فهرست مطالب
اسهال در کودکان زمانی اتفاق میافتد که حرکات محتویات روده (مدفوع) شل و آبکی باشد. ممکن است در این شرایط کودک نیاز به تکرار به دستشویی رفتن داشته باشد. یک پزشک متخصص با معاینه کودک شما و سنجش علائم او متوجه علت اسهال خواهد شد. در نهایت هم خیلی زود راهی برای درمان اسهال کودک پیشنهاد خواهد داد. اگر شما هم در حال حاضر با چنین مشکلی روبهرو هستید و به دنبال راهی برای درمان بیماری کودک خود میگردید با یک پزشک متخصص اطفال یا داخلی مشورت کنید. وبسایت دکترتو امکان جستوجوی بهترین پزشکان متخصص اطفال را برای شما فراهم کرده. شما از طریق این سایت میتوانید نوبت ویزیت آنلاین یا حضوری برای کودک خود دریافت کنید؛ در هر زمان و هر شهری که هستید.
اسهال در کودکان
اسهال اتفاقی است که برای بدن به منظور خلاص شدن از شر میکروبها میافتد و بیشتر موارد از چند روز تا یک هفته طول میکشد. اسهال میتواند همراه با تب، حالت تهوع، استفراغ، گرفتگی عضلات، کم آبی بدن و حتی بثورات همراه باشد. برخی از شایعترین دلایل اسهال کودکان عبارتند از ابتلا به ویروسهایی مانند روتاویروس، باکتریهایی مانند سالمونلا و به ندرت هم انگلهایی مانند ژیاردیا. اما در این بین ویروسها شایعترین علت اسهال کودکان هستند.
علائم همراه با اسهال در کودکان
اسهال یک اتفاق رایج است که اغلب ۱ یا ۲ روز طول میکشد و در نهایت به صورت خودبهخود از بین میرود. علائم اسهال در کودکان ممکن است در هر کودک نسبت به دیگری متفاوت باشد. این علائم احتمالی عبارتند از:
- گرفتگی
- درد شکم
- تورم (نفخ)
- ناراحتی معده مانند تهوع
- تب
- وجود خون در مدفوع
- از دست دادن مایعات بدن (کم آبی)
- بی اختیاری در دفع مدفوع
اسهال شدید، مداوم یا خونی ممکن است نشانه یک بیماری جدی باشد. در چنین شرایطی خیلی زود با پزشک کودک خود صحبت کنید یا برای بررسی بیشتر به مراکز درمانی مراجعه نمایید.
علت اسهال در کودکان
درک علت ابتلا به اسهال در کودکان به پیشگیری به موقع و حتی درمان این بیماری کمک زیادی میکند. اسهال در کودکان دلایل زیادی دارد. از جمله:
- عفونت باکتریایی
- عفونت ویروسی
- مشکل در هضم (عدم تحمل غذایی)
- پاسخ سیستم ایمنی به غذاهای خاص (آلرژی غذایی)
- ورود انگل به بدن از طریق مصرف غذا یا آب آلوده
- واکنش به داروها
- ابتلا به نوعی بیماری روده مانند بیماری التهابی روده
- مشکل در نحوه عملکرد معده و روده (اختلال عملکردی روده) مانند سندرم روده تحریک پذیر
- جراحی روی معده یا کیسه صفرا
- اسهال مسافرتی در نتیجه سفر به برخی کشورها (به دلیل مصرف غذا یا آب حاوی برخی باکتریها، ویروسها یا انگلها)
علل اسهال در کودکان | علائم همراه با اسهال |
---|---|
عفونتهای ویروسی (شایعترین علت) | آبکی شدن مدفوع، تب، استفراغ، درد شکم، کاهش اشتها |
عفونتهای باکتریایی (کمتر شایع) | مدفوع آبکی یا خونی، تب بالا، درد شکم شدید، استفراغ شدید |
عفونتهای انگلی (کمتر شایع) | اسهال طولانی مدت، نفخ، کاهش وزن، مدفوع چرب |
تغییرات در رژیم غذایی (شیر خشک جدید، غذاهای جدید) | اسهال خفیف، نفخ، گاز |
حساسیت غذایی (به شیر گاو، گلوتن و …) | اسهال خونی، درد شکم، بثورات پوستی |
داروها (آنتیبیوتیکها، ملینها) | اسهال خفیف تا متوسط |
بیماریهای رودهای (سلیاک، بیماری کرون) | اسهال مزمن، کاهش وزن، درد شکم، نفخ |
اسهال خونی در کودکان نشانه چیست؟
اسهال خونی یک بیماری گوارشی است که علل آن شامل عفونتهای باکتریایی یا انگلی میشود. علائم اسهال خونی هم شامل شل و آبکی شدن مدفوع، تب، حالت تهوع، استفراغ، کاهش وزن و احساس گرفتگی معده است. پزشک اسهال خونی را با کشت مدفوع تشخیص میدهد.
راه های تشخیص اسهال در کودکان
از مشاهده علائمی مانند تب، حالت تهوع، درد شکم، کم آبی بدن، کاهش یا عدم وجود ادرار و مدفوع خونی میتوان به اسهال در کودکان مشکوک شد. جمع آوری نمونه مدفوع (کشت مدفوع) برای شناسایی علت اسهال در برخی از کودکان انجام میشود، به خصوص اگر درون مدفوع خون دیده شده باشد. نتیجه کشت مدفوع میتواند ۲ تا ۵ روز طول بکشد.
درمان اسهال در کودکان (برای اسهال کودکان چی خوبه؟)
درمان به علائم، سن و سلامت عمومی کودک بستگی دارد. همچنین به علت و شدت بیماری نیز وابسته است. در ادامه برخی از متداولترین و موثرترین روشهای درمان اسهال در کودکان را توضیح دادهایم.
۱. رژیم غذایی برای درمان اسهال در کودکان
بهتر است قبل از هر چیز بدانید که اگر اسهال بیش از ۲ روز طول بکشد، ممکن است مشکل جدیتری وجود داشته باشد. برای اطمینان از عدم وجود هرگونه مشکل و مبارزه با بیماریای که منجر به بروز اسهال شده، باید خیلی زود بررسیهای لازم انجام گیرد. اما به عنوان یک رژیم غذایی برای کودکان مبتلا به اسهال موارد زیر را تهیه کنید و به کودکتان بدهید.
- گوشت گاو، گوشت خوک، مرغ، ماهی یا بوقلمون پخته یا کبابی
- تخم مرغ پخته شده
- میوههای تازه به خصوص مو
- نان تهیه شده از آرد تصفیه شده و سفید
- پاستا یا برنج سفید
- غلاتی مانند بلغور جو دوسر و کورن فلکس
- پنکیک و وافل تهیه شده با آرد سفید
۲. مصرف مایعات بیشتر و جلوگیری از کم آبی بدن
از دست دادن آب بدن نگرانی اصلی در رابطه با همه مبتلایان به اسهال است. در بیشتر موارد، درمان شامل جایگزینی مایعات از دست رفته بدن است. به همین منظور:
- کودکان باید مایعات زیادی بنوشند. این کار به جایگزینی مایعات از دست رفته بدن کمک میکند.
- نوشیدنیهایی به نام محلولهای گلوکز-الکترولیت را به کودک بدهید. این مایعات دارای تعادل مناسب آب، قند و نمک هستند.
- مانع از مصرف نوشیدنیهای ورزشی شوید. این نوع نوشیدنیها فایده خاصی برای کودک مبتلا به اسهال شدید و رفع کم آبی بدن ندارند.
- مصرف آبمیوه یا نوشابه را کنار بگذارید، چرا که ممکن است اسهال را بدتر کنند.
- مصرف بیش از حد آب خطرناک است.
- به شیر دادن به کودک خود (هم شیر مادر و هم شیر خشک) ادامه دهید. کودکانی که با شیر مادر تغذیه میشوند اسهال کمتری دارند.
۳. تعویض مرتب پوشک
تعویض به موقع پوشک کودکان مبتلا به اسهال، منجر به پیشگیری از راش پوستی میشود. ممکن است کودک شما به دلیل اسهال دچار بثورات پوستی شود و به همین خاطر لازم است موارد زیر را رعایت کنید:
- پوشک کودک خود را مرتباً عوض کنید.
- بدن کودک خود را با آب بشویید و تمیز کنید.
- وقتی کودک اسهال دارد، استفاده از دستمال مرطوب برای تمیز کردن پوست را کاهش دهید.
- اجازه دهید بدن کودک در معرض هوا خشک شود.
- از کرم مرطوب کننده پوست در نواحی پوشیده شده با پوشک استفاده کنید.
- پس از تعویض پوشک کودک، دستهای خود را به خوبی بشویید تا خود و سایر افراد خانواده به این بیماری مبتلا نشوید؛ چرا که اسهال ناشی از میکروبها، قابل انتقال است.
۴. قرص اسهال برای کودکان
لوپرامید یکی از انواع داروهای ضد اسهال است که برای درمان اسهال در کودکان استفاده میشود. این دارو تحرک زیاد و غیرطبیعی روده را از بین میبرد و باعث کاهش ترشحات روده و معده میشود. لوپرامید منجر به کم شدن آب مدفوع شده و به همین طریق اسهال را از بین میبرد.
کپسول یوموگی برای اسهال کودکان
کپسول یوموگی به عنوان یک داروی ضد اسهال و درمان کننده اختلالات گوارشی شناخته میشود. مصرف این دارو جهت درمان انواع اسهال حاد و مزمن عفونی در کودکان شایع است. کپسول کپسول یوموگی شرایط باکتریایی روده را بهبود میبخشد.
۵. شربت برای اسهال کودکان (چه شربتی برای اسهال کودکان خوبه؟)
تعداد زیادی شربت برای درمان اسهال در کودکان تولید و در بازار عرضه شده. برخی از این شربتها مصرف بیشتری دارند و توسط پزشکان زیادی تجویز میشوند. در ادامه برخی از رایجترین انواع شربت برای درمان اسهال کودکان را نام برده و معرفی کردهایم.
شربت لوپرامید برای اسهال کودکان
اولین شربتی که معرفی میکنیم شربت لوپرامید است که یک داروی ضد اسهال شناخته شده و بسیار کاربردی به حساب میآید. این شربت تحریکات روده را مهار کرده و برای درمان اسهال حاد و مزمن در کودکان استفاده میشود.
شربت دی سیکلومین برای اسهال کودکان
شربت دی سیکلومین یک داروی گوارشی برای درمان سندروم رودهی تحریک پذیر، مشکلات نفخ، اسهال و کولیک نوزادی است. این دارو با شل کردن ماهیچههای معده و روده عمل کرده و خاصیت ضد اسپاسم برای دستگاه گوارش به همراه دارد.
شربت کوتریموکسازول برای اسهال کودکان
شربت کوتریموکسازول یک نوع آنتیبیوتیک برای درمان عفونتهای باکتریایی است. این شربت در درمان عفونت دستگاه ادراری، عفونتهای دستگاه گوارش و اسهال مسافرتی موثر است. شربت کوتریموکسازول تنها در شرایط حاد و در صورت ابتلا به عفونت شدید و برای درمان اسهال خونی در کودکان تجویز میشود.
شربت مترونیدازول برای اسهال کودکان
مترونیدازول نوعی آنتی بیوتیک است که برای درمان اسهال ناشی از انواع خاصی از باکتریها در کودکان استفاده میشود.
۶. قویترین داروی گیاهی برای اسهال کودکان
خاکشیر سیستم گوارش را تقویت کرده و با خاصیت ضد التهابی و ضد عطشی که دارد منجر به درمان اسهال در کودکان میشود.
۷. دمنوش برای اسهال کودکان
دمنوش بابونه، دمنوش دارچین، زنجبیل و دمنوش برگ چای سبز از جمله موثرترین دمنوشها در درمان اسهال هستند که میتوانند توسط کودکان هم مصرف شوند.
۸. درمان اسهال و استفراغ کودکان در منزل (درمان خانگی اسهال کودکان زیر دو سال)
تا زمانی که کودکتان احساس بهتری ندارد زمان دهید تا استراحت کند. همچنین مایعات مناسب و کافی به او بدهید و مراقب مواد غذایی مصرفی کودک باشید. مصرف برخی از غذاها میتواند به توقف اسهال کودک کمک کنند، در حالی که برخی دیگر ممکن است اسهال را تشدید کنند.
مصرف مایعات حاوی الکترولیت هم میتواند مفید باشد. این نوع نوشیدنیها حاوی سطوح مفید سدیم و قند هستند. سدیم به کاهش میزان آب از دست رفته بدن و شکر به جذب سدیم در بدن کمک میکند. همچنین میتوانید مصرف آب، آبگوشت یا آبمیوه رقیق شده و بدون پالپ را برای هیدراته نگه داشتن بدن افزایش دهید. نوشیدنیهای غیرالکلی فاقد کافئین هم مناسب هستند. موز، برنج، نان تست، بلغور جو دوسر، سیب زمینی آب پز یا پخته بدون پوست، مرغ پخته بدون پوست، چوب شور، کراکر و سوپ مرغ هم مواد غذایی مفیدی در بهبود اسهال کودک هستند.
۹. درمان اسهال سبز رنگ در کودکان
مدفوع سبز رنگ میتواند به دلیل مصرف مواد خوراکی سبز رنگ یا مصرف مکمل آهن باشد. در چنین شرایطی اگر کودک به دلیل ابتلا به برخی ویروسها، باکتریها یا حتی انگلها دچار اسهال شود ممکن است با اسهال سبز رنگ مواجه شوید.
۱۰. درمان اسهال کودکان بالای پنج سال
بسیاری از کودکان در سنین مختلف دچار این بیماری میشوند که علت ابتلا به آن از ابتلا به عفونتهای باکتریایی گرفته تا ویروسها و انگلها متفاوت است. اگر کودک بالای پنج سال شما دچار اسهال شده و به دنبال راهی برای درمان او هستید، نکات زیر را رعایت کنید:
- آبمیوه یا مایعات حاوی قند زیاد به کودک ندهید.
- اجازه ندهید چای بنوشد.
- نوشابه مصرف نکند.
- آب ساده به مقدار زیاد به کودک ندهید.
۱۱. درمان سریع اسهال کودکان (درمان فوری اسهال کودکان)
درمان سریع اسهال به علت آن بستگی دارد. اما مصرف مایعات فراوان برای جلوگیری از کم آبی، مصرف آبمیوهها طبیعی و برای شیرخواران هم مصرف شیر مادر یا شیر خشک میتواند در مدتی کوتاه اسهال را درمان کند.
انواع اسهال در کودکان
اسهال در کودکان به دلایل مختلفی رخ میدهد و میتواند انواع متفاوتی داشته باشد. اسهال در کودکان به دو دسته تقسیم میشود. انواع اسهال در کودکان عبارتست از:
- اسهال کوتاه مدت (حاد): اسهالی که ۱ یا ۲ روز طول میکشد و از بین میرود. این نوع اسهال ممکن است ناشی از مصرف غذا یا آبی باشد که توسط باکتری (عفونت باکتریایی) آلوده شده است. یا ممکن است در صورت ابتلای کودک به یک ویروس اتفاق بیفتد.
- اسهال طولانی مدت (مزمن): اسهالی که چند هفته طول میکشد. این نوع اسهال ممکن است ناشی از ابتلا به یک یک بیماری از جمله سندرم روده تحریک پذیر باشد. همچنین میتواند ناشی از ابتلا به یک بیماری رودهای مانند کولیت اولسراتیو، بیماری کرون یا بیماری سلیاک هم باشد.
شاید گفتن این موارد هم بد نباشد تا اطلاعات شما بیشتر شود. کودکان اسهال آبکی حاد که چندین ساعت یا چند روز طول می کشد و شامل وبا میشود، اسهال خونی حاد و اسهال مداوم که ۱۴ روز یا بیشتر طول میکشد را ممکن است تجربه کنند.
عوارض اسهال در کودکان
اگر چه که اسهال برای مدت محدودی اتفاق میافتد، اما میتواند منجر به عوارض جدی مانند کم آبی بدن، عدم تعادل الکترولیتها یا حتی نارسایی کلیه شود. کم آبی ناشی از اسهال، در صورت عدم درمان به موقع میتواند تهدید کننده زندگی کودک باشد. کم آبی بدن به ویژه در کودکانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند بسیار خطرناک است.
راه های پیشگیری از اسهال در کودکان
از جمله عوارض رایج ابتلا به اسهال در کودکان میتوان به از دست دادن آب بدن و در نتیجه کم آبی بدن اشاره کرد که در برخی موارد بسیار جدی و خطرناک است. تمامی اینها باعث میشود که پیشگیری و درمان به موقع اسهال کودکان موضوعی مهم باشد. چیزی که والدین باید با آگاهی کافی درباره آن به مراقبت از کودک خود بپردازند. برای جلوگیری از ابتلا به اسهال در کودکان، موارد زیر را در نظر داشته باشید.
- مصرف آب آشامیدنی سالم و تمیز
- استفاده از سرویس بهداشتی پاکیزه
- شستن دقیق دستها با صابون
- تغذیه با شیر مادر در ۶ ماه اول زندگی نوزاد
- رعایت بهداشت فردی و غذایی
- آموزش بهداشت در مورد نحوه انتشار عفونتها به کودکان و والدین
- واکسیناسیون
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
همانطور که در ابتدای مقاله هم گفته شد تعریف اسهال در کودکان، حرکت شل و آبکی مدفوع در مسیر روده است. اگر نگران ابتلای کودک خود به ویروس، باکتری و انگلهایی هستید که منجر به بروز اسهال میشوند، یا اگر کودک شما در حال حاضر به این بیماری مبتلا شده و از این بابت نگران هستید خیلی زود با یک پزشک کودکان یا دکتر داخلی صحبت کنید. برای پیدا کردن بهترین پزشکان اطفال میتوانید از وبسایت دکترتو کمک بگیرید. دکترتو برای شما امکان دریافت نوبت مشاوره از دکتر گوارش کودکان آنلاین و متخصص داخلی آنلاین را به سادهترین شکل ممکن فراهم کرده است. کافیست با یک کلیک وارد قسمت جستوجوی پزشکان شوید و به دنبال پزشک متخصص مورد نیاز خود در شهر مورد نظرتان بگردید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!