فهرست مطالب
میکروسفالی یک اختلال رشدی عصبی نادر است که در افراد مختلف با شدت‌های متفاوتی بروز می‌کند. علاوه بر این، عوامل مختلفی ممکن است باعث بروز این اختلال رشدی شوند و به همین دلیل هم شیوه درمان و مدیریت این بیماری بسته به علت و شدت بروز علائم، متفاوت است. در این مقاله از دکترتو می‌خواهیم در مورد درمان میکروسفالی و روش‌های مدیریت علائم این بیماری صحبت کنیم. با ما همراه باشید.
آیا میکروسفالی درمان دارد؟
در اکثر موارد، میکروسفالی یک بیماری مادام‌العمر و همیشگی است و هیچ درمان مشخصی برای آن در دسترس نیست. در نتیجه هیچ روش مشخصی برای بزرگ‌تر کردن اندازه سر کودک یا معکوس کردن عوارض بیماری وجود ندارد. اکثر روش‌های درمانی، صرفا روی مدیریت علائم متمرکزند. شرایط خفیف میکروسفالی، ممکن است به درمان خاصی نیاز نداشته باشد. خصوصا زمانی که علائم محدودند و عوارض جدی، سلامت کودکان را تهدید نمی‌کند. در این شرایط، پزشک معمولا مدیریت بیماری و اندازه‌گیری منظم سر کودک برای ارزیابی تکامل مغز و جمجمه در حین رشد و ارجاع به مداخله زودهنگام برحسب نیاز را انجام می‌دهد.
کودکانی که با میکروسفالی متوسط تا شدید متولد می‌شوند و علائمی جدی‌تر را نشان می‌دهند، ممکن است به یک سری درمان‌ها و مداخلات پزشکی زودهنگام نیاز داشته باشند. این درمان‌ها می‌توانند برخی از مشکلات را برطرف کنند تا رشد حرکتی و مغزی کودک به حداکثر برسد. چالش‌های حرکتی و یادگیری ممکن است دائمی باشند و این کودکان به دوره‌های درمانی طولانی‌مدت نیاز داشته باشند.
به صورت کلی می‌توان درمان میکروسفالی را به دو دسته درمان‌های پزشکی و درمان‌های حمایتی دسته‌بندی کرد. میزان موثر بودن درمان‌ها و تاثیری که روی بهبود توانایی‌های جسمی و حرکتی کودکان دارد، بسته به شرایط هر کودک متفاوت است.
درمان پزشکی میکروسفالی
درمان‌های پزشکی برای برخی از شرایط میکروسفالی مناسب‌اند. در واقع بسته به این که دلیل میکروسفالی شدن کودک چیست و چه عامل زمینه‌ای باعث بروز این شرایط شده، گاهی برخی از مداخلات پزشکی به مدیریت علائم و جلوگیری از بروز عوارض جدی کمک می‌کند. دارودرمانی و جراحی، جزو روش‌های پزشکی درمان میکروسفالی هستند که بسته به شرایط کودک، ممکن است به آنها نیاز باشد.
متن انگلیسی:
به نقل از سایت mayoclinic
there’s generally no treatment that will enlarge your child’s head or reverse complications of microcephaly. Treatment focuses on ways to manage your child’s condition.
ترجمه فارسی:
معمولا هیچ درمانی وجود ندارد که اندازه سر کودک را بزرگ‌تر کند یا عوارض میکروسفالی را معکوس کند. درمان میکروسفالی بر راه‌هایی برای مدیریت وضعیت کودک متمرکز است.
۱. درمان میکروسفالی با دارو
هیچ داروی مشخصی برای درمان میکروسفالی وجود ندارد. با این حال برخی از داروها می‌توانند عوارض و علائم مرتبط با این بیماری را مدیریت کنند. به‌عنوان‌مثال زمانی که تشنج و حملات صرع یکی از عارضه‌های جدی کودکان میکروسفالی است، از داروهای ضد صرع برای مدیریت دوره‌های حمله و کاهش ریسک تشنج استفاده می‌شود. سایر داروها ممکن است برای کنترل سایر علائم بیماری به عنوان بخشی از برنامه درمان میکروسفالی، تجویز شوند.
۲. درمان میکروسفالی با جراحی
در برخی از موارد، کودکان مبتلا به میکروسفالی برای درمان و مدیریت شرایط به جراحی نیاز دارند. نوزادانی که به دلیل کرانیوسینوستوز دچار میکروسفالی هستند، احتمالا باید برای تغییر شکل جمجمه و ایجاد فضای کافی برای رشد مغز، جراحی انجام دهند. کرانیوسینوستوز شرایطی است که در آن درزهای جمجمه نوزاد خیلی زودتر از حالت نرمال بسته می‌شود و این حالت می‌تواند روی روند رشد و تکامل مغز تاثیر بگذارد. این کودکان بعد از جراحی باید از یک کلاه ایمنی مخصوص استفاده کنند.
با این حال برای همه کودکان، جراحی همیشه گزینه اصلی درمان میکروسفالی نیست. نکته مهمی که باید به آن توجه داشت این است که با جراحی اندازه سر به حالت طبیعی برنمی‌گردد و این درمان صرفا برای جلوگیری از بسته شدن زودهنگام درزهای جمجمه انجام می‌شود تا به این ترتیب مغز کودک مجددا روند طبیعی رشد را ادامه دهد.
دنبال بهترین راه درمان برای میکروسفالی هستی؟
از متخصص راهنمایی بگیر.
درمان های حمایتی و توانبخشی برای میکروسفالی
برخی از کودکان مبتلا به میکروسفالی در عملکردهای روزانه مانند راه رفتن، نشستن، ایستادن و حرف زدن مشکل دارند و با تاخیرهای یادگیری مواجه می‌شوند. برای این کودکان، درمان‌های حمایتی و توانبخشی اهمیت زیادی دارد، چرا که می‌توان با کمک این درمان‌ها، روند رشد کودکان را بهبود بخشید تا بتوانند بخش زیادی از عملکردهای روزانه را انجام دهند. درمان میکروسفالی برای اکثر نوزادان، خصوصا در اوایل دوران رشد و تکامل آنها، شامل گفتاردرمانی، کاردرمانی و فیزیوتراپی است. این خدمات رشدی به کودکان کمک می‌کند تا توانایی‌های جسمی و فکری خود را به حداکثر برسانند.
متن انگلیسی:
به نقل از سایت cdc
Developmental services early in life often help babies with microcephaly to improve and maximize their physical and intellectual abilities. These services, known as early intervention, can include speech, occupational, and physical therapies.
ترجمه فارسی:
خدمات رشدی در اوایل زندگی اغلب به نوزادان مبتلا به میکروسفالی کمک می‌کند تا توانایی‌های جسمی و فکری خود را بهبود بخشیده و به حداکثر برسانند. این خدمات که به عنوان مداخله زودهنگام شناخته می‌شوند، می‌توانند شامل گفتاردرمانی، کاردرمانی و فیزیوتراپی باشند.
۱. کاردرمانی
بسیاری از کودکان مبتلا به فرم شدید میکروسفالی برای ساده‌ترین کارهای روزانه با مشکل مواجه می‌شوند. به همین دلیل هم کاردرمانی به عنوان بخش مهمی از برنامه مراقبت و درمان میکروسفالی است و می‌تواند به کسب مهارت‌های حرکتی ظریف و توسعه سایر مهارت‌های کودک، کمک زیادی کند. با کاردرمانی می‌توان مهارت‌هایی مانند خود تنظیمی، ادراک بصری، توانایی‌های پردازش حسی و تعامل اجتماعی کودکان مبتلا به میکروسفالی را بهبود بخشید. این موارد تاثیر زیادی روی بهتر شدن کیفیت زندگی کودکان مبتلا به میکروسفالی دارند.
۲. گفتار درمانی برای درمان میکروسفالی
اختلالات یادگیری ناشی از میکروسفالی و مشکلات مربوط به آن، روی توانایی گفتار کودکان هم تاثیر می‌گذارد. در نتیجه یکی دیگر از درمان‌های حمایتی برای کودکان میکروسفالی، گفتاردرمانی است. گفتار درمانی کودکان از افزایش وضوح گفتار کودکان و توسعه مهارت‌های بیانی آنها پشتیبانی می‌کند. گفتاردرمانی همچنین برای کودکانی که به دلیل میکروسفالی با اختلالات بلع مواجه هستند هم انجام می‌شود.
۵ (۱۶۵۰ نظر)۴.۵ (۴۶۸ نظر)۴.۶ (۳۰۰ نظر)۳.۲ (۳۶۸ نظر)۴.۳ (۲۲۱ نظر)۴.۹ (۱۶۹ نظر)۳. شنوایی سنجی و بینایی سنجی
در مورد کودکان میکروسفالی، ارزیابی مداوم عملکردهای کودک ضروری است. به همین دلیل هم معمولا در برنامه مراقبت و درمان میکروسفالی در کودکان، تست‌های شنوایی‌سنجی و بینایی‌سنجی هم بخشی از برنامه درمانی آنهاست. یک بینایی سنج با ارزیابی و معاینه چشم کودک، هر نوع مشکل بینایی را تشخیص می‌دهد تا با مداخله به موقع، بتوان قدرت بینایی کودک را بهبود بخشید؛ خصوصا این که برخی از کودکان مبتلا به میکروسفالی به دلیل تاخیر و اختلالات رشد و تکامل مغز، معمولا با مشکلات بینایی هم مواجه می‌شوند.
شنوایی‌سنجی هم برای تشخیص مشکلات شنوایی و اختلالات تعادلی ناشی از میکروسفالی ضروری است. در بسیاری از کودکان مبتلا به این بیماری، یکی از عوارض جدی مشکلات شنوایی و از دست دادن تعادل و هماهنگی است.
۴. فیزیوتراپی و درمان میکروسفالی
یکی از گزینه‌های موثر درمان میکروسفالی برای اکثر کودکان، تمرینات فیزیوتراپی و توانبخشی است. فیزیوتراپی ممکن است شامل تمرینات و مداخلات تخصصی برای بهبود مهارت‌های حرکتی درشت کودکان باشد. خصوصا که برخی از کودکان میکروسفالی برای ایستادن، راه رفتن یا انجام کارهای ساده مشکل دارند. اکثر این تمرین‌ها روی تقویت ماهیچه‌های ضعیف کودکان و بهبود عملکرد آنها متمرکزند. گاهی هم در جلسات توانبخشی از دستگاه‌های مخصوص برای درمان اختلالات حرکتی کودکان استفاده می‌شود.
نقش مشاوره ژنتیک در درمان میکروسفالی
تشخیص این که آیا علت میکروسفالی شدن جنین یک عامل ژنتیکی است یا خیر، از چند جهت بسیار مهم است. مشاوره ژنتیک به والدینی که کودک مبتلا به میکروسفالی دارند کمک می‌کند تا ریسک فاکتورها را بشناسند و براین‌اساس برای بارداری‌های بعدی تصمیم بگیرند. گاهی اوقات مشاوره‌های ژنتیکی و ارزیابی‌های دقیق عوامل مرتبط با میکروسفالی شدن کودک کمک می‌کند تا ریسک تولد کودک مبتلا به میکروسفالی در آینده کاهش یابد.
از طرفی اگر سایر عوامل ژنی و کروموزومی هم با میکروسفالی مرتبط باشند، یک متخصص ژنتیک می‌تواند با انجام تست‌های تخصصی، سایر مشکلات سلامتی کودکان را شناسایی کند و بهترین برنامه درمانی را برای مدیریت این علائم، به والدین ارائه دهد.
| نوع روش درمانی یا مداخله | نقش و کاربرد در درمان میکروسفالی |
|---|---|
| گفتار درمانی | بهبود وضوح گفتار، مهارت‌های بیانی و درمان اختلالات بلع |
| کار درمانی | تقویت مهارت‌های حرکتی ظریف، شناختی، اجتماعی و بهبود کیفیت زندگی |
| فیزیوتراپی | بهبود مهارت‌های حرکتی درشت، تقویت عضلات، بهبود هماهنگی و تعادل |
| شنوایی‌سنجی | شناسایی مشکلات شنوایی و اختلالات تعادل مرتبط با میکروسفالی |
| بینایی‌سنجی | تشخیص و مداخله به‌موقع برای اختلالات بینایی ناشی از رشد ناقص مغز |
| مداخله زودهنگام (خدمات رشدی) | افزایش توانایی‌های جسمی و ذهنی نوزادان در مراحل اولیه رشد |
درمان قطعی میکروسفالی چیست؟
در حال حاضر میکروسفالی هیچ درمان موثر و قطعی ندارد. در واقع هیچ درمانی برای بازگردانی اندازه سر به حالت طبیعی آن وجود ندارد و درمان‌های موجود تاکنون نتوانسته‌اند عوارض ناشی از این بیماری را به صورت کامل برطرف کنند.
در حال حاضر تمامی روش‌های درمان میکروسفالی تنها روی مدیریت بیماری و بهبود شرایط زندگی بیماران متمرکز است و تقریبا برخی از کودکان میکروسفالی، تا پایان عمر به مراقبت دائمی نیاز دارند اما قطعی نیست و بسته به وضعیت بالینی هر کودک تعیین می‌شود. بسته به شرایطی که کودک دارد، ممکن است به همکاری با چندین تخصص پزشکی از جمله متخصص اطفال، متخصص بیماری‌های عفونی، متخصص مغز و اعصاب، چشم‌پزشکی، متخصص ژنتیک و روان‌شناس نیاز باشد.
دنبال راه‌حلی برای رفع مشکلات ناشی از میکروسفالی هستی؟ مشاوره بگیر.
نتیجه گیری
میکروسفالی یک بیماری مادام‌العمر است و هیچ درمان شناخته شده یا استانداردی برای میکروسفالی وجود ندارد. این بیماری می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و گزینه‌های درمانی نیز بر همین اساس متفاوت‌اند. در بیشتر موارد، درمان میکروسفالی روی مدیریت علائم و بهبود رشد مغزی و حرکتی کودکان مبتلا متمرکز است. برای کودکان مبتلا به میکروسفالی، همکاری با مجموعه‌ای از متخصصان از جمله گفتاردرمان‌ها، کاردرمان‌ها و یک متخصص مغز و اعصاب، برای حمایت از کودک به منظور رسیدن به حداکثر پتانسیل رشدی اهمیت زیادی دارد؛ بنابراین اگر کودک مبتلا به میکروسفالی دارید، حتما به دنبال یک تیم متخصص حرفه‌ای باشید تا در مورد آموزش و درمان کودکتان تصمیمات مهمی بگیرید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!