تشخیص تومور مغزی بر پایه ترکیبی از علائم اولیه و ارزیابیهای تخصصی انجام میشود. پس از بررسیهای عصبی، پزشک از روشهای تصویربرداری مانند MRI، CT اسکن و PET اسکن برای شناسایی محل، اندازه و نوع احتمالی تومور استفاده میکند. آزمایشهای تکمیلی مثل نوار مغز، آزمایش خون و نمونهبرداری نیز برای تعیین ماهیت سلولها و تشخیص قطعی به کار میروند. تشخیص تومور مغزی در مراحل اولیه میتواند روند درمان را مؤثرتر و نتایج را بهبود دهد.
تومور مغزی به رشد غیرطبیعی سلولها در بافت مغز یا اطراف آن گفته میشود که میتواند خوشخیم یا بدخیم باشد. این تومورها با فشردن یا آسیب به بخشهای حیاتی مغز، عملکرد سیستم عصبی را مختل میکنند و بسته به نوع و محل خود علائمی مانند سردرد، تهوع، اختلال در بینایی یا گفتار و تغییرات رفتاری ایجاد میکنند. علت دقیق بروز تومور مغزی هنوز مشخص نیست، اما عوامل ژنتیکی، پرتوهای یونیزهکننده و برخی بیماریهای ارثی نقش دارند. تشخیص زودهنگام از طریق تصویربرداری و درمان مناسب میتواند تأثیر چشمگیری بر کنترل و پیشآگهی بیماری داشته باشد.
علائم سرطان مغز بسته به محل تومور، سرعت رشد و میزان درگیری بافتهای مغزی متفاوت است. این علائم معمولاً بهصورت تدریجی بروز میکنند و ممکن است با افزایش فشار داخل جمجمه یا آسیب به بخشهای حیاتی مغز تشدید شوند. از شایعترین نشانهها میتوان به سردردهای مداوم، تهوع یا استفراغ بدون علت مشخص، تاری دید، تشنج، ضعف اندامها و تغییرات رفتاری اشاره کرد. در مراحل اولیه، این علائم ممکن است با مشکلات عصبی یا میگرن اشتباه گرفته شوند، اما تشخیص زودهنگام میتواند در کنترل بیماری و افزایش اثربخشی درمان نقشی اساسی داشته باشد.
آنژیوگرافی مغز یک روش تصویربرداری دقیق برای بررسی عروق خونی مغزی و شناسایی مشکلات است. این روش برای تشخیص تومورها، آنوریسمها یا انسدادهای عروقی استفاده میشود. ماده حاجب به جریان خون تزریق میشود تا تصاویر واضحتری ایجاد شود. این تکنیک به پزشکان کمک میکند تا درمان مناسبی را برای بیماران برنامهریزی کنند.
کما وضعیت اختلال فعالیت مغز است که باعث بیهوشی و عدم درک دنیای پیرامون در فرد میشود. در صورت مشاهده علائم بیهوشی، عدم واکنش به محرکها یا تغییرات ناگهانی در سطح هوشیاری، باید فورا به پزشک مراجعه کرد یا با اورژانس تماس گرفت.
روشهای درمان تشنج بسیار متنوع هستند و به شدت و نوع تشنج بستگی دارند. گاهی آگاهیهای اطرافیان و تغییرات سبک زندگی فرد مبتلا به بهبود تشنج کمک میکند. گاهی نیز نیاز به درمانهای جدیتر و مداخلات پزشکی اعم از داروها و روشهای جراحی است.
هیدروسفالی در بزرگسالان مشکلی است که در سنین بالا و در اثر خونریزی داخل مغزی، التهاب مایع مغزی- نخاعی، ضربه به سر یا عفونت مغز ایجاد میشود. ابتلا به این عارضه در بزرگسالان بهدلیل پایین آمدن توان مغز در جبران ضایعات در سنین بالا و امکان وجود بیماریهای زمینهای، مشکلات و خطرات بیشتری ایجاد میکند.
هیدروسفالی بیماری است که عدم تشخیص به موقع و درمان نامناسب آن میتواند عوارض جبران ناپذیری ایجاد کند. پرکاربردترین و اصلیترین روش درمان هیدروسفالی، عمل جراحی جایگذاری شانت است که مایعات مغزی-نخاعی اضافی جمع شده داخل جمجمه را از طریق شانت بیرون میکشد.
آب آوردن مغز یا هیدروسفالی، عارضهای ناشی از انباشتگی بیش از اندازه مایع مغزی-نخاعی در مغز است که به بافت مغز فشار آورده و باعث بزرگ شدن غیر طبیعی سر، اختلال در تعادل و هماهنگی اندامها، مشکلات بینایی و جسمی، اختلال در رشد کودک، و بی اختیاری ادراری در بزرگسالان میشود.
هزینه جراحی تومور مغزی میتواند شامل هزینههای مستقیم و غیرمستقیم باشد. هزینههای مستقیم شامل ویزیت پزشکی، تصویربرداری، داروها و هزینههای بیمارستانی است، در حالی که هزینههای غیرمستقیم شامل از دست دادن زمان کار و هزینههای مربوط به توانبخشی پس از جراحی میشود. استفاده از بیمه میتواند به کاهش هزینههای جراحی کمک کند، اما به طور کلی هزینهها بسته به پیچیدگی جراحی و محل انجام آن متغیر است.
عوارض جراحی تومور مغزی به نوع، محل و شدت تومور و همچنین روش انجام عمل بستگی دارد. برخی عوارض مانند سردرد، تهوع، سرگیجه یا ضعف عضلانی، موقتی و قابلکنترل هستند و معمولاً طی چند روز تا چند هفته بهبود مییابند. در مقابل، عوارضی مانند تشنج، اختلال در گفتار، حافظه یا تعادل، و در موارد نادر خونریزی و کما ممکن است جدیتر باشند. واکنش بدن هر بیمار به جراحی متفاوت است، اما مراقبتهای دقیق پزشکی و توانبخشی پس از عمل نقش مهمی در کاهش شدت این عوارض و بهبود کیفیت زندگی دارند.
جراحی تومور مغزی یکی از مؤثرترین روشهای درمان برای برداشت یا کاهش اندازه تومور در مغز است. هدف این جراحی، حذف حداکثری تومور بدون آسیب به بافتهای سالم و حفظ عملکردهای حیاتی مغز است. نوع جراحی با توجه به محل، اندازه و نوع تومور تعیین میشود و شامل روشهایی مانند کرانیوتومی، جراحی بیدار مغز، آندوسکوپی و لیزر است. پیشرفت فناوریهای تصویربرداری و ناوبری عصبی موجب افزایش ایمنی و دقت این جراحی شده است. نتایج این عمل بسته به نوع تومور و وضعیت بیمار متفاوت است.