مورفین و همه آنچه باید در مورد آن بدانید

خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:

مورفین نوعی مخدر است که از تریاک به‌دست می‌آید. این ماده با تاثیر روی سیستم عصبی مرکزی، می‌تواند احساس درد در بدن را کم کند. مصرف این دارو باید در دوز مشخص و محدود، صرفا زیر نظر پزشک باشد؛ چرا که در بلند مدت ممکن است باعث وابستگی جسمی و روانی، و اعتیاد شود. در ادامه این مطلب با ما باشید تا با مورفین، کاربردها و عوارض آن بیشتر آشنا شوید. شما می‌توانید قبل از مصرف این دارو از طریق سایت دکترتو با متخصص عمومی یا دکتر مشاوره دارویی ارتباط داشته باشید.

مورفین چیست؟

مورفین نوعی مسکن بسیار قوی است که برای درمان دردهای شدید بعد از عمل جراحی یا آسیب و جراحات جدی، یا درد سرطان و حملات قلبی تجویز می‌شود. برای سایر دردهای مزمن و طولانی که مسکن‌های ضعیف‌تر تاثیری رویشان ندارد هم از مورفین استفاده می‌کنند.

البته مورفین در دسته انواع مواد مخدر هم قرار دارد به همین دلیل فقط با نسخه و تجویز پزشک قابل مصرف است و به‌شکل قرص، کپسول، پودر قابل حل در آب، مایع یا آمپول در دسترس قرار می‌گیرد. شکل تزریقی مورفین صرفا در بیمارستان‌ها قابل استفاده است.

اسامی رایج و اشکال دارویی مورفین:

• قرص مورفین ۲
• قرص مورفین ۱۰
• آمپول مورفین سولفات دی پی ۱۰ میلی گرم/میلی لیتر
• آمپول مرفین سولفات البرز ۱۰میلی گرم/میلی لیتر
• شیاف اوپیرکت ۱۰ میلی گرم
• شیاف استاتکس ۱۰ میلی گرم

نحوه مصرف مورفین

نحوه مصرف مورفین بسته به شکل دارویی آن متفاوت است. قرص و کپسول آن باید با یک لیوان آب کامل خورده شود. فرقی نمی‌کند در چه ساعتی از شبانه‌روز مصرف می‌کنید، اما توجه داشته باشید که هر روز دقیقا سر ساعت مشخصی مصرف شود و فاصله بین هر دوز یکسان باشد. آمپول ۱۰ میلی‌گرمی آن به شکل زیرجلدی، عضلانی یا داخل وریدی تزریق می‌شود. میزان مصرف به شدت درد و واکنش بیمار به دارو بستگی دارد.

اثر مورفین چند ساعت است؟

۳۰ تا ۶۰ دقیقه طول می‌کشد تا قرص و شربت مورفین، اثر خود را بگذارند و طی ۴ تا ۶ ساعت بعد مصرف نیز تاثیر آن از بین می‌رود. یک تا دو روز طول می‌کشد تا مورفین‌های آهسته رهش (Slow-release morphine) شروع به تاثیرگذاری کنند، اما فرایند تسکین درد مدت طولانی‌تری ادامه خواهد داشت.

نمی‌دونی کدام مسکن برای دردت بهتره؟

برای مصرف از متخصص مشاوره بگیر.

دکتر مشاوره دارویی آنلایننوبت دکتر عمومی

موارد مصرف مورفین

مورفین برای موارد زیر استفاده می‌شود:

• کاهش درد: مورفین به عنوان یک مسکن قوی برای کاهش دردهای شدید استفاده می‌شود. این دردها ممکن است شامل دردهای پس از عمل جراحی، دردهای سرطانی، دردهای مزمن یا مواردی که سایر مسکن‌ها تاثیر ندارند، باشد. در برخی موارد ابتدا باید علت درد ماهیچه های بدن یا درد مفاصل مشخص شود و سپس در صورت نیاز مورفین تجویز می‌شود.
• ضد سرفه: مورفین برای درمان سریع سرفه خشک شدید و مزمن و سرفه‌های ناشی از بیماری‌های ریوی مزمن (مانند بیماری مزمن انسدادی ریوی) تجویز می‌شود.
• تسکین عوارض تنفسی ناشی از بیماری‌های مزمن ریوی، مثل آسم و بیماری مزمن انسدادی ریوی؛ مورفین، با افزایش آستانه تنفسی و کاهش تعداد تنفس‌ها، به تسکین تنگی نفس و بهبود عملکرد تنفسی کمک می‌کند.

مورفین برای میگرن

مورفین معمولا برای کاهش درد شدید استفاده می‌شود و مصرف آن برای میگرن به عنوان درمان اصلی توصیه نمی‌شود. برای درمان میگرن، اغلب از دسته داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن، داروهای ضدترشحات آنتی‌سرتونین (antiemetics) و داروهای تسکین دهنده دردها مانند تریپتان‌ها به عنوان درمان‌های میگرن استفاده می‌شود.

قرص مورفین

قرص مورفین و محلول‌های خوراکی آن برای تسکین دردهای حاد و شدید تجویز می‌شوند؛ یعنی دردهایی که ناگهانی شروع شده، علت مشخصی دارند، و انتظار می‌رود که با بهبودی علت درد، برطرف شوند؛ و دردهای مزمن در افرادی که به مسکن افیونی نیاز دارند.

آمپول مورفین

آمپول مورفین برای درمان دردهای شدیدی تزریق می‌شود که به درمان افیونی نیاز دارند و سایر مسکن‌ها برای تسکین درد کافی نبوده یا قابل تحمل برای بیمار نیستند. پیش یا حین عمل‌های جراحی با بیهوشی نیز از آمپول مورفین برای بیهوش کردن و خواب بردن بیمار استفاده می‌شود.

دوز مصرفی مورفین

دوز مصرفی مورفین برای بزرگسالان، ۱۰ تا ۲۰ میلی‌گرم هر ۴ ساعت یکبار است. تعیین دوز مصرفی مورفین، به تشخیص پزشک و شرایط بیمار بستگی دارد. دوز مصرفی مورفین در کودکان ۲ سال به بالا از دوز حداقلی ۰.۱۵ تا ۰.۳ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم هر ۴ ساعت یکبار است.

متن انگلیسی:
f you miss a dose of this medicine, skip the missed dose and go back to your regular dosing schedule. Do not double doses
ترجمه متن:
اگر یک نوبت مصرفی مورفین را فراموش کردید، دوز فراموش شده را رها کنید و به برنامه معمولی خود بازگردید. دوزها را دو برابر نکنید.

mayoclinic

بهترین مورفین

کارفنتانیل، دارویی با ترکیب فنتانیل و مشتقات تریاک مسکن شبه مخدر است که اثر آن ده هزار برابر قوی‌تر از مورفین است و به‌عنوان بهترین مورفین حاوی مواد شبه مخدر تجاری در دنیا محسوب می‌شود.

عوارض مورفین چیست؟

همانند هر دارویی، مورفین هم ممکن است در برخی افراد باعث ایجاد عوارض شود. هرچقدر دوز مصرفی مورفین بالاتر باشد، احتمال بروز عوارض تشدید می‌شود:

• تهوع و استفراغ
• کاهش فشار خون
• مشکلات تنفسی در افراد مبتلا به آسم یا بیماری‌های ریوی مزمن
• تشنج و عدم تعادل
• کاهش حرکات روده و یبوست
• اعتیاد
• گرفتگی و سفتی عضلانی
• سرگیجه
• احساس خستگی و کاهش انرژی

عوارض مورفین برای مردان

مورفین، همانند سایر مسکن‌های قوی، ممکن است برای مردان عوارضی داشته باشد که عبارتند از:

• خواب آلودگی
• کاهش آرامش و اشتیاق
• مشکلات جنسی و کاهش اشتیاق جنسی و عملکرد جنسی
• مشکلات گوارشی مانند تهوع، استفراغ، تغییرات در روده‌ها و کاهش اشتها در مردان
• ضعف تنفسی
• اعتیاد

عوارض مورفین برای زنان

از عوارض مورفین برای زنان می‌توان به اختلال در خواب، از بین رفتن آرامش و کاهش عملکرد روزانه اشاره کرد. مورفین ممکن است روی عملکرد جنسی زنان تاثیر بگذارد و باعث کاهش اشتیاق جنسی و عملکرد جنسی نامناسب در زنان شود. مشکلاتی مانند تهوع، استفراغ، تغییرات در روده‌ها و کاهش اشتها در زنان و مشکلات تنفسی از دیگر عوارض مورفین برای زنان هستند.

عوارض تزریق وریدی مورفین

تزریق وریدی مورفین می‌تواند عوارض جانبی خاص خود را داشته باشد که عبارتند از:

• کاهش فشار خون و ایجاد سرگیجه، احساس ضعف، تهوع و استفراغ، تاری دید و در برخی موارد نابودی عملکرد قلبی-عروقی
• تنگی نفس، کاهش سطح اکسیژن در خون و در برخی موارد توقف تنفسی
• تهوع و استفراغ
• احساس خواب آلودگی
• ضعف عضلانی و کاهش توانایی حرکتی
• احساس سردی و کاهش دما

مورفین تا چند روز در بدن میماند؟

مدت زمانی که مورفین در بدن می‌ماند، به عوامل متعددی بستگی دارد از جمله دوز مصرف شده، روش مصرف (تزریق وریدی، خوراکی و غیره)، سابقه مصرف مورفین و عوامل فردی مانند سن، جنسیت، سلامت عمومی و سرعت متابولیسم بدن فرد. مدت زمانی که نصف مقدار دارو در بدن از بین می‌رود، بین ۲ تا ۴ ساعت است. اما ممکن است اثرات مورفین در بدن تا چند ساعت پس از مصرف مداوم و مکرر آن برقرار بماند.

در صورت مصرف مورفین به صورت مداوم و بلندمدت، ممکن است تجمع در بدن رخ دهد و مدت زمانی که مورفین در بدن باقی می‌ماند، بیشتر شود. در برخی موارد، با مصرف مورفین به صورت مزمن، ممکن است مدت زمان مورفین در بدن به چند روز نیز برسد.

برای تسکین درد از مورفین استفاده کردی؟ عوارض دارو شدید بوده؟ مشاوره بگیر.

دکتر درد

منع مصرف و موارد احتیاط مورفین

در افرادی که سابقه حساسیت شدید به مورفین دارند، یا بلافاصله بعد مصرف، واکنش آلرژیک نشان می‌دهند، باید با احتیاط مصرف شود.

متن انگلیسی:
Morphine can potentially be a lethal medication when not used properly
ترجمه متن:
اگر مورفین به درستی استفاده نشود، کاملا می‌تواند یک داروی کشنده باشد.

ncbi.nlm.nih

مصرف مورفین در بارداری

مورفین ممکن است روی رشد جنین در سه ماه اول بارداری تاثیر بگذارد، بنابراین بهتر است در صورت امکان، در ماه‌های اول بارداری، از مصرف مورفین خودداری کنید. مصرف مورفین در ماه‌های پایانی بارداری باعث می‌شود که نوزاد پس از تولد، علائم ترک اعتیاد داشته باشد.

مصرف مورفین در شیردهی

معمولا پزشک در دوران شیردهی، مسکن دیگری را تجویز می‌کند. مورفین بسته به میزان دوز مصرفی مادر، به مقدار بسیار کمی از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل می‌شود. البته مصرف آن با دوز پایین و برای مدت کوتاه، تاثیر جدی و خطرناکی روی نوزاد نمی‌گذارد.

تداخلات دارویی مورفین

مورفین تعاملات دارویی با داروهای دیگر داشته و ممکن است باعث تغییر در اثرات و عوارض آن‌ها شود.  برخی از تداخلات دارویی مورفین با داروهای معروف عبارتند از:

• داروهای مسکن مانند آلپرازولام و دیازپام: اثرات ضد تنفسی مورفین را افزایش داده و موجب خطرات جدی از قبیل تنگی نفس و توقف تنفسی می‌شوند.
• داروهای ضدافسردگی و ضد اضطراب مانند سرترالین و فلوکستین
• آنتی‌هیستامین‌ها مانند ستیریزین و دیفن هیدرامین
• مصرف همزمان مورفین و دیگوکسین (داروی قلبی) باعث کاهش تنفس و افزایش خطر عوارض قلبی می‌شود.
• مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز

اطلاعات دارویی مورفین

اشکال دارویی، عوارض و تداخلات دارویی مورفین را در جدول زیر مشاهده می‌کنید:

اسامی رایج دارو	عوارض جانبی	تداخلات دارویی
قرص مورفین ۲	کاهش فشار خون، کاهش تنفس، تنگی نفس	مسکن‌هایی مانند دیازپام و آلپروزولام
قرص مورفین ۱۰	تهوع و استفراغ	آنتی‌دپرسانت‌ها و آنتی‌اضطراب‌ها (سرترالین، فلوکستین
آمپول مورفین سولفات دی پی ۱۰ میلی گرم/میلی لیتر	ضعف عضلانی	آنتی‌هیستامین‌ها (ستیریزین، دیفنیدرامین)
آمپول مرفین سولفات البرز ۱۰میلی گرم/میلی لیتر	خواب آلودگی، سردرد	دیگوکسین
شیاف اوپیرکت ۱۰ میلی گرم	–	–
شیاف استاتکس ۱۰ میلی گرم	–	–

مکانیسم عملکرد مورفین

مورفین، داروی ضد درد قوی از خانواده آگونیست‌های گیرنده‌های افیونی است که بر مبنای تعامل با گیرنده‌های افیونی در سیستم عصبی مرکزی عمل می‌کند. مورفین با ترکیب و اتصال به گیرنده‌های افیونی در مغز و نخاع، تغییراتی در فعالیت سیستم عصبی مرکزی ایجاد کرده و با تاثیر بر سیستم افیونی مغز و نخاع، به عنوان یک مسکن قوی عمل می‌کند و باعث کاهش درد می‌شود.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

مورفین مسکن قوی برای درمان دردهای شدید و مزمن است که تنها با نسخه پزشک باید مصرف شود. این دارو با مسدود کردن سیگنال‌های درد از رسیدن آن‌ها به عصب‌های مغز جلوگیری می‌کند. یبوست، احساس بیماری و ضعف، و خواب آلودگی از شایع‌ترین عوارض جانبی مورفین هستند. گاهی مصرف آن در بلند مدت ممکن است باعث ایجاد وابستگی و اعتیاد شود، اما اگر زیر نظر پزشک مصرف شود، ریسک اعتیاد پایین می‌آید.

مراقب باشید که مورفین را نباید همزمان با الکل مصرف کنید، چرا که عوارض شدیدی ایجاد کرده و باعث خواب آلودگی شدید می‌شود. تعیین دوز مصرفی مورفین به تشخیص پزشک، وضعیت جسمانی فرد و واکنش بدن نسبت به مورفین بستگی دارد.

شما می‌توانید قبل از مصرف داروی مورفین از طریق سایت دکترتو با دکتر عمومی در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان ویزیت آنلاین پزشک عمومی و همچنین دکتر مشاوره دارویی آنلاین وجود دارد.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!