هفته بیستم بارداری، علائم و نکات مراقبتی آن

خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:

در هفته بیستم بارداری شما به نیمه راه از دوران بارداری رسیده‌اید. ممکن است از این هفته به بعد گاهی احساس نفس تنگی کنید و هر هفته حرکت برای شما کمی دشوار شود. رحم شما اکنون تقریبا تا سطح ناف رسیده و شکم به‌طور مشخصی گردتر شده است. حرکات جنین را واضح‌تر احساس می‌کنید و ممکن است لگدهای او برایتان هیجان‌انگیز باشد. در این هفته، سونوگرافی آنومالی برای بررسی رشد و سلامت اندام‌های جنین انجام می‌شود. اگر در هفته ۲۰ بارداری هستید یا چند روز دیگر وارد این مرحله از حاملگی می‌شوید، در این مطلب از دکترتو همراه ما باشید.

هفته بیستم بارداری چگونه است؟

در هفته بیستم بارداری از هفته های بارداری، شما در ماه پنجم حاملگی هستید و نصف راه را طی کرده‌اید. احتمالا از این هفته رشد جنین و رحم را بیشتر احساس می‌کنید. شکم شما هر هفته بزرگ‌تر شده و ناف دچار تغییراتی می‌شود. شما می‌توانید حرکات جنین را احساس کنید.

شما در این هفته می‌توانید با سونوگرافی، اندام‌های جنین را مشاهده کنید و جنسیت جنین را متوجه شوید. جنین هر روز فعال‌تر می‌شود و می‌تواند لگد و مشت بزند یا بچرخد. رشد جنین هنوز کامل نشده و باید مراحلی در این هفته طی شود. نکته جالب این است که احتمالا در این هفته یا هفته‌های بعدی بتوانید بیداری و خواب جنین را متوجه شوید. جنین در خواب کاملا آرام است و وقتی بیدار می‌شود، حرکات او زیاد می‌شود.

جدول زیر خلاصه تغییرات و مراقبت‌های مهم هفته ۲۰ بارداری را نشان می‌دهد.

موضوع	توضیحات و اقدامات
ویزیت پزشکی	معمولا هر ۴ هفته یکبار تا هفته ۲۸؛ بررسی فشار خون، وزن مادر، ادرار و ضربان قلب جنین؛ معمولا شامل سونوگرافی آناتومی (آنومالی اسکن) برای بررسی رشد و ساختار جنین
وزن جنین (kg)	حدود ۰.۳ تا ۰.۴ (۳۰۰ تا ۴۰۰ گرم)
قد جنین (cm)	حدود ۲۵ تا ۲۸ (از سر تا پا)
حرکات جنین	ممکن است مادر برای اولین بار حرکات جنین را احساس کند؛ اگر احساس نشد با پزشک مشورت کنید
علائم مادر	افزایش اشتها و انرژی، برآمدگی شکم، درد رباط گرد (درد کششی در ناحیه شکم)، خستگی گاه‌به‌گاه، تغییرات پوستی مانند خطوط بارداری
انقباضات	معمولا براکستون هیکس خفیف و نامنظم ممکن است شروع شود؛ اگر منظم یا دردناک بود به پزشک مراجعه کنید
آزمایش‌ها	فشار خون، ادرار برای پروتئین و قند، سونوگرافی برای بررسی ناهنجاری‌ها، غربالگری ژنتیکی اگر لازم باشد
مکمل‌ها	ادامه مصرف اسید فولیک، آهن، ویتامین D و کلسیم؛ مشورت با پزشک برای دوز دقیق
تغذیه	وعده‌های متعادل با تمرکز بر پروتئین، میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل؛ مصرف کافی آب (حداقل ۸ لیوان روزانه)؛ پرهیز از مصرف غذاهای خام، کافئین زیاد و الکل
اقدامات	ورزش سبک مانند پیاده‌روی یا یوگای بارداری، تمرینات کف لگن (کگل)، استراحت کافی، شرکت در کلاس‌های آموزش بارداری؛ آماده‌سازی برای نیمه دوم بارداری

علائم هفته بیستم بارداری چیست؟

در هفته بیستم بارداری برخی علائم ادامه دارند و برخی دیگر از علائم جدید ظاهر می‌شوند. ممکن است افزایش اشتها، درد خفیف کمر، گرفتگی پاها و احساس فشار در شکم را در سه ماهه دوم بارداری تجربه کنید که همگی به‌دلیل رشد رحم و تغییرات هورمونی طبیعی هستند. علائم رایج در هفته بیستم حاملگی عبارتند از:

• سوزش سر دل
• گرفتگی بینی
• ویار
• افزایش وزن: تا هفته ۲۰ بارداری احتمالا حدود ۵ کیلو وزن اضافه کرده باشید. وزن جنین، رحم، مایع آمنیوتیک، جفت و افزایش خون باعث این اضافه‌ وزن می‌شود.
• تغییر ظاهر ناف: با رشد رحم و حرکت آن به سمت بالا، به دیواره شکم فشار وارد می‌شود و ظاهر ناف تغییر می‌کند. ناف در این شرایط شبیه به دکمه بیرون می‌زند. این تغییر بی‌‍‌ضرر است و بعد زایمان از بین می‌رود.
• گرفتگی عضلات پا: بعضی از زنان باردار دچار گرفتگی عضلات پا به‌ویژه در شب می‌شوند. در دوران بارداری بیشتر عضلات ساق پا منقبض می‌شوند.
• افزایش ترشحات واژن: تا زمان زایمان ترشحات واژن افزایش پیدا می‌کند.
• تورم بدن: تورم خفیف در طول بارداری طبیعی است.
• تنگی نفس: با بزرگ‌ شدن رحم به ریه‌ها فشار وارد می‌شود.

تو هفته ۲۰ بارداری باید چه نکاتی رو رعایت کرد؟
از بهترین متخصص کمک بگیر.

متخصص زنان زایمان خوب

هفته بیستم بارداری جنین پسر

در هفته بیستم بارداری جنین پسر، اندام‌های جنسی تشکیل شده و در سونوگرافی قابل تشخیص است. پوست جنین با لایه‌ای از ورنیکس پوشیده می‌شود تا از مایع آمنیوتیک محافظت کند. جنین فعال است و حرکاتی مانند بلعیدن و مکیدن انجام می‌دهد. تفاوت با جنین دختر جزئی است و ممکن است رشد سر در پسرها کمی سریع‌تر باشد و ضربان قلب کمی بالاتر اما این تفاوت‌ها کلی نیستند.

هفته بیستم بارداری جنین دختر

در هفته بیستم بارداری جنین دختر، رحم جنین تشکیل شده و کانال واژن در حال توسعه است. جنین شنوایی‌اش پیشرفت کرده و ممکن است به صداها واکنش نشان دهد. لایه چربی زیر پوست شروع به تشکیل می‌کند و ابروها و موها ظاهر می‌شوند. تفاوت با جنین پسر در رشد اندام‌های جنسی است اما الگوی کلی رشد مشابه است. در سونوگرافی، جنسیت قابل تایید است.

متن انگلیسی:
By 20 weeks pregnant, you might have started to feel your bump developing. While some people “show” sooner than others, starting to see the physical signifiers of your pregnancy can be exciting but also a little daunting. You’re preparing for a major life change, after all.
ترجمه فارسی:
تا هفته بیستم بارداری ممکن است شروع به احساس رشد شکم خود کرده باشید. بعضی افراد زودتر از دیگران تغییرات ظاهری بارداری را نشان می‌دهند و دیدن این نشانه‌ها می‌تواند هیجان‌انگیز و در عین حال کمی دلهره‌آور باشد زیرا شما در حال آماده‌شدن برای یک تغییر بزرگ در زندگیتان هستید.

به نقل از سایت flo.health

لکه بینی در هفته بیستم بارداری

لکه بینی در هفته بیستم ممکن است به دلیل تغییرات گردن رحم یا عفونت‌های خفیف باشد. اگر لکه قرمز، صورتی یا قهوه‌ای با درد همراه بود، فورا به پزشک مراجعه کنید. اگر خونریزی شدید شد، ممکن است نشان‌دهنده خطر از دست‌دادن بارداری باشد.

درد زیر شکم در هفته بیستم بارداری

درد زیر شکم در این هفته معمولا به دلیل کشش رباط‌های گرد یا انقباضات براکستون هیکس است که مانند تمرین برای زایمان عمل می‌کنند. این درد معمولا تیز و کوتاه‌مدت است و با تغییر موقعیت بهبود می‌یابد. گاز، یبوست یا عفونت ادراری هم می‌تواند عامل باشد.

درد واژن در هفته بیستم بارداری

درد واژن در هفته بیستم معمولا به دلیل فشار جنین روی اعصاب لگن یا کشش عضلات است. این درد تیز و کوتاه، مانند شوک الکتریکی بوده و معمولا با رشد جنین مرتبط است. عفونت‌های واژینال یا ضعف عضلات کف لگن هم می‌تواند علت درد واژن باشد.

حالت تهوع در هفته بیستم بارداری

تهوع در هفته بیستم ممکن است برگردد، هرچند معمولا بعد از سه‌ماهه اول کاهش می‌یابد. فشار رحم روی معده یا تغییرات هورمونی مانند پروژسترون می‌تواند عامل حالت تهوع باشد.

ترشحات آبکی در هفته بیستم بارداری

ترشحات آبکی در هفته ۲۰ بارداری به دلیل افزایش هورمون‌ها رخ می‌دهد. این ترشحات شفاف، بی‌بو بوده و برای حفظ تعادل باکتریایی واژن مفید است. اما اگر زیاد و مداوم باشد، ممکن است نشت مایع آمنیوتیک یا عفونت باشد. رنگ زرد یا سبز هم نشان‌دهنده عفونت است.

کمردرد در هفته بیستم بارداری

کمردرد در هفته بیستم شایع است و به دلیل جابجایی مرکز ثقل بدن و فشار وزن جنین روی عضلات کمر رخ می‌دهد. درد معمولا در قسمت پایین کمر است و با نشستن طولانی بدتر می‌شود. اگر درد جدید و چرخه‌ای باشد، ممکن است نشانه زایمان زودرس باشد.

متن انگلیسی:
You could find yourself thinking about your labour and delivery this week.
ترجمه فارسی:
در این هفته ممکن است بیش از گذشته به زایمان و روند تولد نوزاد فکر کنید.

به نقل از سایت huggies

سردرد در هفته ۲۰ بارداری

سردرد در هفته ۲۰ معمولا به دلیل تغییرات هورمونی، کم‌آبی یا استرس است. اما بعد از ۲۰ هفته، می‌تواند نشانه پره‌اکلامپسی باشد، به‌خصوص اگر شدید و همراه با تهوع یا تاری دید بود.

نشانه های هفته بیستم بارداری دوقلو

در بارداری دوقلو در هفته ۲۰ام، علائم شدیدتر است. شما ممکن است تهوع بیشتر، خستگی عمیق، افزایش سریع وزن و بزرگ‌تر شدن شکم را تجربه کنید. حرکات جنین ممکن است زودتر و بیشتر احساس شود. سینه‌ها حساس‌تر و وریدهای واریسی شایع‌تر شوند.

علائم تهدید کننده بارداری یا زایمان زودرس در هفته ۲۰

انقباضات منظم، خونریزی شدید یا کاهش حرکات جنین از مهمترین نشانه‌های زایمان زودرس در هفته بیستم هستند. اگر هر کدام از این علائم را دیدید، با پزشک متخصص زنان مشورت کنید.

وضعیت جنین در هفته بیستم بارداری

در هفته ۲۰ بارداری جنین در سونوگرافی از سر تا باسن اندازه گرفته می‌شود. اگر بخواهیم از سر تا نوک پا را اندازه بگیریم، قد جنین در این هفته به ۲۸ سانتی‌متر می‌رسد و تغییرات زیر در هفته ۲۰ حاملگی اتفاق می‌افتد:

• تا هفته بیستم بارداری اندام‌های تناسلی توسعه پیدا کرده‌اند. اگر جنین دختر باشد، رشد سلول‌های تخمک قبل از تولد شروع می‌شود. تعداد تخمک‌ها در هفته ۲۰ بارداری حدود ۶ تا ۷ میلیون است. اگر جنین پسر باشد، بیضه‌ها هنوز در شکم است. در سه‌ماهه سوم به سمت کیسه بیضه حرکت می‌کند.
• پوشش محافظ ورنیکس از هفته قبل در حال شکل‌گیری است و این هفته هم به رشد ادامه می‌دهد.
• فولیکول‌های مو بلند می‌شوند.
• غدد عرق شکل می‌گیرند.
• کیسه صفرا شروع به تولید صفرا کرده و به هضم مواد مغذی کمک می‌کند.
• جوانه‌های چشایی می‌توانند سیگنال چشایی را به مغز منتقل کنند.
• جنین می‌تواند سکسکه کند و ممکن است آن را احساس کنید.

جنین ۲۰ هفته چه شکلی است؟

جنین در این هفته تقریبا اندازه یک موز است. وزن جنین هم تقریبا ۳۳۰ گرم است. اگر می‌خواهید وزن جنین را بدانید، تقریبا برابر با وزن سه سیب متوسط است. جنین در هفته بیستم حاملگی با لایه سفید ورنیکس پوشیده شده است. جنین بسیار فعال شده و در رحم انگشت شست خود را می‌مکد.

حرکات جنین در هفته ۲۰ بارداری چگونه است؟

حرکات جنین در هفته ۲۰ مانند پروانه‌ یا حباب است و معمولا بین هفته ۱۸ تا ۲۲ شروع می‌شود. جنین ۲۰ هفته‌ای فعال است، لگد می‌زند، می‌چرخد و انگشتش را می‌مکد. الگوی حرکات متفاوت است اما معمولا ۱۰ حرکت در دو ساعت طبیعی است.

جنین در هفته بیستم کجای شکم قرار دارد؟

در هفته ۲۰، جنین بالای ناف و در مرکز رحم قرار دارد. رحم تا سطح ناف بالا آمده و جنین هنوز فضای کافی برای چرخش دارد. موقعیت سر پایین معمولا در سه‌ماهه سوم ثابت می‌شود. در سونوگرافی، موقعیت دقیق دیده می‌شود. اگر درد یا فشار غیرعادی باشد، باید بررسی شود.

تغییرات بدن مادر در هفته بیستم بارداری

شکم شما در هفته بیستم بارداری بیشتر از قبل رشد می‌کند. پزشک با اندازه‌گیری ارتفاع رحم (فاصله استخوان شرمگاهی تا بالای رحم) می‌تواند تا پایان بارداری رشد جنین را بررسی کند. در این هفته هم شما افزایش وزن خواهید داشت. احتمالا تا این مرحله از بارداری حدود ۵ کیلوگرم به وزن شما اضافه شده باشد.

در این هفته علاوه بر بزرگ‌ شدن شکم ممکن است متوجه تغییراتی در ناخن و مو شوید. تغییرات هورمونی در بارداری باعث تقویت ناخن‌ها و ضخیم‌شدن موها می‌شوند. احتمالا ریزش موهای شما نیز تا حد زیادی کاهش پیدا می‌کند:

• بزرگ‌شدن شکم: رحم تا ناف رسیده و شکم گردتر می‌شود
• درد کمر: به دلیل جابجایی مرکز ثقل، درد پایین کمر شایع است
• تغییرات پوست: خارش، ملاسما یا لکه‌های قهوه‌ای روی صورت
• خستگی کمتر: انرژی بیشتر نسبت به سه‌ماهه اول اما هنوز ممکن است
• تغییرات سینه: حساسیت و نشت شیر اولیه
• یبوست و نفخ: به دلیل فشار رحم روی روده‌ها
• افزایش اشتها: نیاز به کالری بیشتر برای رشد جنین

نوبت سونوگرافی بارداری رو همین الان سریع و بی‌دردسر بگیر.

دکتر سونوگرافی بارداری

آزمایش های هفته بیستم بارداری

در هفته بیستم بارداری معمولا یک ویزیت مهم با پزشک دارید تا از روند طبیعی رشد جنین و سلامت شما اطمینان حاصل شود. این ویزیت یکی از مهمترین بررسی‌ها در میانه بارداری است و شامل ارزیابی دقیق وضعیت عمومی بدن شما می‌شود. پزشک در این مراجعه موارد زیر را انجام می‌دهد:

• اندازه‌گیری وزن و فشار خون برای بررسی احتمال مسمومیت بارداری در صورت بالا بودن فشار
• انجام آزمایش ادرار برای تشخیص دیابت بارداری، پره‌اکلامپسی یا عفونت ادراری
• معاینه کلی بدن و بررسی علائم و تغییرات جدید
• بررسی میزان تورم بدن برای اطمینان از نبود احتباس غیرطبیعی مایعات

بررسی رشد شکم و جنین

در این هفته باید معاینه‌ای برای بررسی رشد رحم و جنین انجام شود. پزشک اطراف ناف را لمس می‌کند، این ناحیه بالای رحم می‌شود. باید فاصله استخوان شرمگاهی تا بالای رحم اندازه‌گیری شود. به این ناحیه ارتفاع رحم یا ارتفاع پایه می‌گویند. با ارزیابی ارتفاع رحم می‌تواند میزان رشد جنین و اندازه رحم را بررسی کرد.

این فاصله برحسب سانتی‌متر بیان می‌شود. معمولا اندازه آن با تعداد هفته‌های بارداری تطابق دارد. ممکن است یک یا دو سانتی‌متر بین آنها اختلاف باشد. در هفته ۲۰ حاملگی ارتفاع پایه باید حدود ۲۰ سانتی‌متر شود. بلندتر یا کوتاه‌تر بودن ارتفاع پایه می‌تواند نشانه یک بیماری بارداری مانند دیابت بارداری، مشکل رشد یا بریچ جنین باشد؛ بنابراین اگر این ارتفاع در حد متوسط نیست، آزمایش‌های بیشتری لازم دارید.

متن انگلیسی:
Remember that it is vitally important to make sure that you get enough nutrients in your diet, especially iron. An increase in iron intake is necessary as it assists in the production of hemoglobin in your baby and prevents anemia, low birth weight, and premature delivery.
ترجمه فارسی:
به یاد داشته باشید که دریافت مواد مغذی کافی در رژیم غذایی، به‌ خصوص آهن، بسیار اهمیت دارد. افزایش مصرف آهن ضروری است زیرا به تولید هموگلوبین در جنین کمک می‌کند و از کم‌خونی، وزن کم هنگام تولد و زایمان زودرس جلوگیری می‌کند.

به نقل از سایت americanpregnancy

سونوگرافی هفته بیستم بارداری

اگر هفته قبل سونوگرافی انجام نداده‌اید، در این هفته لازم است سونوگرافی سه‌ماهه دوم بارداری انجام شود. به این آزمایش، سونوگرافی سطح ۲، سونوگرافی ساختاری یا اسکن آناتومی می‌گویند. در این تست باید رشد اعضای بدن و تمامی اندام‌های جنین بررسی شود. بند ناف، جفت و مایع آمنیوتیک نیز ارزیابی می‌شوند. اگر جنین در موقعیت مناسب قرار گرفته باشد، می‌توان جنسیت را نیز در این هفته متوجه شد.

غربالگری هفته بیستم بارداری

غربالگری در هفته بیستم بارداری شامل سونوگرافی آناتومی برای بررسی قلب، مغز و اندام‌های جنین است. آزمایش خون AFP هم بین هفته‌های ۱۵ تا ۲۰ هفته برای تشخیص نقص‌های لوله عصبی انجام می‌شود. تست غربالگری غیرتهاجمی (NIPT) هم ممکن است تجویز شود. این تست‌ها ریسک ناهنجاری‌ها را ارزیابی می‌کنند. اگر نتیجه غیرطبیعی باشد، آمنیوسنتز پیشنهاد می‌شود.

نکات مراقبتی در هفته ۲۰ بارداری

رعایت برخی نکات مراقبتی می‌تواند به بارداری سالم و کاهش عوارض حاملگی کمک کند. تغذیه متعادل با مصرف میوه، سبزیجات، پروتئین و مایعات کافی به سلامت شما و رشد جنین کمک می‌کند. همچنین استراحت کافی، پرهیز از استرس و انجام حرکات ورزشی سبک مانند پیاده‌روی روزانه توصیه می‌شود. در این هفته بهتر است نکات زیر را رعایت کنید:

• به خوردن مواد غذایی مغذی ادامه دهید و از غذاهای ناسالم دوری کنید.
• مایعات به اندازه کافی بنوشید.
• فعالیت‌های بدنی مناسب افراد باردار را انجام دهید.
• برای کاهش گرفتگی عضلات پا نیز می‌توانید ورزش کنید.
• به مصرف ویتامین‌های دوران بارداری ادامه دهید.
• وضعیت خوابیدن مادر در هفته بیستم از بارداری مهم است. دیگر نباید به پشت بخوابید. این وضعیت باعث فشار به اندام‌های شکمی، ستون فقرات و رگ‌های خونی اصلی می‌شود.
• کشش عضلات پا به کاهش گرفتگی کمک می‌کند.
• تکنیک‌های تمدد اعصاب را انجام دهید.
• ماساژ می‌تواند در این مرحله از بارداری مفید باشد.

رژیم غذایی مادر در هفته ۲۰ حاملگی

با پیشرفت بارداری باید به تغذیه خود بیشتر اهمیت بدهید. سعی کنید مواد غذایی مغذی را در رژیم خود قرار دهید. اگر ویار غذاهای ناسالم کردید، مصرف مقدار کمی از آنها مشکلی ندارد. باید در رژیم غذایی در هفته بیستم بارداری مواد غذایی زیر وجود داشته‌باشد:

• گوشت بدون چربی
• ماهی‌های روغنی مانند ساردین
• سبزیجاتی مانند کلم بروکلی، اسفناج و کلم‌پیچ
• بادام هندی و سایر مغزها
• حبوبات مانند نخود، لوبیا و عدس
• غلات کامل از جمله نان سبوس‌دار

داده‌ای یافت نشد.

باید و نبایدهای هفته بیستم بارداری

در هفته بیستم بارداری دیگر نباید به پشت بخوابید. این مسئله را هنگام ورزش هم رعایت کنید. ورزش‌ کردن در حالتی که به پشت خوابیده‌اید، باعث کاهش فشار خون می‌شود و جریان خون به قلب را کمتر می‌کند.

در صورت نداشتن منع پزشکی، رابطه جنسی در این هفته مشکلی ندارد اما با مشاهده لکه‌بینی یا درد باید به پزشک اطلاع دهید. سفرهای کوتاه‌مدت مانعی ندارد اما بهتر است در مسیرهای طولانی هر یک یا دو ساعت یک‌بار بلند شوید و کمی قدم بزنید. افزایش وزن باید تدریجی و متعادل باشد، بنابراین از پرخوری یا رژیم خودسرانه خودداری کنید. ورزش‌های سبک مانند پیاده‌روی یا یوگای بارداری در این دوران توصیه می‌شوند.

نتیجه گیری

در هفته بیستم بارداری جنین به‌سرعت در حال‌ رشد است و حرکات زیادی دارد. اندام‌های تناسلی به‌خوبی شکل گرفته و می‌توان در سونوگرافی جنسیت را تشخیص داد. فولیکول‌های مو و غدد عرق تشکیل شده و پوشش محافظ ورنیکس روی پوست جنین در حال‌ رشد است.

شما در این هفته باز هم افزایش وزن خواهید داشت. احتمال دارد حرکات جنین را در رحم احساس کنید. به دلیل بزرگی شکم شاید کمی مشکل تعادل داشته‌باشید. رحم به ریه‌ها نیز فشار وارد می‌کند و گاهی دچار تنگی نفس می‌شوید. باید برای اندازه‌گیری میزان رشد رحم و جنین به پزشک مراجعه کنید. در این ویزیت پزشک ارتفاع رحم را اندازه می‌گیرد و در سونوگرافی رشد اندام‌های جنین بررسی می‌شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد روند بارداری، علائم رایج و نکات مراقبتی بهتر است با دکتر زنان یا دکتر مامایی مشاوره داشته‌باشید.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!