داروهای فشار خون برای مدیریت و درمان فشار خون بالا (فشار خون بالا) و جلوگیری از عوارضی مانند حملات قلبی و سکته مغزی استفاده می‌شوند.
داروهای فشار خون ابزار ضروری در مدیریت و درمان فشار خون بالا هستند. این بیماری وضعیتی که با فشار خون مداوم مشخص میشود و فشار خون بالا عامل خطر اصلی بیماری قلبی، سکته مغزی و مشکلات کلیوی است. اگر مدت طولانی است که با این بیماری دست و پنجه نرم می‌کنید، جهت دریافت نوبت ویزیت حضوری از متخصص قلب و عروق، دکتر داخلی و دکتر عمومی می‌توانید به صفحه اصلی سایت دکترتو مراجعه کنید. پیشگیری و آشنایی با روش‌های مدیریت فشار خون بالا توسط متخصص، می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی شما کمک کند. این مطلب مروری بر داروهای مختلف فشار خون ارائه می‌کند و کاربردها، مکانیسم‌ها و فواید آنها را توضیح می‌دهد.
داروی فشار خون چیست؟
داروهای فشار خون گروه گسترده‌ای از داروهای تجویزی هستند که برای کنترل فشار خون بالا و پیشگیری از عوارضی مانند سکته مغزی، نارسایی قلبی و حمله قلبی تجویز می‌شوند. این داروها از طریق مکانیسم‌های مختلفی مانند کاهش ضربان قلب، گشاد کردن عروق خونی، مهار هورمون‌های تنگ‌کننده عروق یا کاهش حجم مایعات بدن اثر می‌کنند. برخی از مهم‌ترین داروهای فشار خون عبارت‌اند از:
-
لوزارتان
-
والسارتان
-
آملودیپین
-
لیزینوپریل
-
انالاپریل
-
متوپرولول
-
آتنولول
داروهای فشار خون برای کنترل و کاهش فشار خون بالا تجویز می‌شوند و از عوارضی مانند سکته و بیماری قلبی پیشگیری می‌کنند.
انواع داروهای فشار خون
داروهای فشار خون به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند که هر کدام با مکانیسم خاص خود به کاهش فشار خون و محافظت از قلب، کلیه و عروق کمک می‌کنند. شناخت این دسته‌ها برای انتخاب درمان مناسب و کنترل مؤثر فشار خون اهمیت زیادی دارد، به‌ویژه در بیمارانی که به درمان اولیه پاسخ نمی‌دهند یا بیماری‌های زمینه‌ای خاص دارند. در ادامه، به بررسی انواع اصلی داروهای ضد فشار خون مانند مهارکننده‌های ACE، مسدودکننده‌های گیرنده آنژیوتانسین II (ARB)، مسدودکننده‌های کانال کلسیم (CCB)، داروهای ادرارآور (دیورتیک‌ها) و سایر گروه‌های مؤثر در مدیریت پرفشاری خون می‌پردازیم.
داروهای بتابلوکر (Beta Blockers)
داروهای بتابلوکر (Beta Blockers) گروهی از داروهای قلبی هستند که با مهار گیرنده‌های بتا در سیستم عصبی سمپاتیک، باعث کاهش ضربان قلب، فشار خون و نیاز اکسیژنی عضله قلب می‌شوند. این داروها نقش مهمی در مدیریت بیماری‌های قلبی-عروقی مانند فشار خون بالا، آنژین صدری، آریتمی‌ها و نارسایی قلبی دارند و در برخی موارد برای پیشگیری از میگرن و درمان اضطراب نیز تجویز می‌شوند. بسته به نوع گیرنده‌هایی که مهار می‌کنند (بتا-۱، بتا-۲ یا هر دو)، انواع مختلفی از بتابلوکرها وجود دارد که هرکدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند.
| نام دارو | نوع گیرنده هدف | کاربرد رایج |
|---|---|---|
| آتنولول (Atenolol) | انتخابی برای بتا-۱ | فشار خون بالا، آنژین، پیشگیری از سکته قلبی |
| متوپرولول (Metoprolol) | انتخابی برای بتا-۱ | نارسایی قلبی، آریتمی، فشار خون |
| پروپرانولول (Propranolol) | غیراختصاصی (بتا-۱ و بتا-۲) | اضطراب، میگرن، فشار خون، لرزش، آنژین |
| کارودیلول (Carvedilol) | غیراختصاصی + آلفا-بلوکر | نارسایی قلبی، فشار خون |
| نبیولول (Nebivolol) | انتخابی برای بتا-۱ | فشار خون، عملکرد قلب |
| لابتالول (Labetalol) | غیراختصاصی + آلفا-بلوکر | بحران‌های فشار خون، بارداری با فشار بالا |
| بیزوپرولول (Bisoprolol) | انتخابی برای بتا-۱ | نارسایی قلبی، فشار خون |
مهارکننده های ACE (ACE Inhibitors)
مهارکننده‌های ACE (Angiotensin-Converting Enzyme Inhibitors) گروهی از داروهای پُرکاربرد در درمان بیماری‌های قلبی و کلیوی هستند که با مهار آنزیم تبدیل آنژیوتانسین ۱ به آنژیوتانسین ۲، باعث کاهش فشار خون، کاهش بار قلب و محافظت از کلیه‌ها می‌شوند. این داروها به‌ویژه در بیماران مبتلا به فشار خون بالا، نارسایی قلبی، دیابت و نفروپاتی دیابتی بسیار مؤثرند. مهارکننده‌های ACE همچنین از بروز تغییرات ساختاری نامطلوب در قلب جلوگیری می‌کنند و خطر مرگ و میر را در بیماران قلبی کاهش می‌دهند.
| نام دارو | کاربرد اصلی | ویژگی خاص |
|---|---|---|
| کاپتوپریل (Captopril) | فشار خون، نارسایی قلبی، نفروپاتی دیابتی | شروع اثر سریع، مناسب در اورژانس |
| انالاپریل (Enalapril) | فشار خون، نارسایی قلبی، پیشگیری از نارسایی قلبی | یکی از رایج‌ترین ACE مهارکننده‌ها |
| لیزینوپریل (Lisinopril) | فشار خون، سکته قلبی، محافظت کلیوی در دیابت | دوز ثابت روزانه، اثر طولانی‌مدت |
| رمی‌پریل (Ramipril) | پیشگیری از سکته مغزی، نارسایی قلبی، فشار خون | اثربخشی در بیماران پرخطر قلبی |
| پریندوپریل (Perindopril) | فشار خون، نارسایی قلبی، کاهش خطر مرگ و میر قلبی | مناسب برای بیماران قلبی پرخطر |
| فوزینوپریل (Fosinopril) | فشار خون، نارسایی قلبی | متابولیسم کبدی و کلیوی همزمان |
| تراندولاپریل (Trandolapril) | فشار خون، نارسایی قلبی | شروع اثر آهسته، ماندگاری بالا |
متن انگلیسی:
There are many types of ACE inhibitors. The most commonly prescribed brands include lisinopril (Prinivil), ramipril (Altace), benazepril (Lotensin), captopril (Capoten), and enalapril maleate/hydrochlorothiazide (Vaseretic).
ترجمه فارسی:
انواع مختلفی از مهارکننده‌های ACE وجود دارد. رایج‌ترین برندهای تجویزی شامل لیزینوپریل (Prinivil)، رامی‌پریل (Altace)، بنازپریل (Lotensin)، کاپتوپریل (Capoten) و انالاپریل مالئات/هیدروکلروتیازید (Vaseretic) هستند.
به نقل از cornerstoneuc
لیزینوپریل
لیزینوپریل یک داروی پرکاربرد از گروه مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE inhibitors) است که برای درمان فشار خون بالا، نارسایی قلبی و پیشگیری از عوارض قلبی پس از سکته قلبی تجویز میشود. این دارو با مهار تولید آنژیوتانسین II، موجب اتساع عروق، کاهش فشار خون و کاهش بار کاری قلب میشود. لیزینوپریل همچنین در محافظت از کلیه‌ها در بیماران دیابتی نقش مؤثری دارد. از عوارض شایع آن می‌توان به سرفه خشک، سرگیجه و افزایش پتاسیم خون اشاره کرد، بنابراین مصرف آن باید با پایش منظم و تحت نظر پزشک انجام شود.
آنتاگونیست های گیرنده آنژیوتانسین II (ARBs)
آنتاگونیست‌های گیرنده آنژیوتانسین II که با نام ARBs (Angiotensin II Receptor Blockers) نیز شناخته می‌شوند، گروهی از داروهای ضد فشار خون هستند که با مهار گیرنده‌های آنژیوتانسین نوع ۱ (AT1)، از اثرات تنگ‌کننده عروق، افزایش فشار خون و آسیب به قلب و کلیه‌ها جلوگیری می‌کنند. این داروها اثری مشابه مهارکننده‌های ACE دارند، اما معمولاً با عوارض کمتری مانند سرفه خشک همراه هستند. به همین دلیل، ARBs اغلب به‌عنوان جایگزینی مناسب در بیمارانی که ACE مهارکننده‌ها را تحمل نمی‌کنند، تجویز می‌شوند. ARBs در درمان فشار خون بالا، نارسایی قلبی، نفروپاتی دیابتی و پس از سکته قلبی کاربرد گسترده‌ای دارند.
| نام دارو | کاربرد اصلی | ویژگی خاص |
|---|---|---|
| لوزارتان (Losartan) | فشار خون، محافظت کلیوی در دیابت، نارسایی قلبی | اولین ARB معرفی‌شده، متابولیت فعال |
| والزارتان (Valsartan) | نارسایی قلبی، پس از سکته قلبی، فشار خون | شروع اثر نسبتاً سریع |
| کاندزارتان (Candesartan) | نارسایی قلبی، فشار خون مقاوم | یکی از قوی‌ترین ARBها با اثربخشی بالا |
| اولمزارتان (Olmesartan) | فشار خون بالا | ماندگاری اثر طولانی، مناسب مصرف روزانه |
| تلمیزارتان (Telmisartan) | فشار خون، پیشگیری از بیماری‌های قلبی | دارای اثر ضدالتهابی و شبه‌پپراکسیک |
| ایربسارتان (Irbesartan) | فشار خون، نفروپاتی دیابتی | اثربخشی بالا در کنترل فشار خون دیابتی |
| ازیلزارتان (Azilsartan) | فشار خون بالا | جدیدترین نسل ARBs با قدرت کنترل بالا |
لوزارتان
لوزارتان یکی از داروهای پرکاربرد از خانواده آنتاگونیست‌های گیرنده آنژیوتانسین II (ARB) است که برای درمان فشار خون بالا، محافظت از کلیه در بیماران دیابتی، و کاهش خطر سکته و نارسایی قلبی تجویز میشود. این دارو با مهار اثرات آنژیوتانسین، موجب اتساع عروق و کاهش فشار خون بدون ایجاد سرفه خشک (مانند ACE مهارکننده‌ها) میشود. لوزارتان معمولاً یک بار در روز مصرف میشود و تحمل‌پذیری خوبی در بیماران دارد.
والسارتان
والسارتان یک داروی پرکاربرد از گروه آنتاگونیست‌های گیرنده آنژیوتانسین II (ARB) است که برای درمان فشار خون بالا، نارسایی قلبی و محافظت از کلیه‌ها در بیماران دیابتی تجویز میشود. این دارو با مهار گیرنده‌های آنژیوتانسین II، موجب گشاد شدن عروق و کاهش مقاومت عروقی میشود، در نتیجه فشار خون کاهش یافته و عملکرد قلب بهبود می‌یابد. والسارتان معمولاً به‌خوبی تحمل میشود و برخلاف مهارکننده‌های ACE، احتمال ایجاد سرفه خشک در آن کمتر است، به همین دلیل گزینه مناسبی برای بیمارانی است که به ACEها حساسیت دارند.
داروهای دیورتیک (ادرارآور)
داروهای دیورتیک که با عنوان ادرارآورها نیز شناخته می‌شوند، دسته‌ای از داروهای مهم در درمان بیماری‌هایی هستند که با احتباس مایعات، فشار خون بالا و نارسایی قلبی همراه هستند. این داروها با افزایش دفع آب و نمک از طریق کلیه‌ها، به کاهش حجم خون، کاهش فشار خون و کاهش تورم (ادم) کمک می‌کنند. دیورتیک‌ها بر اساس محل و نوع عملکردشان در کلیه‌ها به چند گروه تقسیم می‌شوند که هر یک در شرایط خاص بالینی کاربرد دارند.
| نوع دیورتیک | نمونه داروها | کاربرد اصلی | ویژگی خاص |
|---|---|---|---|
| دیورتیک‌های لوپ (Loop) | فوروزماید (Furosemide)، بومتانید (Bumetanide) | نارسایی قلبی، ادم ریوی، بیماری‌های کلیوی | قدرت دفع بالا، اثربخشی سریع |
| دیورتیک‌های تیازیدی | هیدروکلروتیازید (HCTZ)، کلرتالیدون (Chlorthalidone) | فشار خون بالا، ادم خفیف | مناسب برای مصرف طولانی‌مدت در فشار خون |
| دیورتیک‌های حفظ‌کننده پتاسیم | اسپیرونولاکتون (Spironolactone)، آمیلوراید (Amiloride) | نارسایی قلبی، هایپرآلدوسترونیسم، همراه با دیورتیک‌های دیگر | کاهش خطر کاهش پتاسیم، اثر آنتی‌آلدوسترون |
| دیورتیک‌های اسموتیک | مانیتول (Mannitol) | کاهش فشار مغزی یا چشمی، برخی موارد نارسایی کلیوی | اثر سریع در شرایط اورژانسی |
| دیورتیک‌های کربنیک آنهیدراز | استازولامید (Acetazolamide) | گلوکوم، بیماری‌های ارتفاع، برخی تشنج‌ها | کمتر برای فشار خون استفاده میشود |
داروهای آلفا بلوکر (Alpha Blockers)
داروهای آلفا بلوکر (Alpha Blockers) یا مسدودکننده‌های گیرنده آلفا آدرنرژیک، گروهی از داروهای مؤثر در درمان فشار خون بالا و بزرگی خوش‌خیم پروستات (BPH) هستند. این داروها با مهار گیرنده‌های آلفا-۱ در دیواره عروق و بافت عضلانی، موجب اتساع عروق و کاهش مقاومت محیطی می‌شوند که در نهایت به کاهش فشار خون منجر میشود. همچنین در پروستات و مثانه با کاهش تون عضلات صاف، باعث بهبود جریان ادرار در مردان مبتلا به بزرگی پروستات می‌گردند. آلفا بلوکرها معمولاً در کنار سایر داروهای قلبی یا در بیمارانی که به داروهای دیگر پاسخ کافی نمی‌دهند، تجویز می‌شوند.
| نام دارو | کاربرد اصلی | ویژگی خاص |
|---|---|---|
| پرازوسین (Prazosin) | فشار خون بالا، PTSD (استرس پس از سانحه) | شروع اثر سریع، مناسب برای مصرف شبانه |
| دوکسازوسین (Doxazosin) | فشار خون، بزرگی خوش‌خیم پروستات (BPH) | نیمه‌عمر طولانی، مناسب مصرف روزانه |
| ترازوسین (Terazosin) | فشار خون، BPH | اثر دوگانه روی عروق و عضلات پروستات |
| آلفوزوسین (Alfuzosin) | بزرگی پروستات | بهبود علائم ادراری بدون تأثیر شدید بر فشار خون |
| تامسولوسین (Tamsulosin) | فقط برای BPH | انتخابی برای گیرنده‌های پروستات، عوارض کمتر قلبی |
| سیلودوسین (Silodosin) | بزرگی خوش‌خیم پروستات | انتخابی‌تر از تامسولوسین، تحمل بهتر در سالمندان |
داروهای مسدودکننده کانال کلسیم (Calcium Channel Blockers – CCBs)
داروهای مسدودکننده کانال کلسیم (CCBs) دسته‌ای از داروهای قلبی-عروقی هستند که با مهار ورود یون کلسیم به سلول‌های عضلانی قلب و عروق، موجب اتساع عروق خونی، کاهش فشار خون و کاهش بار قلب می‌شوند. این داروها نقش مهمی در درمان بیماری‌هایی مانند فشار خون بالا، آنژین صدری (درد قلبی ناشی از کاهش خون‌رسانی) و برخی آریتمی‌ها دارند. CCBs به دو گروه اصلی تقسیم می‌شوند:
- دی‌هیدروپیریدین‌ها (مانند آملودیپین) که بیشتر روی عروق اثر می‌گذارند.
- غیردی‌هیدروپیریدین‌ها (مانند وراپامیل و دیلتیازم) که اثر مستقیم‌تری روی عضله قلب دارند.
| نام دارو | گروه | کاربرد اصلی | ویژگی خاص |
|---|---|---|---|
| آملودیپین (Amlodipine) | دی‌هیدروپیریدین | فشار خون بالا، آنژین صدری | اثر طولانی‌مدت، مناسب مصرف روزانه |
| نیفدیپین (Nifedipine) | دی‌هیدروپیریدین | فشار خون، آنژین، بحران‌های فشار خون | شروع اثر سریع، موجود در فرم سریع و آهسته‌رهش |
| فلودیپین (Felodipine) | دی‌هیدروپیریدین | فشار خون بالا | عوارض کمتر روی قلب، اثر بر عروق محیطی |
| ایسراپیدین (Isradipine) | دی‌هیدروپیریدین | فشار خون | نیمه‌عمر متوسط، مناسب برای مصرف دو بار در روز |
| وراپامیل (Verapamil) | غیردی‌هیدروپیریدین | آریتمی، آنژین، فشار خون | کاهش ضربان قلب، اثر ضدآریتمی قوی |
| دیلتیازم (Diltiazem) | غیردی‌هیدروپیریدین | آریتمی، آنژین، فشار خون | اثر ترکیبی روی قلب و عروق، تحمل‌پذیری خوب |
داروهای مرکزی ضدفشارخون (Centrally Acting Antihypertensive Drugs)
داروهای مرکزی ضدفشارخون، گروهی از داروها هستند که با اثرگذاری مستقیم بر مغز و سیستم عصبی مرکزی باعث کاهش فعالیت اعصاب سمپاتیک می‌شوند. این داروها با تحریک گیرنده‌های خاص در مغز (مانند گیرنده‌های آلفا-۲ آدرنرژیک)، موجب کاهش انقباض عروق و در نتیجه کاهش فشار خون می‌گردند. داروهای مرکزی معمولاً در فشار خون مقاوم یا در بیمارانی که به داروهای رایج پاسخ مناسبی نمی‌دهند، تجویز می‌شوند و ممکن است همراه با سایر داروهای ضد فشار خون مصرف شوند.
| نام دارو | مکانیسم اثر | کاربرد اصلی | ویژگی خاص |
|---|---|---|---|
| کلونیدین (Clonidine) | آگونیست گیرنده آلفا-۲ در مغز | فشار خون بالا، سندرم ترک مواد، گرگرفتگی | شروع اثر سریع، خطر افت فشار خون ناگهانی |
| متیل‌دوپا (Methyldopa) | تبدیل به آلفا-متیل نوراپی‌نفرین در مغز | فشار خون بالا در بارداری | انتخاب اول در پره‌اکلامپسی |
| گوانفاسین (Guanfacine) | تحریک گیرنده آلفا-۲ مرکزی | فشار خون، ADHD (در کودکان) | اثر آرام‌بخش، مصرف در اختلال کم‌توجهی |
| رزِرپین (Reserpine) | مهار ذخیره نوراپی‌نفرین در نورون‌ها | فشار خون بالا | اثر طولانی‌مدت، عوارض روانی بیشتر |
بهترین قرص برای فشار خون عصبی
برای کنترل فشار خون عصبی، که اغلب ناشی از استرس و اضطراب است، پزشکان معمولاً داروهایی مانند پروپرانولول (Propranolol) را تجویز می‌کنند. این دارو از دسته بتابلوکرهاست و با کاهش تأثیر استرس بر سیستم قلبی‌عروقی، به تنظیم ضربان قلب و کاهش فشار خون کمک می‌کند. همچنین در برخی موارد، داروهای ضد اضطراب مانند آلپرازولام یا مهارکننده‌های بازجذب سروتونین نظیر سیتالوپرام نیز می‌توانند نقش مؤثری در کاهش فشار عصبی داشته باشند. انتخاب بهترین دارو باید تحت نظر پزشک و بر اساس شرایط فردی بیمار انجام شود، زیرا مصرف خودسرانه می‌تواند عوارض جدی به همراه داشته باشد.
پروپرانولول یکی از بهترین قرص‌ها برای کنترل فشار خون عصبی ناشی از استرس و اضطراب است که باید تحت نظر پزشک مصرف شود.
چگونه داروی مناسب فشار خون انتخاب کنیم؟
انتخاب داروی مناسب برای درمان فشار خون بالا به عوامل مختلفی بستگی دارد و باید با نظر پزشک و بر اساس وضعیت خاص هر بیمار انجام شود. هیچ دارویی برای همه افراد مناسب نیست و انتخاب آن باید با توجه به شرایط بالینی، سن، بیماری‌های زمینه‌ای و واکنش بدن به دارو انجام شود.
در ادامه، مهم‌ترین معیارهای انتخاب داروی فشار خون را بررسی می‌کنیم:
- وجود بیماری‌های زمینه‌ای
- سن و پاسخ نژادی
- عوارض جانبی احتمالی
- شدت فشار خون و میزان خطر قلبی
- وضعیت کلیه و تعادل الکترولیت‌ها
- بارداری
در نهایت، بهترین داروی فشار خون، دارویی است که با کمترین عارضه، فشار خون را به سطح هدف برساند و از اندام‌های حیاتی مانند قلب، مغز و کلیه محافظت کند. مصرف یا تغییر دارو باید تنها با مشورت پزشک انجام شود.
عوارض داروهای فشار خون
داروهای فشار خون با وجود فواید درمانی فراوان، ممکن است عوارض جانبی مختلفی نیز ایجاد کنند که شدت و نوع آنها بسته به نوع دارو، دوز مصرفی و شرایط بدنی فرد متفاوت است. آگاهی از این عوارض به بیماران کمک می‌کند تا در صورت بروز علائم، سریع‌تر با پزشک مشورت کرده و اقدامات لازم را انجام دهند. در ادامه، رایج‌ترین عوارض جانبی داروهای فشار خون بر اساس گروه دارویی آورده شده است:
- سرفه خشک (شایع در مهارکننده‌های ACE مانند لیزینوپریل)
- سرگیجه و احساس ضعف (در همه گروه‌ها، به‌ویژه هنگام شروع درمان)
- ورم مچ پا (رایج در مسدودکننده‌های کانال کلسیم مانند آملودیپین)
- یبوست (به‌ویژه با وراپامیل)
- افزایش پتاسیم خون (در ACEها و ARBها مانند والسارتان و لوزارتان)
- کاهش ضربان قلب (در بتابلوکرها مانند متوپرولول)
- اختلال در عملکرد کلیه (در مصرف طولانی‌مدت یا در بیماران کلیوی)
- اختلال جنسی یا کاهش میل جنسی (در برخی بتابلوکرها)
- واکنش آلرژیک یا آنژیوادم (نادر اما خطرناک، در برخی ACE مهارکننده‌ها)
در صورت مشاهده هر یک از این عوارض، باید با پزشک مشورت شود تا در صورت نیاز، دارو تغییر داده شود یا دوز تنظیم گردد.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
داروهای فشار خون در مدیریت فشار خون بالا حیاتی هستند، اما باید توسط یک متخصص تجویز و کنترل شوند. اگر علائم فشار خون بالا را تجربه می‌کنید یا در مورد داروهای خود نگرانی دارید، با فوق تخصص قلب، دکتر متخصص داخلی و پزشک عمومی مشورت کنید. پیروی از راهنمایی‌های آنها در مورد دارو، رژیم غذایی و تغییر سبک زندگی بسیار مهم است. به یاد داشته باشید، داروها زمانی موثرتر هستند که با یک سبک زندگی سالم ترکیب شوند.
نظر خود را ثبت کنید