فهرست مطالب
کرونا مو (mu)، پنجمین و جدیدترین سویه بیماری کرونا است. ویروس کووید-۱۹ نزدیک به دو سال است که مهمان این جهان است و باعث مرگ و میر عده زیادی شده است. با ماندگاری ویروس و آمار شیوع بالایی که دارد، طبیعی است که شاهد بروز واریانت‌ها یا سویه‌های جدید این بیماری باشیم که به مراتب خطرناک‌تر هستند. حال سویه جدید مو (mu) براساس اعلام «سازمان جهانی بهداشت» (WHO) به‌عنوان جدیدترین جهش ویروس کووید-۱۹ شناخته شده و در رده سویه‌های خطرناک بیماری کرونا قرار دارند.
بررسی‌ها و مطالعات در مورد این سویه جدید ویروس کرونا هنوز ادامه دارد. در این مطلب از دکترتو با همراه باشید تا بیشتر با این نوع جدید بیماری کرونا، راه‌های پیشگیری از آن و دیگر جنبه‌های آن آشنا شوید. به یاد داشته باشید افزایش آگاهی، اولین راه مبارزه با شیوع هرچه بیشتر بیماری کرونا و ریشه‌کن کردن آن است.
کرونا مو (mu) چیست؟
همانطور که اشاره شد، کرونا مو پنجمین و جدیدترین واریانت ویروس کووید-۱۹ است که در رده بیماری‌های خطرناک قرار میگیرد. نام علمی این بیماری «بی ۶۲۱.۱» (B.1.621) بوده و برای اولین بار در ژانویه ۲۰۲۰ در «کلمبیا» مشاهده شد.
مشخصه اصلی این ویروس، واکسنگریزی آن و امکان ابتلای کلیه سنین به بیماری کرونا مو است. واکسن‌های کرونا به‌گونه‌ای عمل می‌کنند که اسپایک‌های پروتئینی ویروس را از بین برده و مانع از ورود ویروس به بدن می‌شوند. اما با ماندگار شدن ویروس کووید-۱۹ در جهان، به‌دلایل مختلف و به مرور زمان این ویروس جهش‌یافته‌تر شده و می‌تواند حتی در مقابل واکسن هم مقاوم باشد. این دقیقاً ویژگی‌هایی است که کرونا مو دارد. به‌همین دلیل سازمان جهانی بهداشت این ویروس را «تحت نظر» گرفته است.
ویروس شناسان عقیده دارند که تمامی ویروس‌ها دچار جهش‌های پی در پی می‌شوند که برخی مضر و برخی مفید هستند. اما جهشی که در سویه مو اتفاق افتاده است، ویروس کووید-۱۹ را قوی‌تر کرده و آن را نسبت به پادتن واکسن‌ها مقاوم کرده است. این مسئله شرایط خطرناکی ایجاد می‌کند که شاید راه حل آن ساخت یک واکسن جدید باشد!
واریانت مو کرونا نسبت به واکسن‌های موجود مقاوم‌تر است و جزء واریانت‌های خطرناک این ویروس شناخته می‌شود.
دلیل جهش‌های متوالی ویروس کرونا چیست؟
جهش یا واریانت‌های جدید یک ویروس زمانی به‌وجود می‌آیند که ژن‌های اصلی آن تغییر یافته یا به عبارتی جهش یابند. ویروس کووید-۱۹ از دسته ویروس‌های زیست‌‌سازگار است، به این معنا که می‌تواند با تأثیر عوامل مختلف جهش پیدا کند. ویروس‌ها برای تکثیر و تولید مثل از سیستم تکثیر سلولی میزبان استفاده می‌کنند و به این علت خطا در تکثیر و ترجمه پروتئین‌های آنها زیاد است. در بین این خطاهای تکثیر یا جهش‌ها، برخی قدرت بیماری‌زایی یا زنده ماندن ویروس را بیشتر می‌کنند و آن را خطرناک‌تر می‌کنند.
ویروس‌های RNA مانند ویروس کرونا به مرور زمان تکامل یافته و تغییر می‌کنند. هرچه ویروسی مدت زمان بیشتری شیوع پیدا کند بروز جهش‌ها و بیماری‌های جدید آن هم امری بدیهی است. به همین دلیل است که معمولاً پزشکان تکرار برخی از واکسن‌ها مانند «واکسن آنفولانزا» را هرساله توصیه می‌کنند. چرا که این ویروس مدام در حال تغییر و جهش است.
چه عاملی باعث جهش ویروس می‌شود؟
همانطور که اشاره شد، ویروس‌ها با ماندگاری بیشتر و ترکیب شدن با سایر بیماری‌ها و عوامل دیگر می‌توانند جهش یابند. زمانی که یک ویروس به‌صورت پاندمی و همه‌گیری شیوع پیدا می‌کنند، احتمال بروز واریانت‌های جدید هم بیشتر است. همانطور که می‌دانید ویروس کووید-۱۹ همه‌گیری بالایی دارد؛ بنابراین با ورود به بدن میزبان می‌تواند برحسب مشکلات ژنتیکی، سابقه بیماری‌های عفونی یا عوامل محیطی مانند محل زندگی نامناسب و وضعیت جسمانی ضعیف جهش پیدا کرده و باعث بروز گونه‌های جدید بیماری کرونا شود.
هرچه ویروس مدت زمان بیشتری شیوع داشته باشد، می‌تواند با تغییر در موارد ژنتیکی خود، جهش‌های جدیدی که گاهی بسیار قوی هستند ایجاد کند. بنابراین جهش‌های جدید می‌توانند خصوصیت‌های جدید مانند سرعت انتقال بالاتر (کرونا دلتا) یا واکسنگریزی (کرونا مو) داشته باشند.
منشاء شیوع جهش مو
برای اولین بار، سویه مو در «کلمبیا» دیده شد و اکنون تمام این منطقه و حتی کشورهای مجاور مانند «اکوادور» را در بر گرفته است. این ویروس به‌سرعت در حال تکثیر بوده و به گونه‌ای که در حال حاضر حدوداً ۳۹ درصد از بیماران مبتلا به کرونا در کلمبیا مروبط به این سوه هستند.
در خصوص سویه مو باید اشاره داشت، آمار شیوع آن بسیار پایین و کمتر از ۱ درصد کل بیماران مبتلا به کرونا را شامل می‌شود. اما با این وجود کرونا مو در حال حاضر بسیاری از مناطق اروپایی را درگیر کرده و به دلیل خاصیت «واکسن گریزی» در حال شیوع آهسته اما بسیار پرقدرت است.
وضعیت شیوع جهانی سویه مو (mu)
جهش مو (mu) که با نام «بی ۶۲۱.۱» (B.1.621) شناخته می‌شود، پس از مشاهده شدن در کلمبیا در کمتر از چند ماه توانست به ۴۵ کشور جهان سرایت کند. براساس آمار و اطلاعات جهانی “GISAID” تاکنون تنها حدود ۴ هزار نفر از مبتلایان به بیماری کرونا، ناقل این ویروس هستند. با وجود سرعت شیوع پایین این سویه است اما مواردی از ابتلا به این بیماری در کشورهایی مانند آمریکای جنوبی، انگلستان، مناطق مختلفی از اروپا، آمریکا، هنگ کنگ و اخیراً ژاپن مشاهده شده است.
علائم و نشانه‌های سویه مو چیست؟
سویه مو علائم و نشانه‌هایی مشابه سایر گونه‌های بیماری کووید-۱۹ دارد. با این تفاوت که در مقابل واکسن مقاوم بوده و به‌خصوص باعث مرگ و میر جوانان می‌شود. علائم شیوع این بیماری مانند کرونا دلتا بوده اما میزان سرایت پایین‌تری دارد و بیشتر جوانان و کودکان را درگیر می‌کند.
کرونا مو مانند کرونا دلتا نشانه‌های شایع زیر را دارد:
- سرفه شدید و طولانی
- آبریزش بینی
- تب
- گلودرد
- تنگی نفس
- بی‌اشتهایی
- خستگی مزمن
- جوش یا راش پوستی و تغییر رنگ پوست به‌ویژه در کودکان.
تفاوت جهش مو با سایر گونه‌های ویروس کووید-۱۹
در حال حاضر، چهار سویه نگران‌کننده آلفا، بتا، گاما و دلتا از ویروس کووید-۱۹ در جهان شیوع پیدا کرده است. اخیراً نام «کرونا مو» هم به‌عنوان واریانت پنجم و «نوع بعدی» این ویروس توسط سازمان جهانی بهداشت معرفی شده است. اما کرونا مو چه تفاوتی با سایر جهش‌های ویروس کووید-۱۹ دارد؟
براساس اعلام سازمان جهانی بهداشت از زمان شیوع بیماری کرونا تا کنون، «کرونا دلتا» خطرناک‌ترین و فراگیرترین نوع بیماری کرونا اعلام شده است. بیش از دو سوم مبتلایان به بیماری کرونا در جهان، ناقل این بیماری هستند. در میان این بحبوحه، بروز جهش جدید «کرونا مو» نگرانی دیگری برای محققان ایجاد کرد.
پیش از این هم اشاره کردیم که این بیماری آمار شیوع بسیار پایینی دارد اما خاصیت «فرار ایمنی» و واکسنگریزی آن باعث شده که حتی افراد واکسینه شده هم در معرض ابتلا به این بیماری باشند.
بر اساس اطلاعاتی که تا کنون به د ست آمده است، کرونا مو از لحاظ شیوع از کرونا دلتا ضعیف‌تر بوده، اما به‌دلیل خاصیت واکسنگریزی از «کرونا لاندا» قوی‌تر است. از آنجایی که این واریانت نوظهور بوده، هنوز تحقیقات در مورد راه‌های درمان و مقابله با آن ادامه دارد.
مهم‌ترین تفاوتی که تاکنون محققان درباره این واریانت جدید با سایر جهش‌ها متوجه شدند، این است واکسن‌های حال‌حاضر ممکن است همه جهش‌های mu را پوشش ندهند. این ویروس می‌تواند در مقابل واکسن مقاوم بوده و با ادامه شیوع آن شاید به اندازه کرونا دلتا قربانی بگیرد.
رفتار سویه مو در مقابل واکسن‌های کرونا
اغلب واکسن‌های کرونا برای از بین بردن پروتئین‌های اسپایک ویروس ساخته می‌شوند. ویروس از این شاخک‌های پروتئینی برای اتصال به سلول‌های بدن و ورود به آن استفاده می‌کند. بنابراین اگر ویروس به مرور زمان با تغییر ژنتیکی یاد بگیرد که اسپایک‌های خود را تقویت کرده و سیستم ایمنی بدن را تضعیف کنند، فرد در معرض ابتلا به ویروس جدید قرار میگیرد. این اتفاقی است که دقیقا در جهش مو رخ داده است.
مطالعات حاکی از آن است که سویه مو می‌تواند به‌راحتی از آنتی بادی‌های تولید شده توسط واکسن فرار کند. این سویه با خاصیت فرار از ایمنی که دارد، حدود ۵۰ درصد عفونی‌تر از نوع آلفا و حتی نوع اولیه ویروس کرونا است.
نظر کارشناسان چیست؟
به‌دلیل سرعت بالای انتقال سویه دلتا به‌ویژه در میان افراد واکسینه نشده و مناطقی که هنوز درگیر بیماری کرونا دلتا هستند، این سویه می‌تواند به نوع خطرناک‌تری جهش یابد. براساس نظر سازمان جهانی بهداشت، انجام هرچه سریع‌تر واکسیناسیون در کشورهای فقیرتر باعث جلوگیری از بروز جهش‌هایی مانند جهش مو می‌شود.
کرونا مو یک واریانت جدید با سرعت شیوع پایین است. لذا تحقیقات در زمینه ریشه‌کن کردن و مبارزه با این بیماری جدید همچنان ادامه دارد. از جمله مواردی که طی این تحقیقات بررسی خواهد شد، عبارتند از:
- شدت و قدرت کرونا مو نسبت به کرونا دلتا
- بررسی سرعت انتقال بیماری
- تاثیرگذاری بر بروز بیماری‌های جدید
- نشانه‌های متفاوت بیماری.
با مشخص شدن چنین مواردی می‌توان راه مبارزه با این جهش جدید را پیدا کرد.
راه جلوگیری از ابتلا به بیماری کرونا مو چیست؟
سویه مو یک ویروس واکسن گریز است. اما هنوز هم واکسیناسیون و رعایت پروتکل‌های بهداشتی برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری تنها راه پیشگیری است. با انجام واکسیناسیون و رعایت موارد بهداشتی می‌توان از بروز واریانت‌ها و گونه‌های جدید جلوگیری کرد.
مهم‌ترین نکته‌ای که محققان را هم‌اکنون درگیر کرده است، این مسئله بوده که آیا ترکیب واریانت دلتا و کرونا مو با یکدیگر باعث چه جهشی می‌شود و آیا نوع خطرناک‌تری از بیماری کرونا را به‌دنبال دارد؟ تصور کنید بیماری کرونا هم بتواند واکسن‌گریز شده و هم سرعت تکثیر بالایی دارد! این یعنی فاجعه‌ای بدتر از واریانت دلتا.
به‌همین دلیل توصیه می‌شود، تا زمان تکمیل تحقیقات برای جلوگیری از بروز فاجعه‌های بزرگ‌تر افراد همچنان موارد زیر را انجام دهند:
- رعایت قرنطینه بسته به‌شرایط بیماری
- انجام واکسیناسیون کووید-۱۹
- رعایت فاصله اجتماعی با دیگران
- استفاده از ماسک‌های بهداشتی در مکان‌های عمومی
- اجتناب از حضور در تجمع و مسافرت‌های بی‌مورد.
خلاصه‌ای از آنچه گفته شد:
حال که با این گونه جدید بیشتر آشنا شدید، نگاهی کوتاه به تمام آنچه در این مطلب به آن اشاره کردیم، خواهیم انداخت. این نکات می‌تواند راهنمای خوبی برا افزایش آگاهی شما باشد:
- برای اولین‌بار سویه مو (mu) در ژانویه ۲۰۲۱ (بهمن‌ماه ۱۳۹۹) در کشور «کلمبیا» دیده شد.
- مهم‌ترین ویژگی این سویه، واکسنگریزی و ایمنی آن در مقابل واکسن‌های کووید-۱۹ است.
- تاکنون بیش از ۴۰ کشور دنیا درگیر این بیماری شده‌اند. کرونا مو به اروپا، آمریکا و آسیا هم وارد شده است.
- سرعت شیوع این بیماری بسیار پایین است. تنها ۱ درصد از موارد ابتلا در جهان مربوط به این بیماری است.
- سازمان جهانی بهداشت در مرداد ماه ۱۴۰۰ این واریانت را به عنوان «جهش بعدی» و پنجمین جهش ویروس کووید-۱۹، «تحت نظر» قرار داد.
- تحقیقات در زمینه این بیماری همچنان ادامه دارد. هنوز مدارک قابل استنادی مبنی بر میزان کشندگی و بیماری‌زایی این ویروس منتشر نشده است.
- تنها راه جلوگیری از ابتلا به کرونا مو، واکسیناسیون و رعایت پروتکل‌ها است.
خبر خوب این که، از ۹ ماه پیش تاکنون با روند کند سرایت بیماری کرونا مو، این واریانت تبدیل به یک بیماری غالب و خطرناک مانند «کرونا دلتا» نشده است. ترس‌ها و شایعات بیهوده در مورد واکسیناسیون را کنار بگذارید. شما با انجام واکسیناسیون و رعایت پروتکل‌های بهداشتی به‌شدت بر جلوگیری از شیوع بیشتر بیماری کرونا و انواع جدید آن تأثیر می‌گذارید. اگر در این زمینه نیاز به اطلاعات بیشتر دارید می‌توانید با مراجعه به وب‌سایت دکترتو از خدمات مشاوره آنلاین و تلفنی با پزشکان استفاده کنید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!
منبع: unric , aarp , sciencefocus , theconversation , medicalnewstoday