها بسیار کم است، اما با بزرگ شدن می‌توانند به بافت‌های اطراف مغز فشار وارد کنند و مشکلاتی ایجاد کنند. برخی از تومورهای خوش خیم پس از درمان دوباره رشد نمی‌کنند اما برخی از این تومورها ممکن است بازگردند و نیاز به درمان‌های بعدی داشته باشند.
برخی از رایج‌ترین انواع تومورهای مغزی خوش خیم که به آن‌ها غیرسرطانی هم گفته می‌شود، شامل این موارد هستند:
- مننژیوما
- شوانوما
- همانژیوبلاستوم
- تومورهای غده هیپوفیز
- کرانیوفارنژیوما
انواع تومور مغزی بدخیم
تومورهای مغزی بدخیم سریع‌تر از تومورهای خوش خیم رشد می‌کنند و معمولا با نفوذ به بافت‌های اطراف مغز و آسیب به این بافت‌ها، مشکلات جدی ایجاد می‌کنند. برخی از این تومورهای مغزی ممکن است به بخش‌های دیگر مغز یا نخاع گسترش پیدا کنند، اما احتمال انتشار آن‌ها به بخش‌های دیگر بدن خیلی پایین است. تومورهای بدخیم معمولا پس از درمان احتمال بیشتری برای بازگشت دارند، به همین دلیل نیازمند پیگیری و مراقبت مداوم هستند.
برخی از رایج‌ترین انواع تومورهای مغزی بدخیم که به آن‌ها سرطانی هم گفته می‌شود، شامل این موارد هستند:
- گلیوبلاستوما
- اولیگودندروگلیوما
- مدولوبلاستوما
- لنفوم اولیه سیستم عصبی مرکزی (PCNSL)
دکتر متخصص برای درمان تومور مغزی اینجاست، فقط یک کلیک تا نوبت.
انواع تومور مغزی در کودکان
تومور مغزی عارضه‌ای است که به سن و سال خاصی محدود نمی‌شود و می‌تواند کودکان را نیز همچون بزرگسالان تحت تاثیر قرار دهد. با این حال، احتمال بروز انواع خاصی از تومور در کودکان بیشتر است:
- آستروسیتوما
- مدولوبلاستوما
- اپاندیموما
متن انگلیسی:
به نقل از سایت healthline
About 14.3% of brain tumors are diagnosed In people between 15 and 40 years of age, and only about 3.9% of all brain tumors are diagnosed in children under 14 years.
ترجمه فارسی:
حدود ۱۴.۳ درصد از تومورهای مغزی در افراد بین ۱۵ تا ۴۰ سال تشخیص داده می‌شوند، و تنها حدود ۳.۹ درصد از کل تومورهای مغزی، در کودکان زیر ۱۴ سال مشاهده می‌شوند.
انواع تومور مغزی در بزرگسالان
بزرگسالان به دلایلی نظیر افزایش سن، سابقه خانوادگی ابتلا به تومورهای مغزی، تماس طولانی مدت با برخی مواد شیمیایی صنعتی، سیستم ایمنی ضعیف و همچنین قرار گرفتن در معرض تابش‌های شدید یا انجام پرتودرمانی در گذشته، بیشتر در معرض ابتلا به انواع تومورهای مغزی قرار دارند.
از شایع‌ترین تومورهایی که در بزرگسالان دیده می‌شوند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مننژیوما
- آستروسیتوما
- شوانوما
- گلیوبلاستوم
- آدنوم‌های هیپوفیز
- الیگودندروگلیوما
نتیجه گیری
تومورهای مغزی می‌توانند در هر سنی بروز کنند و با تاثیر روی عملکرد مغز، عوارض متعددی ایجاد کنند. این تومورها انواع متفاوتی دارند که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. پزشکان برای دسته‌بندی انواع تومور مغزی از معیارهای متفاوتی استفاده می‌کنند که شامل منشا، گرید و نوع سلول هستند. همچنین بر اساس این معیارها، تومورها می‌توانند خوش خیم یا بدخیم باشند.
از آنجایی که تشخیص به موقع تومور مغزی نقش کلیدی در درمان و کنترل آن دارد، به محض تجربه سرگیجه، سردرد، مشکلات تعادل، تشنج یا تغییرات شناختی، فورا به یک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید. این متخصصان با تشخیص نوع تومور مغزی، برنامه درمانی متناسب با آن را برای شما در نظر می‌گیرند تا به شما کمک کنند سلامتی‌تان را دوباره به دست آورید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!