برای تعریق زیاد به چه دکتری باید مراجعه کرد

برای تعریق زیاد به چه دکتری باید مراجعه کرد

برای درمان تعریق زیاد، افراد می‌توانند ابتدا به پزشک عمومی یا مستقیماً به متخصص پوست مراجعه کنند. بسته به تشخیص اولیه و احتمال وجود بیماری‌های زمینه‌ای، ممکن است نیاز به مشاوره با متخصص داخلی، متخصص غدد یا در موارد نادر، متخصص مغز و اعصاب نیز وجود داشته باشد. این تخصص‌ها هر یک با بررسی جنبه‌های متفاوتی از مشکل تعریق زیاد، به تشخیص دقیق علت و ارائه درمان مناسب کمک می‌کنند.

مراجعه به پزشک برای بررسی تعریق زیاد زمانی ضروری است که این وضعیت برای مدت بیش از شش ماه به طور مداوم ادامه داشته باشد و باعث اختلال در فعالیت‌های روزمره و روابط فردی شود. همچنین، اگر تعریق شدید در هر دو طرف بدن به یک میزان رخ دهد، یا با علائم دیگری نظیر کاهش وزن بدون دلیل، تب، درد در ناحیه قفسه سینه، تنگی نفس یا تپش قلب همراه باشد، نیاز به ارزیابی پزشکی جدی وجود دارد. تعریق شبانه شدید و بدون دلیل مشخص، و همچنین بروز حملات ناگهانی و شدید تعریق نیز از جمله مواردی هستند که باید مورد توجه قرار گیرند و فرد را به سمت مشاوره با پزشک سوق دهند.

مسیر تشخیص و درمان تعریق زیاد معمولاً با مراجعه به پزشک عمومی آغاز می‌شود، اما بسته به شرایط، ممکن است نیاز به ارجاع به متخصصین مختلف باشد.

تعریق یک فرآیند طبیعی و ضروری در بدن انسان است که به تنظیم دمای داخلی کمک می‌کند. با این حال، گاهی اوقات میزان تعریق از حد لازم برای خنک کردن بدن فراتر می‌رود؛ این وضعیت به عنوان تعریق زیاد یا هایپرهیدروزیس شناخته می‌شود. هایپرهیدروزیس به خودی خود یک بیماری خطرناک تلقی نمی‌شود، اما می‌تواند به طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی، فعالیت‌های اجتماعی و اعتماد به نفس افراد تأثیر منفی بگذارد. نگرانی در مورد تعریق شدید، به‌ویژه پس از تجربه بیماری‌هایی مانند کرونا، می‌تواند دلیلی برای جستجوی مشاوره پزشکی باشد.

هایپرهیدروزیس به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود: اولیه و ثانویه. هایپرهیدروزیس اولیه معمولاً ریشه ژنتیکی دارد و از دوران کودکی یا نوجوانی آغاز می‌شود. این نوع تعریق اغلب نواحی خاصی از بدن مانند کف دست‌ها، کف پاها، زیر بغل و گاهی سر و صورت را درگیر می‌کند و علت زمینه‌ای مشخصی برای آن یافت نمی‌شود؛ در واقع، غدد عرق در این افراد بیش از حد فعال هستند. در مقابل، هایپرهیدروزیس ثانویه در سنین بالاتر، معمولاً در بزرگسالی، بروز می‌کند و ناشی از یک بیماری زمینه‌ای دیگر یا عوارض جانبی مصرف برخی داروها است. این نوع تعریق می‌تواند بخش وسیعی از بدن یا تمامی آن را تحت تأثیر قرار دهد.

پزشک عمومی اغلب اولین فردی است که بیماران برای مشکل تعریق زیاد به او مراجعه می‌کنند. در این مرحله، پزشک با گرفتن شرح حال دقیق و انجام معاینات اولیه، وضعیت کلی بیمار را ارزیابی می‌کند. ممکن است برای بررسی علل احتمالی و رد کردن برخی بیماری‌های زمینه‌ای، آزمایش‌های پایه‌ای مانند آزمایش خون تجویز شود. بر اساس یافته‌های اولیه، پزشک عمومی می‌تواند برخی موارد خفیف تعریق زیاد را مدیریت کند یا در صورت تشخیص نیاز به بررسی‌های تخصصی‌تر، بیمار را به متخصص مربوطه مانند متخصص پوست، متخصص داخلی یا متخصص غدد ارجاع دهد. امروزه، امکان مشاوره آنلاین با پزشکان عمومی نیز به عنوان یک گزینه اولیه برای دریافت راهنمایی وجود دارد.

متخصص پوست، پزشکی است که در زمینه بیماری‌های پوست، مو و ناخن تخصص دارد و اغلب به عنوان اولین و اصلی‌ترین مرجع تخصصی برای تشخیص و درمان هایپرهیدروزیس، به‌ویژه نوع اولیه آن، شناخته می‌شود. پس از انجام معاینات بالینی دقیق و بررسی شرح حال بیمار، متخصص پوست ممکن است آزمایش‌های تکمیلی مانند آزمایش خون را برای اطمینان از عدم وجود علل ثانویه درخواست کند. گاهی نیز از تست‌های خاصی مانند تست پودر نشاسته-ید برای مشخص کردن دقیق نواحی و شدت تعریق استفاده می‌شود.

زمانی که شک به وجود هایپرهیدروزیس ثانویه وجود دارد، یعنی تعریق زیاد به عنوان علامتی از یک بیماری زمینه‌ای دیگر بروز کرده است، ارجاع به متخصص داخلی ضروری می‌شود. هایپرهیدروزیس ثانویه معمولاً برخلاف نوع اولیه، نواحی وسیعی از بدن یا کل بدن را درگیر می‌کند و ممکن است با تعریق شبانه نیز همراه باشد (اگرچه برخی منابع اشاره دارند که هایپرهیدروزیس عمومی معمولاً در خواب رخ نمی‌دهد، اما تعریق شبانه به طور کلی به عنوان یک علامت نیازمند بررسی ذکر شده است).

اگر شواهدی مبنی بر نقش اختلالات هورمونی در بروز تعریق زیاد وجود داشته باشد، بیمار به متخصص غدد (اندوکرینولوژیست) ارجاع داده می‌شود. متخصص غدد در زمینه تشخیص و درمان بیماری‌های مرتبط با هورمون‌ها و غدد درون‌ریز مانند تیروئید، هیپوفیز، و غدد فوق کلیوی تخصص دارد.

یکی از شایع‌ترین علل غددی تعریق زیاد، پرکاری تیروئید (هایپرتیروئیدیسم) است. در این حالت، غده تیروئید بیش از حد هورمون تولید می‌کند که منجر به افزایش متابولیسم بدن و در نتیجه، افزایش تولید گرما و تعریق می‌شود. یائسگی نیز با تغییرات هورمونی گسترده همراه است که می‌تواند منجر به بروز گرگرفتگی و تعریق شدید شبانه در زنان شود. سایر اختلالات غددی مانند بیماری‌های هیپوفیز یا تومورهای نادر غدد فوق کلیوی (مانند فئوکروموسیتوم که منجر به ترشح بیش از حد آدرنالین می‌شود) نیز می‌توانند باعث تعریق بیش از حد شوند. همانطور که پیشتر ذکر شد، دیابت نیز که هم توسط متخصص داخلی و هم متخصص غدد مدیریت می‌شود، می‌تواند از دلایل تعریق زیاد باشد. متخصص غدد با انجام آزمایش‌های هورمونی و سایر بررسی‌های لازم، بیماری زمینه‌ای را تشخیص داده و درمان مناسب را آغاز می‌کند که این امر به کنترل تعریق ناشی از آن کمک شایانی می‌نماید.

در موارد نادری که تعریق زیاد ممکن است ریشه در مشکلات سیستم عصبی داشته باشد، مشاوره با متخصص مغز و اعصاب (نورولوژیست) ضرورت پیدا می‌کند. سیستم عصبی سمپاتیک، بخشی از سیستم عصبی خودمختار بدن، نقش کلیدی در کنترل غدد عرق ایفا می‌کند. هرگونه اختلال در عملکرد این سیستم، چه به صورت پیش‌فعالیتی (همانطور که در هایپرهیدروزیس اولیه مطرح است) یا به دلیل آسیب‌های عصبی خاص، می‌تواند منجر به تعریق غیرطبیعی شود.

بیماری‌هایی مانند پارکینسون، آسیب‌های طناب نخاعی، و دیساتونومیا (اختلال در عملکرد سیستم عصبی خودمختار) از جمله شرایطی هستند که متخصص مغز و اعصاب ممکن است در زمینه ارتباط آن‌ها با تعریق زیاد بررسی کند. گاهی اوقات، تعریق یک طرفه بدن می‌تواند نشانه‌ای از آسیب عصبی یا برخی اختلالات خاص دیگر باشد که نیازمند ارزیابی دقیق نورولوژیک است. جراحی سمپاتکتومی، که پیشتر به عنوان یکی از روش‌های درمانی تهاجمی هایپرهیدروزیس ذکر شد، مستقیماً بر روی اعصاب سمپاتیک انجام می‌شود و گاهی توسط جراحان مغز و اعصاب یا جراحان توراکس (قفسه سینه) صورت می‌پذیرد. متخصص مغز و اعصاب با تشخیص دقیق بیماری عصبی زمینه‌ای، به مدیریت آن و در نتیجه کنترل تعریق مرتبط کمک می‌کند.