برای غدد لنفاوی پیش چه دکتری بریم

برای غدد لنفاوی پیش چه دکتری بریم

هنگامی که فردی با تورم غدد لنفاوی مواجه می‌شود، اولین قدم مراجعه به پزشک عمومی یا متخصص داخلی است. این پزشکان به عنوان خط اول تشخیص، نقش مهمی در ارزیابی اولیه و مدیریت مشکل دارند.

پزشک عمومی یا متخصص داخلی ابتدا با گرفتن شرح حال کامل از بیمار، شامل زمان شروع تورم، علائم همراه، سابقه بیماری‌های قبلی و داروهای مصرفی، اطلاعات لازم را جمع‌آوری می‌کند. سپس معاینه فیزیکی دقیقی انجام می‌دهد که در آن اندازه، قوام، دردناکی یا حساسیت، و تحرک غدد لنفاوی متورم و همچنین سایر گروه‌های غدد لنفاوی بررسی می‌شود. 

بر اساس این یافته‌های اولیه، پزشک ممکن است آزمایش‌های پایه‌ای مانند آزمایش خون، به ویژه شمارش کامل سلول‌های خونی (CBC)، را برای بررسی وجود عفونت، التهاب یا نشانه‌هایی از اختلالات خونی تجویز کند. در بسیاری از موارد، به خصوص اگر تورم ناشی از عفونت‌های ویروسی ساده باشد، مشکل با درمان‌های حمایتی و تحت نظر پزشک عمومی یا داخلی برطرف می‌شود. با این حال، اگر پزشک پس از ارزیابی اولیه به موارد پیچیده‌تر یا جدی‌تری مشکوک شود، بیمار را به متخصص مربوطه ارجاع خواهد داد. تشخیص زودهنگام و ارجاع به‌موقع توسط این پزشکان، گامی حیاتی در مدیریت صحیح بیماری‌های مرتبط با غدد لنفاوی است.

در صورتی که تورم غدد لنفاوی به بیماری‌های خونی یا سرطان‌ها، به ویژه سرطان‌های سیستم لنفاوی مانند لنفوم یا لوسمی، مشکوک باشد، مراجعه به متخصص هماتولوژی (خون‌شناسی) و یا متخصص آنکولوژی (سرطان‌شناسی) ضروری است. اغلب این دو تخصص به صورت ترکیبی تحت عنوان هماتولوژیست-آنکولوژیست فعالیت می‌کنند.

چه زمانی برای غدد لنفاوی پیش دکتر بریم

تورم غدد لنفاوی، که در علم پزشکی به آن لنفادنوپاتی گفته می‌شود، یکی از شایع‌ترین نشانه‌های فعالیت سیستم ایمنی است. با این حال، همه موارد تورم غدد لنفاوی نگران‌کننده نیستند. مهم است که بدانیم چه زمانی این تورم به یک علامت هشداردهنده تبدیل می‌شود و نیاز به مراجعه به پزشک دارد.

اگر تورم غدد لنفاوی در نواحی مانند گردن، زیر بغل یا کشاله ران قابل لمس باشد و با علائم دیگری همراه شود، باید مورد توجه قرار گیرد. این علائم همراه می‌توانند شامل درد یا حساسیت در ناحیه غده متورم، تب بدون علت مشخص، خستگی مفرط و غیرعادی، کاهش وزن ناخواسته و قابل توجه، و تعریق شبانه شدید باشند. 

همچنین، اگر غده لنفاوی متورم به سرعت رشد کند، با گذشت زمان بزرگتر شود، یا قوام آن سفت و غیرمتحرک به نظر برسد، نیاز به بررسی دقیق‌تر پزشکی دارد. گاهی تورم غدد لنفاوی با علائم عفونت دستگاه تنفسی فوقانی مانند آبریزش بینی و گلودرد همراه است، یا ممکن است تورم به صورت منتشر در چندین گروه از غدد لنفاوی در سراسر بدن مشاهده شود.

خارش‌های پوستی شدید و بدون دلیل نیز در برخی موارد می‌تواند با مشکلات غدد لنفاوی مرتبط باشد. لازم به ذکر است که تورم بدون درد غدد لنفاوی گاهی می‌تواند نشانه‌ای جدی‌تر از تورم دردناک باشد، هرچند هر دو حالت نیازمند توجه هستند. در کودکان، تورم غدد لنفاوی اغلب در پاسخ به عفونت‌های رایج مانند سرماخوردگی رخ می‌دهد و معمولاً موقتی و بی‌خطر است؛ اما علائم پایدار، شدید یا همراه با نشانه‌های سیستمیک دیگر باید توسط پزشک ارزیابی شود.

تشخیص و درمان تخصصی

ارجاع به این متخصصان معمولاً توسط پزشک عمومی یا داخلی پس از مشاهده علائم مشکوک یا نتایج غیرطبیعی آزمایش‌های اولیه صورت می‌گیرد. البته در مواردی که فرد سابقه شخصی یا خانوادگی قوی از سرطان‌های خونی یا لنفاوی دارد، یا علائم بسیار شاخصی را تجربه می‌کند، ممکن است مراجعه مستقیم نیز انجام شود. 

هماتولوژیست-آنکولوژیست برای تشخیص دقیق، مجموعه‌ای از آزمایش‌های تخصصی را انجام داده یا تفسیر می‌کند. مهم‌ترین این روش‌ها، بیوپسی یا نمونه‌برداری از غده لنفاوی مشکوک است که طی آن قسمتی یا تمام غده برداشته شده و برای بررسی میکروسکوپی به آزمایشگاه پاتولوژی ارسال می‌شود. این روش، قطعی‌ترین راه برای تشخیص وجود سلول‌های سرطانی و تعیین نوع آن‌هاست. علاوه بر بیوپسی غدد لنفاوی، ممکن است آسپیراسیون و بیوپسی مغز استخوان نیز برای ارزیابی درگیری مغز استخوان انجام شود. 

تصویربرداری‌های پیشرفته مانند سی‌تی‌اسکن، ام‌آر‌آی و پت‌اسکن نیز به تعیین میزان گسترش بیماری (مرحله‌بندی) کمک می‌کنند. پس از تشخیص قطعی نوع و مرحله بیماری، متخصص هماتولوژی-آنکولوژی برنامه درمانی مناسب را طرح‌ریزی و اجرا می‌کند که می‌تواند شامل شیمی‌درمانی، پرتودرمانی، درمان‌های هدفمند، ایمونوتراپی یا پیوند مغز استخوان و سلول‌های بنیادی باشد. تشخیص دقیق نوع لنفوم (مانند تمایز بین لنفوم هوچکین و انواع مختلف لنفوم غیرهوچکین) برای انتخاب موثرترین روش درمانی اهمیت به‌سزایی دارد.

متخصص لنفادنوپاتی عفونی

تورم غدد لنفاوی (لنفادنوپاتی) اغلب در پاسخ به عفونت‌ها رخ می‌دهد که به آن لنفادنیت گفته می‌شود. در بسیاری از موارد، این عفونت‌ها توسط پزشک عمومی یا داخلی قابل مدیریت هستند. با این حال، در شرایط خاص، مشاوره با متخصص بیماری‌های عفونی ضروری می‌شود.

اگر تورم غدد لنفاوی ناشی از عفونت‌های پیچیده، مقاوم به درمان‌های اولیه، عودکننده، یا عفونت‌های غیرمعمول و نادر باشد، ارجاع به متخصص بیماری‌های عفونی صورت می‌گیرد. طیف وسیعی از عوامل میکروبی می‌توانند باعث لنفادنیت شوند، از جمله ویروس‌ها (مانند ویروس اپشتین-بار عامل مونونوکلئوز عفونی، یا HIV)، باکتری‌ها (مانند مایکوباکتریوم توبرکلوزیس عامل سل، یا بارتونلا هنسله عامل بیماری خراش گربه)، و حتی قارچ‌ها و انگل‌ها. 

متخصص بیماری‌های عفونی با بررسی دقیق شرح حال، معاینات و آزمایش‌های تکمیلی (گاهی شامل نمونه‌برداری از غده برای کشت و بررسی میکروبی)، سعی در شناسایی دقیق عامل عفونی دارد. پس از تعیین عامل بیماری‌زا، این متخصص درمان ضدمیکروبی هدفمند و مناسب را تجویز می‌کند که می‌تواند شامل داروهای آنتی‌بیوتیک (برای عفونت‌های باکتریایی)، ضد ویروس، ضد قارچ یا ضد انگل باشد. پیگیری دقیق پاسخ به درمان و تنظیم دوره درمانی نیز از وظایف این متخصص است.

جراحی غدد لنفاوی

علاوه بر متخصصان نامبرده، گاهی ممکن است برای تشخیص یا درمان مشکلات مرتبط با غدد لنفاوی، نیاز به مشاوره با سایر تخصص‌ها مانند جراح عمومی یا متخصص غدد (اندوکرینولوژیست) باشد.

جراح عمومی ممکن است در فرآیند تشخیص مشکلات غدد لنفاوی نقش داشته باشد، به ویژه زمانی که نیاز به بیوپسی جراحی (Excisional Biopsy) وجود دارد. این نوع بیوپسی شامل برداشتن کامل یا بخش قابل توجهی از غده لنفاوی متورم برای بررسی دقیق پاتولوژیک است و معمولاً زمانی انجام می‌شود که نمونه‌برداری با سوزن (FNA) نتیجه قطعی نداشته، امکان‌پذیر نبوده یا شک بالینی به بدخیمی بالا باشد. همچنین، در مواردی که فرد با یک توده در ناحیه گردن یا سایر نواحی مراجعه می‌کند و ماهیت آن نامشخص است (یعنی ممکن است غده لنفاوی متورم، کیست، یا توده دیگری باشد)، جراح عمومی می‌تواند برای ارزیابی و در صورت لزوم، برداشتن تشخیصی یا درمانی توده اقدام کند. با این حال، باید توجه داشت که اکثر توده‌های گردنی یا تورم‌های غدد لنفاوی نیاز به مداخله جراحی ندارند.

مراجعه به متخصص غدد و متابولیسم (اندوکرینولوژیست) برای تورم غدد لنفاوی به عنوان مشکل اولیه، کمتر شایع است. وظیفه اصلی این متخصصان، تشخیص و درمان بیماری‌های مرتبط با سیستم غدد درون‌ریز و اختلالات هورمونی است. با این حال، برخی بیماری‌های خودایمنی، که می‌توانند همزمان سیستم غدد درون‌ریز (مانند غده تیروئید در بیماری هاشیموتو یا گریوز) و سیستم لنفاوی را تحت تأثیر قرار دهند، ممکن است با تورم غدد لنفاوی همراه باشند. در چنین شرایطی، متخصص غدد با تشخیص و درمان بیماری خودایمنی زمینه‌ای، به طور غیرمستقیم به بهبود تورم غدد لنفاوی نیز کمک می‌کند. بنابراین، تنها در صورتی که علائم دیگری دال بر اختلالات هورمونی یا یک بیماری خودایمنی شناخته‌شده مرتبط با غدد درون‌ریز وجود داشته باشد، مشاوره با متخصص غدد در زمینه تورم غدد لنفاوی مطرح می‌شود.