فهرست مطالب
گاهی زخم‌هایی در دهان ما شکل می‌گیرد که غذا خوردن و حرف زدن را برای ما دشوار می‌کند. اگر چه برخی از این زخم‌ها به خودی خود و در عرض چند روز از بین می‌روند، اما برخی دیگر خطرناک‌ترند و برای مدت طولانی در دهان باقی می‌مانند. زخم‌های دهان انواع رایجی دارند که برخی از آنها ناشی از آفت دهان هستند و برخی دیگر نشان‌دهنده سرطان دهان هستند. برای این که ببینید زخم ایجاد شده در دهانتان از کدام نوع است، باید با فرق آفت و سرطان دهان آشنا شوید. ما در این پست از دکترتو به اصلی‌ترین تفاوت‌های این زخم‌ها اشاره کرده‌ایم تا در صورت بروز، بهتر بتوانید آن را مدیریت کنید. اما اگر ضایعات دهانی خاصی را مشاهده کردید بهتر است در این مورد با متخصص داخلی مشورت کنید. شما می‌توانید از سامانه دکترتو برای دریافت وقت ویزیت حضوری و یا مشاوره آنلاین کمک بگیرید.
فرق آفت و سرطان دهان چیست؟
از نظر ظاهری آفت دهان (Canker Sore) و سرطان دهان نسبتا شبیه هستند و طبیعی است که بیمار، آنها را با هم اشتباه بگیرد. اما به‌طورکلی آفت های دهان رایج‌تر هستند، بدون مداخله پزشکی از بین می‌روند و اگر چه گاهی نشان دهنده یک بیماری زمینه‌ای هستند، اما معمولا جای نگرانی ندارند. حتی اگر از هیچ درمانی استفاده نکنید و آفت دهان را به حال خود رها کنید، آنها بعد از مدتی ناپدید می‌شوند.
اما همه زخم‌هایی که در دهان شکل می‌گیرند آفت نیستند و گاهی اوقات، سرطان دهان علت زخم شدن دهان است. سرطان دهان یک عارضه جدی است که در صورت عدم تشخیص و پیگیری، می‌تواند شدیدتر شود و به سایر بخش‌های بدن منتقل شود. اگر سرطان دهان را به موقع درمان نکنید، این عارضه می‌تواند مهلک باشد و جان شما را به خطر بیندازد.
متن انگلیسی:
health
Approximately 20% of the U.S. population has had at least one canker sore In their lifetime
ترجمه متن:
تقریباً ۲۰ درصد از جمعیت ایالات متحده حداقل یک بار زخم شانکر (آفت دهان) را در طول زندگی خود داشته‌اند.
عکس آفت و سرطان دهان
بررسی عکس‌های آفت و سرطان دهان از نظر تشخیص و تمایز آنها از یکدیگر بسیار مهم است، چرا که هر دو می‌توانند علائم مشابهی داشته باشند اما نیازمند درمان‌های متفاوتی هستند. آفت‌ها معمولا به صورت زخم‌های کوچک و دردناک با حاشیه قرمز و مرکزی سفید یا زرد ظاهر می‌شوند و اغلب در نواحی غیرقابل مشاهده دهان ایجاد می‌شوند، در حالی که سرطان دهان می‌تواند به صورت زخم‌های طولانی‌مدت، بدون بهبودی و با حاشیه‌های نامنظم و در نواحی مختلف دهان و لثه‌ها دیده شود.
فرق آفت و سرطان دهان از نظر علائم
هم آفت دهان و هم سرطان دهان می‌توانند به صورت زخم‌ها و ضایعاتی روی گونه‌ها، لب‌ها، روی زبان یا زیر زبان ظاهر شوند. معمولا فقط بر اساس محل زخم نمی‌توان تشخیص داد که چه نوع زخمی دارید و برای تشخیص درست به معاینه دقیق نیاز است. در اینجا به برخی از علائمی که می‌توانند به تمایز بین این دو زخم کمک کنند اشاره کرده‌ایم.
| ویژگی | آفت دهان | سرطان دهان |
|---|---|---|
| درد | این زخم اغلب دردناک است. | این زخم‌ها معمولا در مراحل اولیه دردناک نیستند، اما بعد از مدتی ممکن است درد مداومی را تجربه کنید. |
| شکل ظاهری | مسطح و صاف است. لبه‌های زخم قرمز و ملتهب هستند. | این زخم‌ها به شکل لکه‌های سفید یا قرمز هستند. معمولا سطح برآمده‌ای دارند. این عارضه اغلب باعث شکل‌گیری توده یا ورم در ناحیه گردن، گونه یا فک می‌شود. |
| بهبودی | معمولا طی دو تا سه هفته خود به خود بهبود می‌یابند. | حتی پس از چند هفته، اثری از بهبودی در این زخم‌ها دیده نمی‌شود و حتی ممکن است با گذشت زمان بدتر شوند. |
سایر علائمی که ممکن است بیماران دچار سرطان دهان تجربه کنند عبارت‌اند از: اذیت شدن هنگام جویدن غذا، ناتوانی در درست صحبت کردن، مشکل در حرکت دادن فک یا زبان. این عارضه حتی گاهی باعث می‌شود که ناحیه‌ای از دهان دچار بی‌حسی مداوم و ماندگار شود. برخی از بیماران نیز علائم دیگری همچون تغییر در دندان‌ها یا نحوه قرارگیری دندان‌های مصنوعی را گزارش داده‌اند.
متن انگلیسی:
verywellhealth
Oral cancer usually occurring in people over age 40
ترجمه متن:
سرطان دهان معمولا در افراد بالای ۴۰ سال رخ می‌دهد.
ضایعات دهانی داری ولی نمی‌دونی آفت دهانه یا نه؟
تا دیر نشده برای تشخیص کلیک کن.
فرق آفت و سرطان دهان از نظر علت
آفت دهان و سرطان دهان به دلایل کاملا متفاوتی رخ میدهند. برخی از علل رایج این دو عارضه شامل این مواردند:
علل بروز آفت دهان
در حقیقت هیچ کسی به طور قطعی نمی‌داند که چه چیزی باعث ایجاد آفت دهان می‌شود. اما طبق تحقیقات پزشکان، محتمل‌ترین علل برای شکل‌گیری آفت شامل این مواردند:
- آسیب جزئی بافت دهان در اثر درمان‌های دندانپزشکی، مسواک زدن خشن، حوادث ورزشی یا گاز گرفتن تصادفی گونه
- استفاده از خمیردندان‌ها و دهان‌شویه‌های حاوی سدیم لوریل سولفات
- حساسیت غذایی خصوصا به شکلات، قهوه، توت‌فرنگی، تخم‌مرغ، آجیل، پنیر و غذاهای تند یا اسیدی
- واکنش خودایمنی که در آن سیستم ایمنی به بافت‌های سالم بدن حمله می‌کند.
- پاسخ آلرژیک به برخی از باکتری‌های خاص در دهان
- عفونت هلیکوباکتر پیلوری (همان باکتری‌ای که باعث زخم معده می‌شود)
- نوسانات هورمونی در دوران قاعدگی
- گاهی نیز آفت در اثر اختلالاتی همچون بیماری سلیاک، بیماری‌های التهابی روده (مانند بیماری کرون و کولیت اولسراتیو) و بیماری بهجت رخ می‌دهد.
- کمبود برخی از مواد مغذی مانند سطوح پایین ویتامین B12، اسیدفولیک یا آهن
- سیگار کشیدن
- استرس
علل بروز سرطان دهان
سرطان دهان نیز دلایل مختلفی دارد. از مصرف تنباکو و الکل گرفته تا ویروس HPV و HIV ممکن است باعث بروز این نوع سرطان شوند. اغلب سرطان دهان به این علل رخ می‌دهد:
- مصرف تنباکو (به هر شکلی)
- مصرف زیاد از حد الکل
- عفونت ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)، به ویژه HPV 16
- سابقه سرطان
- سیستم ایمنی ضعیف و ابتلا به HIV یا ایدز
- مصرف داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی
- ابتلا به لکوپلاکیا
- قرار گرفتن زیاد از حد و مکرر در معرض نور خورشید نیز باعث شکل‌گیری سرطان دهان خصوصا در ناحیه لب‌ها می‌شود.
تفاوت آفت و سرطان دهان از نظر تشخیص
معمولا خود بیمار بر اساس علائم ظاهری آفت دهان می‌تواند این عارضه را تشخیص دهد. در اکثر موارد برای آفت دهان به تشخیص و معاینه پزشک نیازی نیست. اما اگر آفت یا زخمی که در دهانتان شکل گرفته پس از چند هفته بهبود نیافت یا حتی ملتهب‌تر شد، به پزشک یا دندانپزشک مراجعه کنید. پزشک به طور دقیق دهانتان را معاینه می‌کند و از شما می‌پرسد که آیا علائم دیگری دارید یا نه. آفت دهان ظاهر متفاوتی نسبت به زخم‌های ناشی از سرطان دهان دارد و پزشک با معاینه فیزیکی متوجه می‌شود که زخم شما از کدام نوع است.
حال در شرایطی که پزشک به وجود سرطان دهان شک داشته باشد، صورت و اطراف گردن را معاینه می‌کند تا در صورت وجود آثار ورم و برآمدگی، آنها را پیدا کند. همچنین اگر مشکوک به سرطان دهان هستید، باید انتظار بیوپسی را داشته باشید که در آن نمونه‌ای از ضایعه گرفته می‌شود تا در آزمایشگاه به طور دقیق آنالیز شود. بیوپسی، بافت را از نظر وجود سلول‌های سرطانی بررسی می‌کند و یک تست کاملا بدون درد در نظر گرفته می‌شود.
علاوه بر این، پزشک ممکن است یک یا چند آزمایش زیر را برای تشخیص علائم سرطان دهان یا وسعت این عارضه تجویز کند:
- اشعه ایکس: این تست بررسی می‌کند که آیا سلول‌های سرطانی به فک، قفسه سینه یا ریه‌ها منتشر شده‌اند یا نه.
- سی‌تی‌اسکن: CT اسکن برای نشان دادن هر گونه تومور در دهان، گلو، گردن، ریه‌ها یا هر جای دیگر بدن استفاده می‌شود.
- اسکن PET: این آزمایش برای تعیین این که آیا سرطان به غدد لنفاوی یا سایر اندام‌ها منتشر شده است یا نه انجام می‌شود.
- اسکن MRI: ام‌آرآی به تهیه تصویر دقیق‌تری از سر و گردن و تعیین وسعت یا مرحله سرطان کمک می‌کند.
- آندوسکوپی: این آزمایش مجاری بینی، سینوس‌ها، گلو و نای را بررسی می‌کند و در صورت وجود هر گونه علامت غیرعادی، آن را نشان می‌دهد.
تفاوت آفت و سرطان دهان از نظر راه درمان
آفت دهان معمولا بدون مداخله پزشکی بهبود می‌یابد و به درمان خاصی نیاز ندارد، اما سرطان دهان باید دراسرع‌وقت درمان شود. البته اگر آفت دهان شما را اذیت می‌کند یا در غذا خوردن تداخل ایجاد می‌کند، می‌توانید دهانتان را با آب‌نمک شستشو دهید. یک روش دیگر استفاده از دهان‌شویه‌ها، ژل‌ها، پمادها یا داروهای بدون نسخه برای کاهش درد است. در شرایطی که آفت دهان شدید باشد، می‌توانید به پزشک مراجعه کنید تا درمان قوی‌تری را برای شما در نظر بگیرد.
از طرف دیگر درمانی که برای سرطان دهان تجویز می‌شود به این بستگی دارد که این عارضه چقدر زود تشخیص داده شده، اندازه تومور چقدر است و این که آیا این بیماری محدود به یک ناحیه است یا نه. به‌طورکلی روش‌های درمانی رایج برای سرطان دهان شامل این مواردند:
عمل جراحی
معمولا در مراحل اولیه سرطان دهان، پزشک از جراحی برای برداشتن تومور و غدد لنفاوی سرطانی استفاده می‌کند. در صورتی که سرطان سایر بافت‌های اطراف دهان و گردن را عفونی کرده باشد، پزشک آنها را هم خارج می‌کند.
پرتو درمانی
پرتودرمانی یک گزینه درمانی دیگر است که در آن پرتوهای خاصی به تومور تابانده می‌شوند. در شرایطی که سرطان پیشرفته شده باشد، پزشک از ترکیبی از شیمی درمانی و پرتودرمانی استفاده می‌کند.
شیمی درمانی
در این پروسه درمانی، داروهایی به صورت خوراکی یا به صورت درون وریدی (IV) برای بیمار تجویز می‌شوند. این داروهای قوی اثر چشمگیری روی از بین بردن سلول‌های جهش‌یافته و غیرعادی دارند. این درمان در اکثر افراد به صورت سرپایی انجام می‌شود، اما برخی از بیماران نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارند.
درمان هدفمند
تارگت تراپی یا درمان هدفمند می‌تواند هم در مراحل اولیه و هم در مراحل پیشرفته سرطان موثر باشد. داروهای استفاده شده در این روش درمانی، به برخی از پروتئین‌های خاص روی سلول‌های سرطانی متصل می‌شوند و در رشد آنها اختلال ایجاد می‌کنند.
دنبال روش درمان موثر برای آفت دهان هستی؟ کلیک کن و مشاوره بگیر.
تفاوت آفت و سرطان دهان از نظر عوارض
آفت دهان اغلب عوارض خاصی ندارد و زندگی شما را دچار مشکل نمی‌کند. با این حال گاهی آفت دهان می‌تواند موجب درد یا ناراحتی هنگام صحبت کردن، مسواک زدن یا غذا خوردن شود. همچنین در موارد نادر، آفت دهان می‌تواند باعث بروز عوارضی نظیر خستگی، تب و سلولیت نیز شود.
از طرف دیگر عوارض سرطان دهان اغلب جدی‌تر هستند. برخی از عوارضی که این بیماران تجربه می‌کنند شامل دیسفاژی (اختلالات بلع) و آفازی یا زبان‌پریشی (مشکلات گفتاری) هستند. به‌علاوه این وضعیت ممکن است باعث شود بیمار دچار کاهش عزت‌نفس، اختلال اضطراب اجتماعی، گوشه‌گیری و افسردگی شود. سرطان دهان یک اختلال مهلک نیز در نظر گرفته می‌شود و اگر به موقع آن را درمان نکنید ممکن است باعث آسیب‌های جبران‌ناپذیر و حتی مرگ شود.
آیا آفت دهان نشانه سرطان است؟
خیر آفت دهان از نشانه‌های سرطان نیست. آفت دهان یک مدل زخم دهان است که برخی از افراد به خاطر شباهت ظاهری آن با سرطان دهان، این دو عارضه را با هم اشتباه می‌گیرند. اما بهتر است بدانید که آفت دهان یک عارضه رایج و بی‌خطر است که اکثر افراد در طول زندگی‌شان حداقل یک‌بار دچار آن می‌شوند. این در حالی است که سرطان دهان یک اختلال مهلک است که درصد کمتری از افراد را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
در مورد فرق آفت و سرطان دهان باید بگوییم هر دو زخم‌هایی هستند که در دهان ظاهر می‌شوند و ممکن است در ابتدا شبیه به هم به نظر برسند. در بسیاری از موارد، تشخیص این دو عارضه از هم برای بیماران و افراد غیرحرفه‌ای دشوار است. به همین خاطر توصیه ما این است که در صورت ادامه‌دار بودن زخم دهان و همراه بودن آن با علائم دیگر، حتما در اولین فرصت به دکتر متخصص داخلی مراجعه کنید. اگر بیماری شما سرطان دهان باشد و زود تشخیص داده شود، احتمال بهبودی نیز بالاتر است. به‌علاوه در صورت تشخیص در مراحل اولیه بیماری، پزشک از طیف گسترده‌تری از درمان‌ها می‌تواند استفاده کند. همچنین استفاده از خدمات غیرحضوری دکترتو و مشاوره با متخصص داخلی آنلاین می‌تواند در سرعت بخشیدن به فرآیند درمانی کمک‌کننده باشد.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!