فهرست مطالب
درمان تومورهای مغزی بسته به نوع تومور، محل قرارگیری در مغز و گرید سرطان متفاوت است. در مورد تومورهای مغزی هم مانند سایر سرطان‌ها، یکی از اصلی‌ترین روش‌های درمانی، شیمی درمانی تومور مغزی است. شیمی درمانی برای تومور مغزی گاهی بعد از جراحی تومور و برای از بین بردن سلول‌های سرطانی باقی مانده یا جلوگیری از بازگشتن تومورها انجام می‌شود. در این مقاله از دکترتو با ما همراه باشید تا به صورت کامل با نحوه انجام شیمی درمانی تومور مغزی و خطرات مرتبط با آن آشنا شوید.
شیمی درمانی تومور مغزی چیست؟
در شیمی درمانی تومورهای مغزی، از داروهای ضدسرطان یا سیتوتوکسیک، برای از بین بردن سلول‌های سرطانی تومور مغزی استفاده می‌شود. این داروها از طریق جریان خون در سراسر بدن پخش می‌شوند. گاهی اوقات بعد از جراحی و گاهی هم در صورت عود تومور مغزی، شیمی درمانی انجام می‌شود. در مورد تومورهای مغزی فرایند شیمی درمانی کمی پیچیده‌تر است، چرا که مانعی به نام سد خونی مغزی از رسیدن داروهای رایج شیمی درمانی به این تومورها جلوگیری می‌کنند. به همین دلیل هم برای شیمی درمانی تومورهای مغزی از داروهای خاصی استفاده می‌شود که می‌توانند با عبور از این سد دفاعی مغز، به صورت موثرتری به سلول‌های هدف برسند. داروهای شیمی درمانی رایج برای تومورهای مغزی، دارویی به نام تموزولومید و ترکیبی از داروهایی به نام پروکاربازین، لوموستین و وینکریستین هستند.
متن انگلیسی:
به نقل از سایت cancerresearchuk
Common chemotherapy drugs for brain tumours are a drug called temozolomide. And a combination of drugs called procarbazine, lomustine and vincristine (PCV).
ترجمه فارسی:
داروهای شیمی درمانی رایج برای تومورهای مغزی، دارویی به نام تموزولومید و ترکیبی از داروهایی به نام پروکاربازین، لوموستین و وینکریستین (PCV) هستند.
انواع شیمی درمانی برای تومور مغزی
انتخاب نوع داروی شیمی درمانی برای درمان تومور مغزی برای بیماران مختلف، متفاوت است و پزشک بر اساس نوع تومورها و درجه آنها تعیین می‌کند که چه نوع دارویی برای درمان یک نوع خاص از تومور مغزی مناسب‌تر است. علاوه بر این، شیوه انجام شیمی درمانی هم بر اساس نوع تومور مغزی و از همه مهم‌تر، محل قرارگیری تومور توسط پزشک تعیین خواهد شد. علاوه بر این، گاهی شیمی درمانی بعد از جراحی و گاهی به صورت مکمل با پرتودرمانی انجام می‌شود.
۱. شیمی درمانی تومور مغزی بدخیم
در مورد تومورهای مغزی بدخیم، عمدتا هدف استفاده از شیمی درمانی برای تومور مغزی، کنترل سرطان و جلوگیری از رشد سریع‌تر آن است. البته گاهی از این روش درمانی بعد از جراحی تومور و برای احتمال خطر بازگشت سرطان هم استفاده می‌شود. نوع داروهایی که در شیمی درمانی تومور مغزی بدخیم کاربرد دارند، بسته به نوع تومورها متفاوت‌اند. به‌عنوان‌مثال، تموزولوماید یکی از ارکان داروهای شیمی درمانی تجویز شده برای درمان تومورهای مغزی گلیوما درجه بالا است. علاوه بر این، معمولا در مورد تومورهای مغزی بدخیم، شیمی درمانی در کنار پرتودرمانی انجام می‌شود.
۲. شیمی درمانی تومور مغزی خوش خیم
در مورد تومورهای مغزی خوش خیم، شیمی درمانی معمولا در برخی موارد استفاده می‌شود و گاهی بعد از جراحی برداشتن تومور، به منظور از بین بردن سلول‌های سرطانی باقی مانده از این روش درمانی استفاده می‌کنند. البته گاهی اوقات قبل از جراحی و با هدف کوچک‌تر کردن اندازه تومور، به چندین جلسه شیمی درمانی تومور مغزی نیاز است. در بیشتر موارد شیمی درمانی به عنوان یک روش موثر و کارآمد در درمان کامل تومورهای مغزی خوش خیم در نظر گرفته می‌شود.
شیمی درمانی تومور مغزی چگونه انجام می شود؟
روش‌های مختلفی برای شیمی درمانی برای تومور مغزی یا نخاع وجود دارد. بسته به این که تومور مغزی در کجا قرار گرفته، ماهیت آن چیست و بیماری در چه مرحله‌ای قرار دارد، نحوه انجام شیمی درمانی تومور مغزی هم متفاوت است. سه روش اصلی انجام شیمی درمانی تومور مغزی، شامل روش خوراکی، روش تزریقی و دریافت داروهای شیمی درمانی از طریق ایمپلنت‌های شیمی درمانی (ویفرها) است.
در هر یک از این روش‌ها، هدف نهایی ورود داروی ضدسرطان به بافت مغز و هدف قرار دادن سلول‌های سرطانی است. البته گاهی همراه با سلول‌های سرطانی، برخی از سلول‌های سالم هم آسیب می‌بینند.
نگران شرایط بعد از شیمی درمانی هستی؟
از متخصص راهنمایی بگیر.
روش های مختلف شیمی درمانی برای تومور مغزی
پزشک بر اساس اندازه تومور و محل قرارگیری آن تعیین می‌کند که داروهای شیمی درمانی باید از چه طریقی وارد بدن شوند. به‌عنوان‌مثال گاهی اوقات تومورها در جایی از مغز قرار دارند که داروهای شیمی درمانی به راحتی از طریق جریان خون به این تومورها نمی‌رسند. خصوصا این که سد دفاعی مغز مانع عبور راحت داروهای شیمی درمانی می‌شود. به همین دلیل هم چندین روش مختلف برای انجام شیمی درمانی تومور مغزی وجود دارد. روش‌های مختلف درمان تومور مغزی با شیمی درمانی شامل موارد زیر است:
- شیمی درمانی خوراکی؛ قرص شیمی درمانی تومور مغزی به صورت کپسول خوراکی به بیماران داده می‌شود.
- شیمی درمانی موضعی؛ در برخی از انواع تومورهای مغزی، جراح ممکن است ناحیه‌ای که تومور برداشته شده است را با ویفرهای مخصوص (ویفرهای گلیال یا گلیادِل) بپوشاند. این ویفرها حاوی دوزهای غلیظی از داروی کارموستین هستند که با تجزیه ویفرها در بافت مغز آزاد می‌شود. در نتیجه غلظت بالایی از دارو به محل قرارداشتن تومور می‌رسد.
- شیمی درمانی داخل نخاعی؛ گاهی اوقات داروهای شیمی درمانی از طریق ایجاد یک سوراخ یا کانال در کمر، به فضای اطراف نخاع که حاوی مایع مغزی نخاعی است تزریق می‌شوند.
- شیمی درمانی داخل بطنی؛ داروهای شیمی درمانی برای تومورهای مغزی ممکن است مستقیماً به مایع مغزی نخاعی در بطن‌های مغز تزریق شود. در این روش از یک مخزن مخصوص به نام مخزن اومایا برای تزریق مستقیم دارو به سر استفاده می‌شود.
- شیمی درمانی منطقه‌ای؛ شیمی درمانی همچنین ممکن است یک درمان منطقه‌ای باشد، به این معنی که داروها به ناحیه خاصی از بدن تزریق می‌شوند.
| نوع شیمی درمانی | توضیح خلاصه |
|---|---|
| شیمی درمانی خوراکی | مصرف دارو به‌صورت کپسول خوراکی |
| شیمی درمانی موضعی | استفاده از ویفرهای حاوی کارموستین در محل تومور برداشته‌شده |
| شیمی درمانی داخل نخاعی | تزریق دارو به مایع مغزی نخاعی از طریق سوراخ در ناحیه کمر |
| شیمی درمانی داخل بطنی | تزریق مستقیم دارو به بطن‌های مغز با استفاده از مخزن اومایا |
| شیمی درمانی منطقه‌ای | تزریق دارو به ناحیه خاصی از بدن |
آمادگی قبل از شیمی درمانی تومور مغزی
آمادگی برای انجام شیمی درمانی تومورهای مغزی برای هر بیمار متفاوت است و به این بستگی دارد که پزشک کدام روش را برای انجام شیمی درمانی انتخاب می‌کند. به صورت کلی اکثر بیمارانی که باید برای درمان تومور مغزی تحت شیمی درمانی قرار بگیرند، قبل از هر جلسه یک سری دستورالعمل‌ها را از پزشک دریافت می‌کنند که شامل مصرف برخی از داروها، انجام آزمایشات خون و رعایت یک رژیم غذایی متعادل و سالم می‌شود.
آزمایش خون و بررسی تعداد سلول‌های خونی یکی از مهم‌ترین اقداماتی است که بیماران باید قبل از جلسات شیمی درمانی انجام دهند. گاهی اوقات تعداد سلول‌های خونی بیماران به حدی بالا نیست که آمادگی انجام شیمی درمانی را داشته باشند. در نتیجه این بیماران باید درمان را تا بهبود سطح سلول‌های خونی، به تاخیر بیندازند.
شیمی درمانی تومور مغزی چند جلسه است؟
دوره‌های شیمی درمانی تومور مغزی برای بیماران مختلف متفاوت است. نوع داروی شیمی درمانی و نوع تومور در درجه اول تعیین می‌کند که هر بیمار به چند جلسه شیمی درمانی نیاز دارد. برای بیشتر بیماران، دوره شیمی درمانی برای از بین بردن تومورهای مغزی بین ۶ و گاهی تا ۱۲ سیکل بسته به نوع تومور طول می‌کشد.
مراقبت های بعد از شیمی درمانی برای تومور مغزی
شیمی درمانی تومور مغزی به شدت باعث خستگی و کاهش انرژی بیماران می‌شود. از طرفی عوارض و علائم ناراحت‌کننده‌ای ایجاد می‌کند که می‌تواند کیفیت زندگی عادی بیماران را تحت تاثیر قرار دهد. به همین دلیل هم به اکثر بیمارانی که برای درمان تومور مغزی تحت شیمی درمانی قرار می‌گیرند توصیه می‌شود که مراقبت های بعد از شیمی درمانی را دنبال کنند:
- بعد از جلسات شیمی درمانی باید استراحت کافی داشته باشید و از انجام فعالیت‌های شدید و سنگین خودداری کنید.
- رعایت رژیم غذایی مقوی و سبک برای بازیابی انرژی ضروری است.
- برای کنترل علائمی همچون سردرد و تهوع، از مسکن و داروهای ضد تهوع استفاده کنید.
- بعد از شیمی درمانی از مصرف دخانیات و الکل خودداری کنید.
- مایعات بیشتری بنوشید تا بدن دچار کم‌آبی نشود.
- از مصرف غذاهای چرب یا قندی خودداری کنید.
- رعایت بهداشت دهان و دندان برای جلوگیری از زخم‌های دهانی و عفونت‌های جدی ضروری است.
مراقبت‌های بعد از شیمی درمانی تومور مغزی رو نمی‌دونی؟ از پزشک بپرس.
خطرات شیمی درمانی تومور مغزی چیست؟
عوارض و خطرات مربوط به شیمی درمانی تومور مغزی به نوع و میزان دارویی که مصرف می‌کنید و طول مدت درمان بستگی دارد. از آن جایی که این داروها سلول‌هایی که به سرعت در حال تقسیم‌شدن هستند را از بین می‌برند، گاهی سلول‌های سالم هم هدف داروهای شیمی درمانی قرار می‌گیرند و در نتیجه بافت‌های مختلفی همچون سلول‌های مغز استخوان، کلیه و کبد، پوست یا بافت داخلی دستگاه گوارش، هدف این داروها قرار می‌گیرند.
عفونت، خونریزی، کبودی و کاهش سطح پلاکت‌های خونی از رایج‌ترین خطرات مرتبط با شیمی درمانی تومورهای مغزی است. علاوه بر این، اکثر بیماران بعد از جلسات شیمی درمانی عوارضی مانند ریزش مو، کاهش اشتها یا زخم‌های دهانی را تجربه می‌کنند. شیمی درمانی تومورهای مغزی می‌تواند اثرات جانبی طولانی‌مدت هم داشته باشد که مهم‌ترین آن، تاثیر منفی روی قدرت باروری بیماران و اختلالات شناختی است.
متن انگلیسی:
به نقل از سایت hopkinsmedicine
Chemotherapy can affect other cells that divide quickly. These include cells in the mouth, skin, and digestive tract.
ترجمه فارسی:
شیمی درمانی می‌تواند بر سایر سلول‌هایی که به سرعت تقسیم می‌شوند تأثیر بگذارد. این موارد شامل سلول‌های دهان، پوست و دستگاه گوارش می‌شود.
۴.۷ (۵۸۷ نظر)۴.۴ (۴۶۰ نظر)۴.۶ (۳۶۱ نظر)۳.۲ (۳۵۶ نظر)۴.۴ (۲۱۲ نظر)۴.۸ (۱۶۱ نظر)نتیجه گیری
شیمی درمانی تومور مغزی گاهی به تنهایی و گاهی هم به صورت یک درمان مکمل، به بهبودی بیماران مبتلا به انواع تومور مغزی کمک می‌کند. با این حال، شیمی درمانی در مورد تومورهای مغزی با روش‌های مختلفی انجام می‌شود و بسته به نوع تومور و محل قرارگیری آن، پزشک تعیین می‌کند که کدام روش برای شما مناسب‌تر است. حتما قبل از شروع درمان در خصوص نحوه انجام شیمی درمانی، نوع داروها و تعداد جلسات و عوارض احتمالی با پزشکتان مشورت کنید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!