فهرست مطالب
بیماران مبتلا به سرطان پانکراس در طول درمان با عوارض جانبی متعددی مواجه می‌شوند و تجربه هر بیمار با دیگری فرق می‌کند. برخی از بیماران در طول شیمی درمانی فقط عوارضی مانند خستگی کوتاه‌مدت را تجربه می‌کنند، درحالی‌که عده‌ای، دوره نقاهت سخت‌تری بعد از جراحی سرطان پانکراس دارند. نوع شیوه درمان سرطان پانکراس و واکنش بدنی فرد به درمان، تاثیر بسزایی بر عوارض تجربه شده بیمار می‌گذارند. اسهال، یبوست و یا کاهش اشتها از شایع ترین عوارض جراحی سرطان پانکراس هستند. در ادامه این مطلب از دکترتو با ما همراه باشید تا با عوارض جراحی سرطان پانکراس بیشتر آشنا شوید. اگر علائم خاصی را بعد از جراحی تجربه می‌کنید بهتر است در این باره با متخصص گوارش یا سرطان در این باره مشورت کنید. شما می‌توانید از خدمات نوبت‌دهی و غیرحضوری دکترتو برای مشاوره با بهترین پزشکان استفاده کنید.
عوارض جراحی سرطان پانکراس
اگر عمل جراحی انجام داده‌اید و بخش یا کل غده پانکراس را برداشته‌اید، دوره نقاهتتان بین چند هفته تا چند ماه طول می‌کشد. عمل‌های جراحی کم تهاجمی معمولا عوارض کمتری دارند، درحالی‌که عمل‌های جراحی سنتی که به روش باز انجام شده معمولا دوره نقاهت طولانی‌تری دارند. عوارض جراحی پانکراتکتومی هم به نسبت روش‌های درمانی کم تهاجمی‌تر بسیار شدید و جدی‌تر است.
بیماران معمولا بعد جراحی سرطان پانکراس، عوارضی مانند اسهال، یبوست و یا کاهش اشتها را تجربه کرده و بعد از مدتی شکم و دستگاه گوارش به حالت عادی خود بازمی‌گردد. درد در ناحیه جراحی هم از عوارض معمول این جراحی است که بیمار باید نحوه تمیز کردن لوله‌ها قبل ترخیص از بیمارستان را یاد بگیرد. هرچند که تخصص و مهارت جراح می‌تواند به میزان قابل توجهی ریسک عوارض جراحی این سرطان را کاهش دهد، باید در طول دوره نقاهت حواستان به نشانه‌های عفونت باشد. پنومونی، مشکلات قلبی و آمبولی ریوی از دیگر عوارض جراحی سرطان پانکراس هستند.
عوارض جراحی سرطان پانکراس در کوتاه مدت
از عوارض کوتاه مدت جراحی سرطان پانکراس می‌توان به این موارد اشاره کرد:
- خونریزی از محل عمل یکی از شایع‌ترین عوارض جراحی سرطان پانکراس است که در ۵-۱۵% موارد رخ می‌دهد و در صورت عدم کنترل می‌تواند جان بیمار را به خطر بیندازد.
- درد و ناراحتی که معمولا تا چند هفته بعد جراحی طول می‌کشد.
- حالت تهوع و استفراغ تا چند روز اول بعد جراحی پانکراس وجود داشته و به‌تدریج بهبود می‌یابد.
- ترشحات غده پانکراس و نشت از مجاری صفراوی یا پانکراتیک به دلیل آسیب مجاری در طول عمل جراحی
- مشکلات دهانی و زخم و خشکی دهان
- اختلال در عملکرد معده و روده به علت جراحی گسترده در ناحیه شکم ایجاد می‌شود.
۱. درد بعد از عمل پانکراس
درد و ناراحتی در چند هفته اول بعد از عمل جراحی کاملا طبیعی است. چند روز اول، مسکن‌ها از این طریق به بیمار داده می‌شوند:
- از طریق اپیدورال
- از طریق لوله‌های کوچکی که دو طرف زخم گذاشته شدند.
- از طریق مجرایی که داخل دست کار گذاشته شده است.
به مرور با بهبود و کاهش درد، بیمار می‌تواند مسکن خوراکی به شکل قرص دریافت کند. مسکن‌ها باید طبق تجویز پزشک و به صورت منظم مصرف شوند و درد باید به مرور بهتر شود. در صورتی که بعد از گذشت چند روز، شدت درد کاهش نیافت یا وخیم‌تر شد، حتما پزشک را در جریان قرار دهید.
درد بعد از جراحیت با مسکن هم خوب نمیشه؟
برای بررسی و درمان از متخصص نوبت بگیر.
۲. عفونت بعد از عمل سرطان پانکراس
عفونت بعد از عمل سرطان پانکراس یکی از عوارض جدی و شایع است که ممکن است اتفاق بیفتد:
- عفونت زخم جراحی: ممکن است باکتری‌ها وارد محل برش شده و باعث عفونت پوست و بافت‌های زیرین شوند.
- عفونت داخل شکمی در اثر نفوذ باکتری‌ها به داخل حفره شکمی
- پنومونی ریه‌ها در اثر بی‌حرکتی طولانی مدت بر اثر جراحی
- عفونت گسترده در سطح بدن که جان بیمار را به خطر می‌اندازد.
متن انگلیسی:
cancerresearchuk
You have antibiotics through your drip if you develop an internal infection. Your doctor may need to drain any abscesses or fluid that has collected internally
ترجمه متن:
برای درمان عفونت داخلی، پزشک آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند. در برخی موارد، پزشک باید آبسه یا ترشحاتی که زیر پوست یا داخل بدن تشکیل شده را خالی کند.
۳. ایجاد لخته خون
ایجاد لخته خون (ترومبوز) یکی از عوارض شایع پس از جراحی سرطان لوزالمعده است که به دلایل زیر رخ می‌دهد:
- کاهش تحرک بیمار پس از جراحی در طولانی مدت باعث کاهش جریان خون و افزایش تشکیل لخته خون می‌شود.
- التهاب و آسیب به رگ‌های خونی
- بیماران مبتلا به سرطان پانکراس ممکن است اختلالاتی در سیستم انعقاد خون داشته باشند که خطر لخته شدن را افزایش می‌دهد.
این لخته‌ها می‌توانند در رگ‌های عمقی اندام‌ها (ترومبوز وریدی عمقی یا بیماری dvt) یا در ریه‌ها (امبولی ریه) تشکیل شوند. درمان سریع با داروهای ضد انعقاد انجام می‌شود.
۴. ترشحات پانکراس بعد از عمل (نشت شیره پانکراس)
نشت شیره پانکراس بعد از عمل سرطان پانکراس یکی از عوارض نسبتا شایع این نوع جراحی است که به دلایل زیر ایجاد می‌شود:
- آسیب به مجاری انتقال شیره پانکراس
- نارسایی در ترمیم اتصالات جدید مجاری پانکراس به روده یا پوست
- تحریک پانکراس پس از جراحی و افزایش ترشحات
این نشتی شیره پانکراس می‌تواند منجر به عفونت، التهاب و کمبود آنزیم‌های پانکراس شود. درمان آن هم عبارتست از مراقبت‌های پس از عمل، آنتی‌بیوتیک و گاهی نیاز به جراحی مجدد.
عوارض جراحی سرطان پانکراس در دراز مدت
از عوارض بلند مدت این جراحی می‌توان به مشکلات گوارشی و تغییرات رژیم غذایی، کاهش وزن و احتمال ابتلا به دیابت اشاره کرد. به‌طورکلی این عمل در دراز مدت باعث بروز این مشکلات در بیمار می‌شود:
- سوءتغذیه و کاهش وزن: پس از برداشتن بخشی از پانکراس، جذب مواد مغذی کاهش می‌یابد که باعث سوءتغذیه، کاهش وزن و کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی در بدن بیمار می‌شود.
- دیابت: برداشتن بخشی از پانکراس منجر به نارسایی پانکراس و ایجاد دیابت می‌شود.
- نارسایی گوارشی: کاهش ترشح آنزیم‌های گوارشی پانکراس باعث اختلال در هضم و جذب مواد غذایی می‌شود که نتیجه ان اسهال، نفخ، درد شکمی و سوجذب مواد مغذی خواهد بود.
- انسداد روده: چسبندگی‌ها و تغییرات آناتومیکی ناشی از جراحی ممکن است باعث انسداد روده شوند.
- زخم‌های پوستی در محل عمل: زخم‌های محل عمل ممکن است درمان نشده باقی بمانند و مزمن شوند.
بعد از جراحی سرطان پانکراس دچار دیابت و مشکلات گوارشی شدی؟
۱. تغییرات گوارشی
بعد از جراحی، زمان لازم است تا دوباره به طور عادی شروع به خوردن کنید. ممکن است بیمار اشتهای خود را از دست بدهد یا احساس پری و سیری سریع داشته باشد. بهتر است وعده‌های غذایی را کوچک‌تر و بیشتر کنید. پانکراس نقش مهمی در هضم غذا دارد. برداشتن تمام یا بخشی از پانکراس روی نحوه هضم غذا تاثیر می‌گذارد و باعث بروز علائمی مانند کاهش وزن، اسهال، ناراحتی شکمی یا نفخ خواهد شد. مشکلات هضم را می‌توان با درمان جایگزینی آنزیم پانکراس (PERT) مدیریت کرد. این کپسول‌ها باید همراه با غذا مصرف شوند.
۲. کاهش وزن
کاهش وزن یکی از علائمی است که ممکن است پس از برداشتن همه یا بخشی از پانکراس رخ دهد به این دلیل که پانکراس نقش مهمی در هضم غذا دارد و زمانی که بخشی از آن برداشته می‌شود، این فرآیند هضم دچار اختلال شده و می‌تواند باعث کاهش وزن فرد شود. در صورت بروز مشکلات هضمی مانند کاهش وزن، فرد باید با متخصص تغذیه مشورت کند. متخصص تغذیه می‌تواند با تجویز درمان جایگزینی آنزیم پانکراس (PERT)، به بهبود هضم غذا و در نتیجه جلوگیری از کاهش وزن کمک کند.
۳. افزایش ریسک دیابت
افزایش بیش از اندازه قند خون باعث بروز دیابت می‌شود. پانکراس مسئول ترشح هورمونی به نام انسولین است که به کنترل میزان قند خون کمک می‌کند. برداشتن بخش یا تمام پانکراس می‌تواند ریسک ابتلا به دیابت را افزایش دهد. معمولا بعد عمل در طول مدت بستری، میزان قند خون بیمار را از لحاظ ابتلا به دیابت اندازه می‌زنند. در صورتی که بعد از ترخیص، نشانه‌های دیابت مانند تشنگی و تکرر ادرار دارید، حتما به پزشک اطلاع دهید. در صورت ابتلا به دیابت باید دارو مصرف کنید و رژیم غذایی مخصوص داشته باشید.
عوارض جراحی سرطان پانکراس با گریدهای مختلف
عوارض جراحی سرطان پانکراس با گریدهای مختلف عبارتند از:
| گرید | عوارض | ریسک عود |
|---|---|---|
| گرید ۱ (خوش خیم) | عوارض جراحی کمتر و بهبودی پس از جراحی سریع‌تر است. | احتمال بازگشت سرطان کمتر است. |
| گرید ۲ (نیمه بدخیم) | عوارض جراحی متوسط است و بهبودی پس از جراحی نسبتا سریع اتفاق می‌افتد. | احتمال بازگشت سرطان در گرید دو بیشتر است. |
| گرید ۳ (بدخیم) | عوارض جراحی بیشتر است و بهبودی بعد جراحی با روند کندتری اتفاق می‌افتد. | احتمال بازگشت سرطان زیاد است. |
| گرید ۴ (بسیار بدخیم) | عوارض جراحی در سرطان پانکراس گرید ۴ بسیار جدی و شدید است و دوره نقاهت بسیار طولانی و کند پیش می‌رود. | احتمال بازگشت و عود سرطان در گرید ۴ بسیار زیاد است. |
در مجموع، با افزایش درجه بدخیمی، عوارض جراحی افزایش و بهبودی پس از آن کاهش می‌یابد. همچنین احتمال بازگشت سرطان نیز بیشتر می‌شود.
آیا می توان عوارض جراحی سرطان پانکراس را کاهش داد؟ (راه های کاهش عوارض جراحی سرطان پانکراس)
با بهبود تکنیک‌های جراحی، مدیریت دقیق پیش از عمل، مراقبت‌های پس از عمل و همچنین تغذیه مناسب و حمایت‌های روحی-روانی، می‌توان عوارض جراحی سرطان پانکراس را به‌میزان قابل توجهی کاهش داد. استفاده از روش‌های جراحی کم‌تهاجمی مانند جراحی لاپاروسکوپی، افزایش مهارت و تجربه جراحان و استفاده از ابزارهای جراحی پیشرفته‌تر نقش مهمی ایفا می‌کنند.
همچنین مدیریت دقیق پیش از عمل شامل ارزیابی وضعیت بیمار و آماده‌سازی مناسب برای جراحی و کنترل بهتر عوامل خطرساز مانند دیابت، چاقی و سیگار، در کاهش عوارض موثر هستند. پس از عمل جراحی نیز، پایش دقیق وضعیت بیمار و درمان سریع عوارض احتمالی به همراه استفاده از پروتکل‌های بهینه‌سازی مراقبت‌های پس از عمل، می‌توانند بسیار مفید باشند.
متن انگلیسی:
sciencedirect
Another preventive treatment, which is supposed to decrease the rate of postoperative complications such as pancreatic fistulae or pancreatitis, is the routine administration of octreotide perioperatively and postoperatively (100-200 μg/day subcutaneously three times daily for 7 days)
ترجمه متن:
درمان پیشگیرانه دیگری که میزان عوارض بعد از عمل مانند فیستول پانکراس یا پانکراتیت را کاهش می‌دهد، تجویز روتین اکتروتید حین و بعد از عمل (۱۰۰-۲۰۰ میکروگرم در روز زیر جلدی سه بار در روز به مدت ۷ روز) است.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
با پیشرفت‌های اخیر در زمینه جراحی، احتمال بروز عوارض جراحی سرطان پانکراس به طور قابل ملاحظه‌ای کاهش یافته است. این پیشرفت‌ها شامل بهبود تکنیک‌های جراحی کم‌تهاجمی، افزایش دقت در مدیریت پیش از عمل و مراقبت‌های پس از آن، همچنین استفاده از رژیم‌های درمانی کمکی مانند تجویز داروی اکتروتید هستند. با این حال، سرطان پانکراس همچنان یک بیماری چالش برانگیز است و بیماران باید تحت نظارت دقیق متخصص انکولوژی یا دکتر گوارش قرار گیرند.
جراحان باید مهارت‌های خود را بهبود بخشیده و استفاده از فن‌آوری‌های پیشرفته را گسترش دهند. همچنین ارائه حمایت‌های روحی-روانی و تغذیه‌ای مناسب به بیماران نیز می‌تواند در بهبود نتایج درمان نقش مهمی ایفا کند. با تلاش‌های فزاینده در این زمینه، امید است که در آینده شاهد کاهش بیشتر عوارض جراحی و بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به سرطان پانکراس باشیم. اما چنانچه تحت انجام این عمل جراحی بوده نگران نباشید شما می‌توانید از خدمات ویزیت آنلاین متخصص گوارش یا مشاوره آنلاین متخصص خون دکترتو برای مطرح کردن سوالات خود به صورت متنی یا تلفنی و دریافت راهنمایی اقدام کنید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!