کرونا لامبدا را بهتر بشناسید!

کرونا لامبدا که با نام‌ کرونا لاندا هم شناخته می‌شود، یکی از سویه‌های خطرناک ویروس کووید-۱۹ است. جهش ویروس‌ها طبیعی است و هرچه ویروسی مدت زمان بیشتری شیوع پیدا کند در اثر عوامل ژنتیکی، محیطی و غیره می‌تواند جهش یافته و نسبت به درمان یا واکسن‌ها مقاوم شده و حتی خطرناک تر شود.

براساس گفته محققان گونه جدید کرونا لاندا که تفاوت‌های چشمگیری با سایر جهش‌های ویروس کووید-۱۹ دارد، می‌تواند با شیوع بیشتر تبدیل به یک وضعیت نگران‌کننده در جهان شود.

هم‌اکنون پنج سویه ویروس کووید-۱۹ توسط سازمان جهانی بهداشت (WHO) تحت‌نظر قرار دارند. در این میان، سویه «کرونا دلتا» همچنان با بالاترین میزان شیوع و قربانی گونه غالب بیماری کرونا است:

• کرونا آلفا
• کرونا بتا
• کرونا گاما
• کرونا دلتا
• کرونا مو (mu).

از آنجایی که گونه کرونا لاندا یک سویه نوظهور است، اخیرا در لیست تحت نظر سازمان جهانی بهداشت قرار گرفته و تحقيقات در خصوص آن همچنان ادامه دارد. هرچند که هنوز آماری از ابتلا به این سویه در ایران گزارش نشده است، اما افزایش آگاهی در زمینه جهش‌های جدید ویروس کرونا می‌تواند کمک شایانی به‌ جلوگیری از ابتلا به این بیماری و حتی بروز جهش‌های جدید کند.

جهش کرونا لامبدا یا لاندا چیست؟

این ویروس با نام پزشکی سی.۳۷ (C.37) شناخته می‌شود. برای اولین بار، این ویروس در آمریکای جنوبی شیوع پیدا کرد و با ویژگی‌هایی که دارد، می‌تواند تبدیل به یک گونه غالب در جهان شود. از جمله این ویژگی‌های آن عبارتند از:

• خاصیت واکسن‌گریزی نسبت به برخی از واکسن‌های کرونا
• سرعت بالای شیوع
• ایجاد عفونت‌های شدید در بدن.

همانطور که اشاره شد، مطالعات در زمینه این نوع جدید کرونا، ادامه دارد. زمانی می‌توان این بیماری را در دسته بیماری‌های خطرناک قرار داد که ثابت شود، سرعت و شدت بیماری‌زایی سویه لاندا نسبت به سایر گونه‌ها بیشتر بوده و با علائم شدیدتری همراه است.

در حالت کلی زمانی کرونا لامبدا باعث ایجاد یکی از شرایط زیر شود، یک بیماری نگران‌کننده خواهد بود:

• باعث افزایش قابلیت انتقال ویروس شود.
• در ساختار اپیدمیولوژی ویروس تغییر مضری ایجاد کند.
• منجر به افزایش قدرت ویروس‌های بیماری‌زا شود.
• باعث تغییر علائم بیماری شود.

واریانت کرونا لامبدا قابلیت شیوع بالایی دارد، نسبت به برخی واکسن‌ها مقاوم است و عفونت شدیدی ایجاد می‌کند.

نگاهی دقیق به منشاء شیوع کرونا لامبدا و پراکندگی آن در جهان

پیش از این هم اشاره کردیم که ویروس کرونا لاندا برای اولین بار در آمریکای جنوبی و کشور «پرو» دیده و به‌سرعت در میان ساکنین این منطقه و کشورهای همسایه مانند «شیلی» سرایت یافت. با گسترش این بیماری به بیش از ۴۰ کشور جهان، سازمان جهانی بهداشت در ۱۵ ژوئن ۲۰۲۱ این سویه جدید را به رسمیت شناخته و تحت نظر قرار داد. چنین اقدامی به‌معنای آن است که لامبدا جهش ژنتیکی جدیدی از ویروس کووید-۱۹ است که مشکوک به سرعت بالا و شیوع آسان و تشدید بیماری است.

هم‌اکنون کرونا لامبدا گونه غالب در آمریکای جنوبی بوده که موارد قابل توجهی از ابتلای بیماران در سایر کشورها به این بیماری هم گزارش شده است. از زمان ظهور این بیماری در پرو تاکنون بیش از ۱۰۰ هزار نفر در این کشور جان خود را به دلیل کرونا لاندا از دست داده‌اند. این سویه جدید تاکنون توانسته نزدیک به ۹۷ درصد مبتلایان به کرونا در پرو را آلوده کند. از جمله موارد مؤثر بر بروز چنین فاجعه‌ای در پرو و آمریکای جنوبی را می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ضعف واکسیناسیون در کشور پرو
• سیستم مراقبت‌های بهداشتی ضعیف
• عدم در دسترسی به امکانات
• ظرفیت پایین پذیرش بیمارستان‌ها
• مدیریت نامناسب بحران کرونا در پرو.

تمامی این عوامل در کنار فقر اجتماعی در کشور پرو باعث شد که این بیماری نه‌تنها در پرو بلکه حتی به مناطقی از اروپا هم سرایت کند.

آیا کرونا لامبدا وارد ایران شده است؟

در حال حاضر این سویه جدید در بیش از ۴۰ کشور دنیا از جمله موارد زیر دیده شده است:

• برزیل
• اکوادور
• مکزیک
• هلند
• اسپانیا
• فرانسه
• پرتغال
• ایالات متحده آمریکا
• ترکیه
• آلمان
• مصر
• کانادا.

بنابراین هرچند که آمار مبتلایان پایین است اما با نگاهی به نقشه پراکندگی و گسترش این ویروس می‌توان متوجه شد که واریانت لاندا در حال گسترش آهسته است. این ویروس به‌دلیل ویژگی‌هایی که دارد می‌تواند گونه غالب بعدی بیماری کرونا باشد. تاکنون ویروس کرونا لاندا توانسته است باعث مرگ بیش از ۱.۴ میلیون نفر در آمریکای جنوبی شود.

هرچند اکثر موارد ابتلا کرونا لاندا در آمریکای جنوبی دیده شده‌اند، اما با وجود گزارش موارد ابتلا در کشورهای همسایه مثل ترکیه و قطر، ورود کرونا لامبدا به ایران بعید نیست. هرچند در حال حاضر گزارشی مبنی بر وجود این سویه در ایران وجود ندارد.

در خصوص کرونا لاندا باید اشاره داشت که هنوز اطلاعات کاملی در مورد این بیماری در دسترس نیست و همانطور که اشاره شد، تحقیقات در زمینه میزان مسری بودن آن ادامه دارد.

تأثیر کرونا لامبدا در بدن

شاید برایتان این سؤال مطرح شود که این ویروس دقیقاً چه تأثیری بر بدن می‌گذارد. در پاسخ باید گفت، ایمنی بدن از دو راه تامین می‌شود:

۱. ایمنی طبیعی بدن که منجر به تولید پادتن در بدن فرد مبتلا به کرونا می‌شود.

۲. ایمنی ناشی از تزریق واکسن که کرونا لاندا در مقابل آن مقاوم بوده و خاصیت واکسن‌گریزی از برخی واکسن‌های کرونا را دارد.

یکی از نگرانی‌های محققان در مورد این سویه جدید، پروتئین S این ویروس است. به این صورت که کرونا لاندا نسبت به افزایش آنتی‌بادی‌های بدن در مقابل افزایش عفونت حساسیت بیشتری داشته و می‌تواند از آنتی‌بادی‌های تولیدشده توسط بدن برای تقویت خود استفاده کند.

به این ترتیب ویروس لاندا می‌تواند با اسپایک‌های تقویت‌شده به سلول‌های سیستم ایمنی بدن متصل شده و بدن را درگیر کند.

براساس گزارشات این سویه نسبت به سایر جهش‌های کووید-۱۹، تغییرات ژنتیکی بیشتری داشته است.  تغییر در هفت گیرنده پروتئینی که به سلول‌های بدن فرد متصل شده و باعث سرعت بالای شیوع آن می‌شوند، تنها یکی از تغییرات نگران‌کننده این سویه است.

---

در کرونا لاندا چه تغییری در ویروس کووید-۱۹ ایجاد شده است؟

محققان عقیده دارند که جهش لاندا تاکنون دچار چندین جهش ژنتیکی شده که قدرت آن را افزایش داده است. این ویروس اکنون می‌تواند به‌سرعت شیوع پیدا کرده، بدن فرد را درگیر عفونت کند و حتی از برخی انواع واکسن‌های کرونا فرار کند.

ظاهرا جهش ژنتیکی ویروس کووید-۱۹ که باعث بروز گونه لاندا شده است، تغییر در اسپایک‌های پروتئینی ویروس است. این تغییر باعث سهولت اتصال ویروس به بدن و امکان شیوع دو برابری آن نسبت به سایر گونه‌ شده است.

همچنین دلیل واکسن‌گریزی این ویروس، دو مرتبه جهش پشت سرهم ویروس لاندا بوده که آن را نسبت به واکسن و پادتن‌های بدن مقاوم کرده است.

نظر کارشناسان چیست؟

عقیده بر آن است که هرچه افراد بیشتری واکسینه شده و گونه غالب کرونا دلتا از بین برود، می‌توان مانع از شیوع یا بروز گونه‌های جدید این بیماری شد.

به گفته دانشمندان گونه‌های مختلف ویروس کووید-۱۹ در حال رقابت با یکدیگر برای تبدیل شدن به یک ویروس واحد قوی و زنده و در واقع یک گونه غالب هستند. به‌همین دلیل ترکیب جهش‌های مختلف می‌تواند باعث کارآمدتر شدن این ویروس شود. هرچند که آمار شیوع و شدت این بیماری بالا است اما همچنان گونه دلتا، گونه غالب شناخته می‌شود. پس انتظار می‌رود که این گونه جدید به‌سختی بتواند تبدیل به همه‌گیری تازه‌ای شود.

---

علائم ابتلا به کرونا لاندا

علائم کرونا لاندا تقریبا تفاوتی با سایر بیماری‌های کرونا ندارد. علائم این بیماری براساس گزارش NHS شامل موارد زیر می‌شود:

• تب: به‌گونه‌ای که بیمار هنگام لمس قفسه سینه یا کمر احساس گرما داشته باشد. (نیازی به استفاده از تب‌سنج نیست)
• سرفه مداوم: زمانی که فرد بیش از یک ساعت یا مداوم در طول روز دچار سرفه‌های خشک یا خلط‌دار باشد.
• فرد حس بویایی و چشایی خود را از دست بدهد.

این سه مورد علائم اصلی ابتلا به کرونا لاندا هستند، اما از دیگر علائم نادر این بیماری می‌توان به‌موارد زیر اشاره کرد:

• بدن درد و کوفتگی
• گلودرد
• مشکلات گوارشی مانند اسهال دائمی
• ورم ملتحمه
• سردرد مزمن و مداوم
• بثورات پوستی مانند جوش، راش یا قرمزی پوست و تغییر رنگ انگشت‌ها و دست‌ها.

لازم به‌ذکر است که بیماری کرونا لاندا، پیر و جوان نمی‌شناسند. اکثر قربانیان این بیماری اغلب جوانان و کودکان هستند. آگاهی از علائم بیماری و راه‌های پیشگیری از آن می‌تواند کمک شایانی به جلوگیری از شیوع این بیماری جدید کند.

چه افرادی بیشتر در معرض خطر ابتلا به کرونا لامبدا هستند؟

عملکرد سیستم ایمنی بدن نقش بسیار مهمی در پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های عفونی و تنفسی مانند کووید-۱۹ دارد. به عقیده پزشکان برخی از عوامل باعث می‌شود، افراد پیش‌زمینه ابتلا به این بیماری را داشته باشند. می‌توان گفت افراد زیر بیشتر در معرض خطر ابتلا به کرونا لاندا هستند:

• افراد دارای بیماری‌های خودایمنی
• افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف
• وجود بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت، بیماری‌های قلبی
• افراد مبتلا به بیماری‌های ژنتیکی و تنفسی
• افراد مبتلا به سوء تغذیه.

جالب است بدانید، شما با تقویت سیستم ایمنی بدن، می‌توانید مانع از ابتلا به این بیماری شوید. براساس تحقیقات انجام شده، کمبود دریافت مواد غذایی، ویتامین‌های C، A و D می‌تواند سیستم ایمنی بدن را ضعیف کند. در این حالت فرد میزبان مناسبی برای ابتلا به ویروس خواهد بود.

---

کرونا لامبدا خطرناک‌تر از بقیه است؟

هرچند که هنوز اطلاعات زیادی در زمینه این واریانت جدید در دسترس نیست، اما تاکنون ثابت شده که این بیماری نمی‌تواند تبدیل به گونه غالب شده و کرونای دلتا را شکست دهد. با این وجود سویه دلتا و لامبدا هم‌اکنون در لیست جهش‌های نگران‌کننده ویروس کووید-۱۹ هستند.

سویه لاندا، همچنان در حال جهش و قوی‌تر شدن است. در تحقیقات جدیدی که انجام شده، ظاهرا آخرین جهش ژنتیکی این ویروس در ژنوم‌های T859N و L452Q باعث مقاوم شدن این ویروس نسبت به سایر جهش‌ها در مقابل درمان و واکسن شده است.

در حال حاضر باید تا تکمیل تحقیقات و اعلام نتیجه قطعی صبر کرد. اما مطالعات نشان می‌دهد که ویروس لامبدا مسری‌تر از نوع آلفا و گاما بوده و توانایی انتقال و انتشار سریع‌تری نسبت به سایر جهش‌ها دارد.

واکسن‌گریزی این سویه نسبت به سویه کرونا مو کمتر بوده و آمار شیوع آن هم پایین‌تر از کرونا دلتا است. علائم بروز بیماری و عفونت با ابتلا به این ویروس بسیار شدیدتر از کرونا دلتا است.

در واقع سویه‌ی کرونا لامبدا توانایی بیشتری نسبت به سایر سویه‌های کرونا در گسترش عفونت در بدن میزبان دارد. در صورت بروز جهش‌های جدیدتر، سویه لاندا می‌تواند از کرون ها دلتا هم پیشی بگیرد.

واکسن‌گریزی سویه لامبدا کمتر از کرونا مو است و آمار شیوع آن هم پایین‌تر از کرونا دلتا است. علائم بروز بیماری و عفونت با ابتلا به این ویروس بسیار شدیدتر از کرونا دلتا است. ویروس لامبدا از سویه‌های آلفا و گاما مسری‌تر است.

کدام واکسن‌ بر کرونا لامبدا تأثیر دارد؟

ساخت و توسعه یک واکسن مراحل پیچیده‌ای دارد. اغلب واکسن‌های کووید-۱۹ بر این اساس عمل می‌کنند که اسپایک‌های پروتئینی اتصال ویروس به بدن را از بین ببرند. اما سویه کرونا لاندا به‌دلیل عدم وجود ۶ آمینواسید اصلی می‌تواند از برخی واکسن‌ها فرار کند.

طی تحقیقات انجام شده، تاکنون دانشمندان دریافته‌اند که واکسن‌های mRNA در مقابل کرونا لاندا مقاوم هستند. دو واکسن «فایزر» و «مدرنا» و «آستارازنکا» از جمله واکسن‌های هستند که در مقابل این ویروس مقاوم بوده و مانع آلوده شدن فرد می‌شوند.

منظور از واکسن‌های mRNA، واکسن‌های حاوی مواد ژنتیکی هستند که با ورود به سلول‌های بدن، بدن را تشویق به تولید ویروس کرونا و تحریک واکنش ایمنی می‌کنند.

بنابراین می‌توان گفت این واکسن‌ها مقاومت نسبی بالایی در مقابل خنثی‌سازی ویروس دارند که باعث ایمنی فرد واکسینه شده در مقابل این بیماری می‌شود.

راه‌های جلوگیری از ابتلا به کرونا لامبدا

براساس نظر کلیه محققان با واکسیناسیون ۸۰ درصد از مردم جهان، پاندمی کرونا پایان خواهد یافت. هرچند که بروز گونه‌ها و واریانت‌های جدید ممکن است باعث نگرانی افراد شود، اما هنوز هم راه‌های اصلی جلوگیری از شیوع و ابتلا به این بیماری موارد زیر هستند:

• انجام کامل واکسیناسیون
• رعایت پروتکل‌های بهداشتی
• استفاده از ماسک در مکان‌های عمومی
• پرهیز از حضور در اجتماع.

جالب است بدانید، همانطور که اشاره شد، سوءتغذیه و کمبود برخی از ویتامین‌ها در بدن، فرد را میزبان مناسبی برای ویروس می‌کند. بنابراین شما می‌توانید با داشتن یک رژیم غذایی خوب از ابتلا به کرونا لاندا هم جلوگیری کنید.

---

تأثیر رژیم غذایی بر جلوگیری از ابتلا به کرونا لاندا

تغذیه مناسب باعث تقویت سیستم ایمنی بدن شما می‌شود که تأثیر مهمی در جلوگیری از ابتلا به بیماری‌هایی مانند کووید-۱۹ دارد. تحقیقات نشان داده که یک رژیم غذایی خوب می‌تواند در جلوگیری از ابتلا به کرونا لامبدا مؤثر باشد. می‌توانید نکات زیر را برای سلامت هرچه بیشتر خود اطرافیان‌تان انجام دهید.

• کمبود ویتامین‌های A،  C و D خود را جبران کنید.
• در رژیم غذایی خود بیشتر از میوه‌ها و سبزیجات تازه استفاده کنید.
• مرکبات مانند پرتقال، لیمو، نارنگی و سبزی‌هایی مانند کلم و فلفل سبز منبع مناسبی از ویتامین سی هستند.
• هویج، کاهو و اسفناج هم منبع خوبی از ویتامین A است.

واکسیناسیون و رعایت پروتکل‌های بهداشتی در کنار تقویبت سیستم ایمنی بدن، تنها راه‌های جلوگیری از ابتلا به واریانت کرونا لامبدا است.

سؤالات متداول شما

قطعا بروز یک واریانت یا نوع جدیدی از بیماری کرونا باعث نگرانی افراد می‌شود.از جمله شایع‌ترین سؤالات در مورد کرونا لامبدا یا لاندا می‌توان موارد زیر را نام برد:

راهنمای مراجعه به پزشک

با این واریانت جدید از ویروس کرونا هم آشنا شدیم. بهتر است ترس‌ها، نگرانی‌ها و شايعات بی‌مورد در خصوص این بیماری را کنار بگذارید. هنوز مواردی از ابتلا به این بیماری در ایران گزارش نشده است. اگر احساس می‌کنید دچار علائم کرونا هستید، بهتر است به متخصص داخلی، متخصص عفونی یا متخصص ریه مراجعه کنید. همچنین می‌توانید با مراجعه به وب‌سایت دکترتو نسبت به نوبت‌گیری آنلاین و مشاوره آنلاین و تلفنی اقدام کنید.

دکترتو در هر قدم همراه شماست. 

منبع: cnn , sciencefocus , infectioncontroltoday , cnbc , theconversation