داروی نیستاتین چیست؟ کاربرد و عوارض مصرف آن

خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:

نیستاتین یک داروی ضد قارچ است و برای درمان عفونت‌های قارچی استفاده می‌شود. این دارو در عملکرد غشای سلولی قارچ اختلال ایجاد کرده و منجر به مرگ آن‌ها می‌شود. داروی نیستاتین در درجه اول برای درمان عفونت‌های ناشی از گونه‌های کاندیدا، از انواع قارچ‌هایی هستند که باعث عفونت در قسمت‌های مختلف بدن شوند، کاربرد دارد. در حالی که مصرف این دارو به طور کلی بی‌خطر است، ممکن است در برخی افراد باعث ایجاد تهوع، استفراغ، اسهال، ناراحتی معده و بثورات پوستی شود.

نیستاتین چیست و چه کاربردی دارد؟

نیستاتین برای درمان عفونت‌های قارچی مختلف در قسمت‌های مختلف به کار می‌رود. قرص نیستاتین داروی ضدقارچی است که از رشد آن‌ها جلوگیری می‌کند و برای درمان یا پیشگیری از عفونت‌های ناشی از قارچ (یا مخمر) مانند برفک دهان استفاده می‌شود. قرص‌های نیستاتین نباید برای درمان عفونت‌های قارچی خون مورد استفاده قرار بگیرد.

عنوان	توضیحات
نام عمومی دارو	نیستاتین (Nystatin)
نام تجاری	Mycostatin، Nilstat، Nystop، Bio-Statin
نوع دارو	ضدقارچ موضعی و خوراکی
فرمول شیمیایی	C₄₇H₇₅NO₁۷
دسته‌بندی بارداری	رده C (در بارداری تنها در صورت نیاز مصرف شود)
نیمه‌عمر دارو	جذب سیستمیک ندارد، عمدتاً در دستگاه گوارش باقی می‌ماند
متابولیسم دارو	متابولیسم قابل‌توجهی ندارد (چون از دستگاه گوارش جذب نمی‌شود)
نحوه دفع دارو	عمدتاً از طریق مدفوع دفع می‌شود
بهترین شرایط نگهداری	در دمای اتاق (۱۵ تا ۳۰ درجه سانتی‌گراد)، دور از رطوبت و نور مستقیم
نحوه مصرف و اشکال دارویی	– مایع خوراکی (سوسپانسیون): برای عفونت‌های دهانی و گوارشی – قرص و کپسول: برای عفونت‌های روده‌ای – پماد و کرم: برای عفونت‌های پوستی و واژینال – شیاف واژینال: برای عفونت‌های قارچی زنان
داروهای هم‌گروه (پلی‌ین‌ها)	آمفوتریسین B، ناتامایسین (Pimaricin)

نحوه مصرف قرص نیستاتین چگونه است؟

داروی نیستاتین ممکن است طبق دستور پزشک‌ معمولا ۳ نوبت در روز مصرف شود. ممکن از چند روز تا چند ماه دوره مصرف این دارو طول بکشد. مصرف این دارو در زمان‌های منظم باعث می‌شود بیشترین بهره از آن را ببرید و برای کمک به یادآوری، این دارو را در ساعت معینی هر روز مصرف کنید. دوز و دوره مصرف داروی نیستاتین به وضعیت پزشکی بیمار و پاسخ بدنشان نسبت به دارو بستگی دارد.

نیستاتین در بیشتر موارد مستقیماً روی ناحیه آسیب دیده اعمال می‌شود یا به عنوان شستشوی دهان به صورت دهان‌شویه کاربرد دارد. مصرف این دارو را تا زمانی که پزشک تجویز کرده ادامه دهید حتی اگر احساس کردید علائم عفونت پس از چند روز از بین رفته است. قطع این دارو موقع درمان ممکن است باعث شود عفونت دوباره رشد کند و مشکل‌ساز شود.

برای نگهداری صحیح داروی نیستاتین، آن را در دمای اتاق (۱۵ الی ۳۰ درجه سانتی‌گراد)، دور از حرارت و رطوبت و خارج از دسترس کودکان قرار دهید و در حمام نگهداری نفرمایید. توجه داشته باشید که داروی منقضی شده را مصرف نکنید.

متن انگلیسی:
Nystatin is used to treat fungal infections of the inside of the mouth and lining of the stomach and intestines. Nystatin is in a class of antifungal medications called polyenes.
ترجمه فارسی:
نیستاتین برای درمان عفونت‌های قارچی داخل دهان و پوشش معده و روده استفاده می‌شود. نیستاتین در دسته داروهای ضدقارچ به نام پلی‌ین‌ها قرار دارد.

به نقل از medlineplus

موارد مصرف نیستاتین چیست؟

یکی از خواص کلیدی نیستاتین، هدف قرار دادن ارگانیسم‌های قارچی، عمدتاً گونه‌های کاندیدا است. این قارچ‌ها می‌توانند در قسمت‌های مختلف بدن مانند دهان، گلو، واژن و چین‌های پوستی عفونت ایجاد کنند.نیستاتین در اشکال خوراکی و موضعی تجویز می‌شود و برای درمان عفونت‌های قارچی سیستمیک از داروهای ضدقارچ دیگری مانند فلوکونازول یا آمفوتریسین B استفاده می‌شود. برخی از موارد مصرف نیستاتین عبارتند از:

• برفک دهان: سوسپانسیون یا قرص‌های خوراکی نیستاتین برای درمان برفک دهان، یک عفونت قارچی که دهان و گلو را تحت تاثیر قرار می‌دهد، تجویز می‌شوند. برفک دهان در نوزادان، افراد مسن و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، شایع است.
• عفونت‌های مخمری واژن: کرم یا شیاف نیستاتین را می‌توان برای درمان عفونت‌های مخمری واژن ناشی از کاندیدا استفاده کرد. علائم آن شامل خارش، سوزش و ترشحات غیر طبیعی است.
• راش پوشک: کرم نیستاتین همچنین ممکن است برای درمان بثورات پوشک ناشی از رشد بیش از حد کاندیدا در نوزادان یا افرادی که برای مدت طولانی پوشک می‌پوشند، استفاده شود.

طریقه مصرف قرص نیستاتین در بارداری چگونه است؟

برای جلوگیری از عوارض جانبی، همین الان مشورت بگیر.

بهترین پزشکان عمومی

۱. داروی نیستاتین برای کودکان

سوسپانسیون خوراکی نیستاتین برای درمان سفیدی زبان و کاندیدیازیس در حفره دهان کاربرد دارد. دوز مصرفی آن در نوزادان ۲ میلی لیتر (۲۰۰ هزار واحد) ۴ بار در روز است (در نوزادان و کودکان خردسال، از قطره چکان برای قرار دادن نیمی از دوز در هر طرف دهان استفاده کنید و به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه بعد، از تغذیه کودک خودداری کنید).

۲. نحوه مصرف پودر نیستاتین در بزرگسالان

برای عفونت‌های قارچی در جوانان، بزرگسالان و سالمندان، دو یا سه بار در روز روی ناحیه‌های آسیب دیده پوست از پودر نیستاتین استفاده کنید.

۳. دارو و شیاف نیستاتین در بارداری

در دوران بارداری، دارو و شیاف نیستاتین و کلوتریمازول به عنوان گزینه‌های ایمن‌تری برای درمان عفونت‌های قارچی واژینال در نظر گرفته می‌شوند، زیرا داروهایی مانند ترکونازول، به‌ویژه در سه‌ماهه اول بارداری، به دلیل خطرات بالقوه توصیه نمی‌شوند. استفاده از این داروها باید تحت نظارت پزشک و با رعایت دوز مناسب باشد تا سلامت مادر و جنین حفظ شود.

۴. طریقه مصرف قرص واژینال نیستاتین (قرص نیستاتین واژینال برای چیست؟)

قرص نیستاتین برای عفونت واژن هم کاربرد دارد. قرص نیستاتین متعلق به داروهای ضد قارچ است. علائم عفونت قارچی باید طی ۲۴ تا ۷۲ ساعت پس از شروع استفاده از کرم نیستاتین نشان داده شود و بهبود یابد. با این حال، بیمار باید به مصرف دارو در تمام مدتی که پزشک آن را تجویز می‌کند، بدون قطع ناگهانی، ادامه دهد.

قرص واژینال نیستاتین چگونه دفع میشود؟

قرص واژینال نایستاتین از طریق مدفوع و دستگاه گوارش دفع می‌شود. به دلیل عدم جذب قابل‌ملاحظه سیستمیک، قرص واژینال نیستاتین عمدتاً به صورت محلی باقی مانده و همراه با ترشحات واژن دفع می‌شود؛ در موارد اندکی که جذب شود، از طریق کلیه‌ها و ادرار دفع می‌گردد.

علت ترشحات بعد از استفاده از قرص واژینال نیستاتین

ترشحات بعد از استفاده از قرص واژینال نیستاتین معمولاً طبیعی است و به دلیل حل شدن قرص در محیط واژن و خروج بقایای آن رخ می‌دهد. این دارو به‌صورت موضعی عمل کرده و پس از ذوب شدن، ممکن است همراه با ترشحات اضافی از بدن دفع شود. در برخی موارد، این ترشحات ممکن است کمی غلیظ یا سفیدرنگ باشند که جای نگرانی ندارد. اما اگر ترشحات بدبو، زرد یا سبز‌رنگ باشند، همراه با سوزش، خارش یا درد غیرعادی باشند، ممکن است نشان‌دهنده عفونت یا حساسیت به دارو باشد و نیاز به مشورت با پزشک دارد.

۵. داروی نیستاتین برای برفک دهان

سوسپانسیون خوراکی نیستاتین دارویی است که مانع از ایحاد عفونت‌های قارچی یا مخمری در دهان شده و به درمان برفک دهان کمک می‌کند. این نوع عفونت باعث ایجاد لکه‌های سفید و برجسته روی زبان و گونه‌ها می‌شود. داروی نیستاتین را می‌توانید به صورت قرص، قطره یا شربت استفاده کنید.

متن انگلیسی:
Nystatin suspension for treating fungal infections in the mouth has to be taken at least four times a day after food.
ترجمه فارسی:
برای درمان عفونت‌های قارچی در دهان، باید حداقل ۴ بار در روز بعد از غذا از سوسپانسیون نیستاتین مصرف کرد.

به نقل از سایت yashodahospitals

۶. پودر و قرص نیستاتین برای آفت دهان

معمولا برای درمان آفت دهان به مصرف یک هفته‌ای مایع نیستاتین نیاز دارید تا مطمئن شوید که تمام قارچ‌ها از بین رفته‌اند. دارو را تا زمانی که پزشکتان توصیه کرده مصرف کنید. اگر از نیستاتین برای پیشگیری از آفت دهان استفاده می‌کنید، پزشک به شما می‌گوید که چه مدت آن را مصرف کنید.

۷. داروی نیستاتین برای پرندگان

نیستاتین رایج ترین دارویی است که برای درمان اولیه کاندیدیاز دستگاه گوارش فوقانی در بیمار پرندگان استفاده می‌شود. داروی نیستاتین برای کبوتر و عروس هلندی عوارض جانبی کمی دارد و بعد از مصرف خوراکی از دستگاه گوارش جذب نمی‌شود.

۸. نحوه مصرف قطره نیستاتین برای بزرگسالان

مصرف صحیح قطره نیستاتین برای افزایش تأثیر آن و جلوگیری از بازگشت عفونت بسیار مهم است. نحوه مصرف قطره نیستاتین برای بزرگسالان به شکل زیر است:

1. قبل از استفاده، بطری را به‌خوبی تکان دهید.
2. مقدار تجویز شده (معمولاً ۴ تا ۶ میلی‌لیتر، ۴ بار در روز) را با قطره‌چکان داخل دهان بریزید.
3. دارو را حداقل ۳۰ ثانیه در دهان نگه دارید و سپس آن را قورت دهید یا طبق دستور پزشک عمل کنید.
4. برای اثرگذاری بهتر، دارو را روی تمام نواحی درگیر در دهان پخش کنید.
5. حداقل ۳۰ دقیقه پس از مصرف، از خوردن و آشامیدن خودداری کنید تا دارو کاملاً اثر کند.
6. در صورت فراموشی یک دوز، به‌محض یادآوری مصرف کنید، اما اگر نزدیک به دوز بعدی است، از مصرف اضافی خودداری نمایید.

آیا قطره نیستاتین خوراکی است؟

بله، قطره نیستاتین یک داروی خوراکی است که برای درمان عفونت‌های قارچی دهان و گلو (برفک دهان) استفاده می‌شود. این دارو باید چند ثانیه در دهان نگه داشته شود تا به نواحی درگیر اثر کند، سپس می‌توان آن را قورت داد یا طبق دستور پزشک عمل کرد. اگرچه به‌صورت خوراکی مصرف می‌شود، جذب سیستمیک کمی دارد و عمدتاً در ناحیه دهان و دستگاه گوارش اثر می‌گذارد.

۹. قطره نیستاتین برای نوزاد

قطره نیستاتین معمولاً برای درمان برفک دهان در نوزادان تجویز می‌شود. این عفونت قارچی می‌تواند باعث ایجاد لکه‌های سفید در دهان، زبان و لثه‌های نوزاد شود. نحوه مصرف قطره نیستاتین برای نوزادان:

1. مقدار دقیق دارو را طبق دستور پزشک با استفاده از قطره‌چکان اندازه‌گیری کنید.
2. دارو را مستقیماً روی نواحی آلوده داخل دهان نوزاد بریزید.
3. برای اثرگذاری بهتر، از یک گوش پاک‌کن یا انگشت تمیز برای پخش کردن دارو روی لثه‌ها، زبان و داخل گونه استفاده کنید.
4. حداقل ۳۰ دقیقه قبل یا بعد از شیر دادن از دارو استفاده کنید تا بیشترین تأثیر را داشته باشد.

همین حالا بهترین متخصص درمان برفک دهان رو پیدا کن.

دکتر برفک دهان

عوارض داروی نیستاتین چیست؟

مصرف نیستاتین ممکن است باعث برخی عوارض جانبی شود که معمولاً خفیف و موقتی هستند. در صورتی که این عوارض ادامه پیدا کردند، بهتر است با پزشک مشورت کنید. همچنین، اگر پزشک این دارو را برای شما تجویز کرده است، به این معناست که فواید آن بیشتر از خطرات احتمالی آن است. بیشتر افراد هنگام مصرف نیستاتین هیچ عارضه جدی‌ای تجربه نمی‌کنند.

• اسهال
• درد یا ناراحتی شکمی
• تهوع
• استفراغ
• واکنش‌های آلرژیک (خارش، بثورات پوستی)
• تورم (به‌ویژه در صورت، زبان و گلو)
• گیجی شدید
• اختلال تنفسی

واکنش‌های آلرژیک شدید به نیستاتین بسیار نادر هستند، اما در صورت مشاهده علائمی مانند تورم، مشکلات تنفسی یا گیجی شدید، فوراً به مراکز درمانی مراجعه کنید. همچنین، این لیست کامل نیست و در صورت مشاهده هر عارضه غیرعادی، با پزشک مشورت کنید.

موارد احتیاط مصرف نیستاتین

قبل از مصرف اگر به داروی نیستاتین حساسیت دارید و یا هر حساسیت دیگری دارید، این موضوع را با پزشک یا دکتر داروخانه در میان بگذارید. داروی نیستاتین ممکن است شامل ترکیبات غیرفعالی باشد که موجب بروز حساسیت شود. قبل از مصرف نیستاتین در مورد سوابق پزشکی خود مخصوصاْ بیماری ایدز، دیابت و مشکلات کلیوی حتما با پزشک مشورت کنید.

علائم اوردوز نیستاتین چیست؟

اگر با مصرف داروی نیستاتین دچار عوارض جدی ای نظیر مشکل تنفسی یا بیهوشی شدید با اورژانس تماس بگیرید. این دارو برای وضعیت فعلی شما تجویز شده است و در موارد دیگر عفونتی از آن بدون اجازه پزشک استفاده نکنید.

اگر دوز مصرفی داروی نیستاتین را فراموش کردید، در اولین زمان ممکن آن را مصرف کنید. اما اگر نزدیک به مصرف دوز بعدی، به یاد آوردید که دارو را مصرف نکرده‌اید، نیازی به مصرف دو برابر دارو نیست و فقط دوز مقرر را مصرف کنید.

در زمان بارداری این دارو فقط موقعی مصرف شود که به آن نیاز دارید و پزشک برای شما تجویز کرده است. در مورد مزایا و خطرات این دارو با پزشک مشورت کنید. این‌که این دارو از طریق شیردهی انتقال می‌یابد یا خیر معلوم نیست. لذا قبل از شیردهی به نوزاد در این مورد با پزشک صحبت کنید.

تداخلات دارویی نیستاتین با داروهای دیگر

نیستاتین به‌طور کلی یک داروی موضعی ضدقارچ است که جذب سیستمیک کمی دارد، بنابراین تداخلات دارویی جدی کمی دارد. بااین‌حال، در مواردی که به شکل خوراکی یا ترکیب با سایر داروها مصرف شود، ممکن است با برخی داروها تداخل داشته باشد. برخی از تداخلات احتمالی نیستاتین عبارت‌اند از:

در موارد نادر، داروهای ضدقارچ مانند نیستاتین ممکن است بر اثربخشی برخی از قرص‌های جلوگیری از بارداری تأثیر بگذارند.

• داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی (مانند کورتیکواستروئیدها و داروهای شیمی‌درمانی): مصرف هم‌زمان ممکن است خطر عفونت‌های قارچی را افزایش دهد و اثربخشی درمان را کاهش دهد.
• آنتی‌بیوتیک‌ها (مانند تتراسایکلین و کلیندامایسین): مصرف هم‌زمان می‌تواند باعث تغییر در تعادل باکتری‌های دهان و روده شده و احتمال رشد بیش‌ازحد قارچ کاندیدا را افزایش دهد.
• داروهای ضدقارچ دیگر (مانند فلوکونازول و کتوکونازول): ممکن است اثرات یکدیگر را تقویت کرده یا باعث افزایش عوارض جانبی شوند.
• داروهای ضدبارداری خوراکی

اطلاعات دارویی قرص نیستاتین

نیستاتین برای درمان عفونت‌های قارچی داخل دهان و پوشش معده و روده استفاده می‌شود. در جدول زیر، به بررسی مشخصات بیشتر این داروی ضدقارچ پرداختیم:

اشکال دارویی	عوارض جانبی	تداخلات دارویی
قرص واژینال نیستاتین پارس دارو ۱۰۰۰۰۰واحد	خارش پوست	رابدومیولیز
قرص نیستات ۱۰۰۰۰۰ واحد	سرگیجه	بوسپیرون
پماد نیستات ۱۰۰۰۰۰واحد/گرم	حالت تهوع	آمفوتریسین B
سوسپانسیون نیستاتین-عماد ۱۰۰۰۰۰واحد/میلی لیتر ۱۲ میلی لیتر	اختلال تنفسی	آتورواستاتین

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

نیستاتین یک داروی ضد قارچ ارزشمند است که معمولا با نسخه پزشک تهیه می‌شود. اثربخشی ثابت شده، در دسترس بودن و کم بودن عوارض جانبی آن، نیستاتین را به یکی از بهترین گزینه‌ها برای مدیریت عفونت‌های قارچی ناشی از کاندیدا تبدیل کرده است. اگر به عفونت قارچی مشکوک هستید، با دکتر عفونی یا دکتر متخصص داخلی مشورت کنید. در سایت دکترتو امکان دریافت نوبت آنلاین ویریت حضوری برای شما فراهم شده است.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!