فهرست مطالب
شاید شما هم با اصطلاح روکش دندان بدون پایه روبهرو شده باشید و این سوال برایتان پیش آمده باشد که آیا این گزینه میتواند همانطور که ادعا میشود، بدون نیاز به پست (پایه)، استحکام کافی داشته باشد؟ نگرانیهای شما کاملا قابل درک است؛ زیرا روکش های بدون پایه به طور مستقیم روی دندان موجود قرار میگیرند و ممکن است احساس کنید که این نوع روکشها به اندازه روکشهای با پایه مقاوم نباشند. اما حقیقت این است که اگر دندان شما از نظر ساختار و استحکام به اندازه کافی سالم باشد، روکش بدون پایه میتواند انتخابی مناسبی باشد. در این مقاله از دکترتو، به بررسی روکش دندان بی پایه میپردازیم.
روکش دندان بدون پایه چیست؟
روکش دندان بدون پایه که بهعنوان روکشهای بدون پست یا همان روکش دندان معمولی نیز شناخته میشوند، در شرایطی استفاده میشوند که ساختار طبیعی دندان در حد نیاز موجود باشد و حین تراش دندان برای روکش به اصطلاح دیواره دندان نریزد. در این روش، نیازی به قرار دادن پست در کانال ریشه نیست؛ بلکه از چسبهای قوی برای اتصال مستقیم روکش به ساختار باقیمانده دندان استفاده میشود. این رویکرد مزایای متعددی دارد، از جمله:
- حفظ بیشتر بافت طبیعی دندان
- کاهش احتمال آسیب به ریشه
- کاهش تعداد مراحل درمانی
موفقیت این روش بستگی به عواملی مانند میزان باقیمانده ساختار دندان، مهارت فنی لابراتور ساخت روکش و دندانپزشک و استفاده از مواد با کیفیت دارد. در شرایطی که ساختار دندان مقاومت لازم را نداشته باشد، قطعا روکش دندان به همراه پست انتخاب بهتری است. توجه داشته باشید که روکش بدون پایه لزوما تمام دیواره دندان را پوشش نمیدهد و ممکن است از آنلی یا روکشهای بدون پایه ¾ استفاده شود که فقط بخشی از دندان را میپوشاند.
متن انگلیسی:
webmd
Onlays and 3/4 crowns are variations on the technique of dental crowns. The difference between these crowns and the crowns discussed previously is their coverage of the underlying tooth. The “traditional” crown covers the entire tooth; onlays and 3/4 crowns cover the underlying tooth to a lesser extent.
ترجمه متن:
آنلِیها و روکشهای بی پایه ¾ انواعی از تکنیکهای روکش دندان هستند. تفاوت این روکشها با روکشهای سنتی در میزان پوششدهی آنها به دندان زیرین است. روکش سنتی تمام دندان را پوشش میدهد، در حالی که آنلِیها و روکشهای ۳/۴ دندان را به مقدار کمتری پوشش میدهند.
انواع روکش دندان بدون پایه
انواع روکش دندان بدون پایه عمدتا شامل روکشهای تمام سرامیکی و سرامیکی تقویتشده با مواد خاص و زیرکونیومی است. روکش های دندان بدون پایه ممکن است از مواد مختلفی از جمله سرامیک، زیرکونیا یا ترکیبات سرامیکی تقویتشده با فلز ساخته شوند، که در بسیاری از موارد ظاهر طبیعی ایجاد میکنند. انواع روکش دندان بی پایه عبارتاند از:
۱. روکش های سرامیکی بدون پایه
این نوع روکش دندان سرامیکی از موادی مانند پرسلن ساخته میشوند که ظاهری دقیقا شبیه به دندان طبیعی دارند. این روکشها معمولا برای دندانهای جلویی استفاده میشوند زیرا قابلیت تطبیق رنگ بالایی دارند.
۲. روکش های زیرکونیومی بدون پایه
این روکشها از دیاکسید زیرکونیوم ساخته شدهاند، استحکام بالایی داشته و برای دندانهای خلفی که نیاز به مقاومت بیشتری دارند، مناسب هستند. روکش دندان زیرکونیا معمولا در ساختار داخلی خود از سرامیک استفاده میکنند و سطح خارجی آنها ممکن است از پرسلن پوشانده شده باشد. البته مطالعات نشان دادهاند که مقاومت شکست این روکشها ممکن است کمتر از روکشهای e.max باشد و برای برخی حالتها تفاوت معنیداری وجود دارد.
۳. روکش های ترکیبی بدون پایه
این نوع روکشها از ترکیب سرامیک با مواد دیگری مثل دیاکسید تیتانیوم یا دیگر ترکیبات فلزی تشکیل شدهاند که علاوه بر استحکام، خواص بیولوژیکی مناسبتری دارند. این روکشها نه تنها به دندان زیبایی میبخشند، بلکه از آسیبدیدگی بیشتر دندانها جلوگیری میکنند و برای افرادی که به فلزات حساسیت دارند، گزینهای ایدهآل محسوب میشوند. علاوه بر این، مقاومت بالا در برابر سایش و طول عمر بالای این نوع روکشها از دیگر مزایای آنها است.
۴. روکش های فلزی بدون پایه
این نوع روکشها که بهعنوان روکشهای تمام فلزی نیز شناخته میشوند، از آلیاژهای فلزی مانند طلا، نقره یا کروم-کبالت ساخته میشوند و فاقد ساختار پایه یا پست درون دندان هستند. این نوع روکشها بهویژه برای دندانهای خلفی که نیاز به استحکام و مقاومت بالا دارند، مناسباند. مزیت اصلی این روکشها، دوام و مقاومت بالای آنها در برابر فشار و سایش است.
کاربرد روکش دندان بدون پایه چیست؟
همانطور که گفته شد روکش دندان برای تقویت، ترمیم و بازسازی دندانهای آسیبدیده یا پر شده استفاده میشود. روکشها همچنین از دندان در برابر شکستگی، پوسیدگی بیشتر و تغییر رنگ محافظت میکنند. دلایل زیادی وجود دارد که ممکن است دندانپزشک شما روکش دندان بدون پایه را پیشنهاد کند. بیایید نگاهی به برخی از موقعیتهای رایج بیاندازیم:
- دندان دچار پوسیدگی شدید شده و با پرکردگی معمولی قابل درمان نیست.
- بعد از درمان ریشه که دندان ممکن است شکننده شود.
- به منظور ترمیم دندانهای شکسته یا ترکخورده
- تنظیم اندازه دندانهایی که بر اثر ساییده شدن (براکسیسم) یا عادتهای دیگر فرسوده شده یا به اصطلاح تحلیل رفتهاند.
- گاهی برای پشتیبانی از پل دندانی یا همان بریج (که خود نوعی روکش بدون پایه است)، لازم است دندانهای کناری روکش بدون پایه شوند.
- برای پوشش ایمپلنت دندانی
- مرتب و صاف کردن دندانهای عصب کشی شده نامرتب
روکش دندان بدون پایه برای چه کسانی مناسب است؟
روکش های دندان بی پایه بهویژه برای افرادی مناسب هستند که دندانهایشان ساختار ریشه سالمی دارند و نیازی به درمان ریشه مجدد ندارند. از سوی دیگر، افرادی که دندانهایشان دچار پوسیدگی شدید نشده و ساختار ریشه آنها سالم است و فقط عصب کشی کردهاند، گزینه مناسبی برای استفاده از این روکشها خواهند بود. این روکشها همچنین برای افرادی که به دنبال ترمیمهای سریع هستند، مناسباند، زیرا روند درمان در این روش نسبت به ونیر یا لمینت کوتاهتر و سریعتر است اما انتخاب روکش دندان به شرایط دندان و نیازهای خاص بیمار بستگی دارد.
روکش دندان بدون پایه برای چه کسانی مناسب نیست؟
روکش های دندان بدون پایه برای برخی از بیماران ممکن است مناسب نباشند، بهویژه برای افرادی که دندانهایشان آسیبهای جدیتری مانند پوسیدگی شدید، شکستگی خیلی زیاد یا دیوارههای ضعیفی دارند. این روکشها نیازمند این هستند که دیواره دندان به اندازه کافی سالم باشد تا بتواند بدون پشتیبانی پایه فلزی یا مواد تقویتی دیگر، فشارهای روزانه جویدن را تحمل کند. در نتیجه، برای افرادی که دندانهایشان از نظر ساختاری ضعیف است یا دچار مشکلات ریشهای مانند عفونت یا آسیبهای شدید هستند، استفاده از روکشهای بدون پایه ممکن است خطرناک باشد و نمیتواند مقاومت لازم را فراهم کند.
مزایای روکش دندان بدون پایه
روکش های دندان بی پایه به دلیل ویژگیهای خاص خود میتوانند مزایای متعددی را برای بیمار فراهم کنند. با توجه به مواد ساختاری آنها، این روکشها علاوه بر اینکه ظاهر دندان طبیعی را حفظ میکنند، میتوانند از باقیمانده دندان محافظت کنند. مزایای روکش های دندان بدون پایه شامل موارد زیر است:
- برای نصب روکش بدون پایه در بسیاری از موارد نیازی به درمان ریشه نیست (البته در صورتی که عصب کشی قبلی شده یا ریشه مشکلی نداشته باشد).
- روکشهای بدون پایه در برابر پوسیدگی مقاوم هستند و میتوانند از دندانهای طبیعی در برابر پوسیدگی بیشتر محافظت کنند.
- محکم هستند و طول عمر چند ساله دارند.
- به راحتی نمیشکنند.
- فرآیند نصب این روکشها سریعتر و سادهتر از انواع دیگر است.
متن انگلیسی:
medparkhospital
Crowns even help patients who have lost teeth to pronounce words more clearly.
ترجمه متن:
روکشها حتی به بیمارانی که دندانهای خود را از دست دادهاند کمک میکنند تا کلمات را واضحتر تلفظ کنند.
روکش دندان بدون پایه چقدر ماندگاری دارد؟
روکش بی پایه در صورت استفاده از مواد مناسب و رعایت بهداشت دهان و دندان، میتوانند عمر طولانیتری داشته باشند. مطالعات نشان میدهند نرخ بقا بدون پایه در ۵ سال کاهش یافته و بسیار وابسته به حفظ ساختار تاج دندان است. با توجه به اینکه این روکشها بهطور مستقیم روی دندان آسیبدیده قرار میگیرند، عوامل مختلفی میتوانند بر ماندگاری آنها تاثیر بگذارند. عوامل مؤثر بر ماندگاری روکش های دندان بدون پایه عبارتند از:
- نوع ماده ساخت روکش
- موقعیت دندان
- عادات بهداشتی فردی
- عادات غذایی
روش انجام روکش دندان بدون پایه
در ترمیم دندانهای آسیبدیده با استفاده از روکش بدون پایه، فرآیند درمانی با دقت و طی مراحل مشخصی انجام میشود تا بهترین نتیجه از نظر عملکردی و زیبایی حاصل گردد. مراحل انجام روکش دندان بی پایه شامل موارد زیر است:
- در ابتدا، دندانپزشک با استفاده از تصویربرداریهای دیجیتال (رادیوگرافی) و معاینه، وضعیت سلامت دندان و ساختار ریشه را بررسی میکند تا اطمینان حاصل شود که دندان برای دریافت روکش بدون پایه مناسب است.
- پس از بیحسی موضعی ناحیه مورد نظر، دندانپزشک با دقت بخشهای آسیبدیده یا پوسیده دندان را حذف کرده و سطح آن را برای قرار گرفتن روکش آماده میکند. در صورت نیاز، از مواد ترمیمی مانند رزین کامپوزیت برای بازسازی ساختار دندان استفاده میشود.
- برای ساخت دقیق روکش، از دندان قالبگیری یا اسکن دیجیتال انجام میشود. این مرحله برای ساخت روکش ضروری است.
- قالب تهیهشده به لابراتوار دندانسازی ارسال میشود تا روکش مطابق با مشخصات دندان بیمار ساخته شود. این مرحله ممکن است چند روز به طول انجامد.
- در مدت زمانی که روکش دائمی ساخته میشود، اگر لازم باشد، یک روکش موقت برای محافظت از دندان و حفظ زیبایی موقت بیمار بر روی دندان قرار داده میشود.
- پس از آمادهشدن روکش دائمی، دندانپزشک آن را بر روی دندان قرار داده و از نظر تطابق با دندانهای مجاور و وضعیت گاز فکی (قرار گرفتن دندانهای بالا و پایین روی هم) بررسی میکند. در صورت تطابق کامل، روکش با استفاده از چسب دندانی مناسب ثابت میشود.
آمادگی برای روکش دندان بدون پایه
معمولا روکش دندان بی پایه نیازی به آمادگی خاصی ندارد مگر اینکه ریشه دندان نیاز به ترمیم یا عصب کشی داشته باشد که دندانپزشک در یک جلسه قبل از انجام روکش، عصب کشی دندان را انجام میدهد و سپس در جلسه بعدی برای روکش دندان اقدام میکند.
مراقبت بعد از روکش دندان بدون پایه
برای حفظ سلامت دندان و افزایش طول عمر روکش، مراقبت بعد از روکش دندان بسیار مهم است. با رعایت این نکات، میتوانید طول عمر روکش دندان خود را افزایش داده و از مشکلات احتمالی جلوگیری کنید. پس از نصب روکش، بیمار باید نکات زیر را رعایت کند:
نکات | شرح |
---|---|
خوردن | – در روزهای اول بعد از نصب روکش، از خوردن مواد غذایی سخت یا چسبنده مانند آجیل، تافی یا آدامس خودداری کنید تا روکش آسیب نبیند. – مصرف مواد غذایی یا نوشیدنیهای رنگی مانند قهوه، چای و نوشابههای رنگی میتواند موجب تغییر رنگ روکشها شود. برای حفظ ظاهر طبیعی روکش، بهتر است از مصرف این مواد تا حد امکان پرهیز کنید. – در صورتی که روکش در ناحیه خاصی از دندان قرار دارد که ممکن است در هنگام جویدن تحت فشار زیاد قرار بگیرد، از جویدن بر روی آن قسمت خودداری کنید. |
مسواک زدن | مسواک زدن مرتب دو بار در روز و استفاده از نخ دندان برای جلوگیری از تجمع پلاک و باکتریها در اطراف روکش ضروری است. |
بهداشت دهان | – دندانپزشک باید بهطور منظم روکش را بررسی کند تا از صحت نصب آن و عدم وجود مشکلات احتمالی مانند شل شدن یا ترک خوردن مطمئن شود. – سلامت دندانهای طبیعی اطراف روکش نیز اهمیت زیادی دارد. ممکن است روکش فشار بیشتری بر دندانهای مجاور وارد کند، بنابراین باید مراقب پوسیدگی یا التهاب لثه در این نواحی بود. – اگر دچار دندان قروچه هستید، حتما هنگام خواب از نایت گارد استفاده کنید. دندان قروچه پس از نصب روکش دندان میتواند به طور جدی به روکش آسیب بزند، زیرا فشار و تنشهای ناشی از فشردن و ساییدن دندانها بر یکدیگر ممکن است باعث شکستگی، ترک خوردن یا شل شدن روکش شود. |
عوارض روکش دندان بدون پایه
روکش دندان هم ممکن است با عوارضی همراه باشد. یکی از اصلیترین عوارض روکش دندان، آسیب به دندان پایه است که میتواند به دلیل تراشیدن زیاد دندان برای نصب روکش یا فشار اضافی وارد شده بر آن رخ دهد. همچنین، مشکلاتی مانند حساسیت به گرما و سرما، التهاب لثه و حتی عفونت ممکن است ایجاد شوند. در برخی موارد، روکش ممکن است به درستی با دندانهای مجاور تناسب نداشته باشد که این امر میتواند باعث درد و ناراحتی در هنگام جویدن شود. علاوه بر این، روکشها به مرور زمان ممکن است دچار فرسایش شوند یا تغییر رنگ دهند، بهویژه در مدلهای سرامیکی یا کامپوزیتی. همچنین، شکستن یا ترک خوردن روکش در صورت وارد شدن ضربه یا فشار زیاد یکی دیگر از مشکلات احتمالی است.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
روکش دندان بدون پایه یک روش موثر برای ترمیم دندانهای آسیبدیده یا ضعیف است که به حفظ عملکرد و زیبایی دندان کمک میکند. این روش با استفاده از تکنیکهای پیشرفته دندانپزشکی، به دندانها استحکام بخشیده و از آسیبهای بیشتر جلوگیری میکند. اگر دندان شما نیاز به ترمیم یا تقویت دارد، مراجعه به دندانپزشک برای مشاوره و ارزیابی دقیق ضروری است. پزشک میتواند بهترین گزینه درمانی را بر اساس وضعیت دندان و نیازهای شما پیشنهاد دهد. برای داشتن دندانهایی سالم و زیبا، از مراجعه به دندانپزشک برای انجام روکش در زمان مناسب غافل نشوید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!