پیچ خوردگی روده یک وضعیت اورژانسی است که در آن روده به دور خود میچرخد و جریان خون به بخشی از روده قطع میشود. علائم این حالت شامل درد شدید و ناگهانی شکم، نفخ، تهوع و استفراغ است که ممکن است به صورت مداوم ادامه یابد. بیماران ممکن است دچار یبوست شدید یا عدم دفع گاز شوند، که به علت انسداد روده رخ میدهد. در برخی موارد، پیچ خوردگی روده باعث خونریزی داخلی یا تغییر رنگ مدفوع به مشکی یا خونی میشود. در صورتی که به موقع درمان نشود، پیچ خوردگی روده میتواند منجر به مرگ بافت روده و عوارض جدیتری شود. بنابراین، تشخیص سریع و درمان فوری این وضعیت حیاتی است.
پیچ خوردگی روده زمانی رخ میدهد که بخشی از روده به دور خود پیچیده و باعث انسداد و قطع جریان خون در آن بخش میشود. این وضعیت معمولاً به دلیل چرخش غیرطبیعی روده به وجود میآید و در صورت عدم درمان به موقع، میتواند منجر به مرگ بافت روده و عوارض جدیتری مانند عفونت یا پارگی روده شود. علائم پیچ خوردگی روده شامل درد شدید شکم، تهوع و استفراغ، نفخ، و گاهی یبوست یا عدم دفع گاز است. در موارد شدیدتر، ممکن است خونریزی داخلی، تغییر رنگ مدفوع به مشکی یا خونی و حتی تب نیز مشاهده شود. درمان پیچ خوردگی روده نیازمند مداخله فوری پزشکی است و معمولاً با جراحی برای رفع انسداد و بازگرداندن روده به وضعیت طبیعی همراه است.
عمل بواسیر با لیزر یکی از روشهای پیشرفته و کمتهاجمی برای درمان هموروئید یا بواسیر است که در آن از لیزر برای برداشتن یا کوچک کردن بافتهای متورم استفاده میشود. در این روش، لیزر با دقت بالا به بافتهای هموروئید تابانده میشود و باعث تبخیر یا سفت شدن آنها میشود، بدون اینکه آسیب زیادی به بافتهای اطراف وارد کند. یکی از مزایای اصلی این روش، کاهش درد و خونریزی نسبت به جراحیهای سنتی است. همچنین، زمان بهبودی کوتاهتر است و بیمار میتواند به سرعت به فعالیتهای روزمره خود بازگردد. این روش بهویژه برای بیماران مبتلا به هموروئیدهای داخلی و درجههای پایین بواسیر مناسب است، اما در موارد پیشرفتهتر یا بواسیرهای خارجی، ممکن است روشهای دیگر توصیه شود.
خاکشیر (بهویژه جوشانده آن) بهدلیل خاصیت صفراآوری و آنتیاکسیدانی در طب سنتی برای کمک به پاکسازی کبد استفاده میشود. مطالعات بالینی محدودی نشان میدهند مصرف روزانه ۱۰-۱۵ گرم خاکشیر بهمدت ۴-۸ هفته میتواند آنزیمهای کبدی (ALT/AST) را در بیماران کبد چرب گرید ۱ اندکی کاهش دهد. در افراد سالم یا کبد چرب خفیف، دوره پیشنهادی پاکسازی ۴-۶ هفته (روزانه یک لیوان جوشانده گرم خاکشیر + ترنجبین یا لیمو) است. پس از ۴ هفته با سونوگرافی و آزمایش کبد میتوان میزان بهبود را ارزیابی کرد. خاکشیر جایگزین درمان اصلی نیست و در افراد با سنگ صفرا یا انسداد مجاری صفراوی ممنوع است.
قرص گلوتازون (Glutazone) حاوی پیوگلیتازون (از خانواده تیازولیدیندیونها) داروی خوراکی کاهشدهنده قند خون در دیابت نوع ۲ است. با افزایش حساسیت به انسولین در کبد، عضله و چربی عمل میکند و HbA1c را ۱-۱.۵٪ پایین میآورد. عوارض مهم شامل افزایش وزن (۲-۴ کیلوگرم)، احتباس مایع و ادم، خطر نارسایی قلبی (بهویژه در بیماران قلبی) و احتمال کم سرطان مثانه است. در ایران بهدلیل عوارض قلبیعروقی کمتر تجویز میشود و معمولاً در موارد مقاوم به متفورمین استفاده میشود. مصرف حتماً تحت نظر متخصص غدد و با کنترل وزن و عملکرد قلب ضروری است.
سرطان روده بزرگ (کولورکتال) در مراحل اولیه قابل درمان است، بهویژه اگر محدود به روده باشد. درمان اصلی جراحی (کولکتومی جزئی یا کامل برای برداشتن تومور و غدد لنفاوی) است که در ۵۰% موارد بهبودی کامل ایجاد میکند. در مراحل پیشرفته، شیمیدرمانی (۵-FU، اکسالیپلاتین)، رادیوتراپی و درمانهای هدفمند (بواسیزوماب، ستوکسیماب) ترکیب میشوند. مطالعات نشان میدهند تشخیص زودهنگام با کولونوسکوپی نرخ بقای ۵ ساله را به میزان زیادی افزایش میدهد. ایمونوتراپی (نیوولوماب) برای موارد MSI-H مؤثر است. درمان شخصیسازیشده تحت نظر انکولوژیست ضروری است.
جدیدترین درمان سرطان روده بزرگ شامل داروهای هدفمند، ایمونوتراپی، رادیوسرجری و جراحیهای کمتهاجمی است که باعث افزایش اثربخشی درمان و کاهش عوارض جانبی میشوند. انتخاب روش مناسب درمان بر اساس ویژگیهای تومور و وضعیت بیمار، شانس موفقیت و بهبود کیفیت زندگی را افزایش میدهد.
تفاوت شقاق و سرطان روده در علت، علائم و تشخیص است. شقاق مقعدی (فیشر) زخم کوچک در پوست مقعد است که باعث درد شدید هنگام اجابت مزاج، خونریزی روشن (روی مدفوع یا دستمال) و خارش میشود و معمولاً با یبوست یا زور زدن مرتبط است. سرطان روده (کولورکتال) تومور بدخیم است که با خونریزی تیره یا قیری، تغییر عادات روده (اسهال یا یبوست مزمن)، درد شکم، کاهش وزن و خستگی همراه است. هر خونریزی پایدار بیش از ۲ هفته یا علائم سیستمیک نیاز به کولونوسکوپی فوری دارد.
تفاوت هموروئید و سرطان روده در علت، علائم و تشخیص است. هموروئید (بواسیر) وریدهای متورم مقعد است که باعث خونریزی روشن (روی مدفوع یا دستمال)، درد یا خارش مقعد، توده نرم بیرونزده و احساس ناکامل تخلیه میشود و با یبوست، بارداری یا نشستن طولانی مرتبط است. سرطان روده (کولورکتال) تومور بدخیم است که با خونریزی تیره یا قیری، تغییر عادات روده (اسهال یا یبوست مزمن)، درد شکم، کاهش وزن بیدلیل و خستگی همراه است.
لیست داروهای سرطان روده بزرگ شامل شیمیدرمانی، داروهای هدفمند، ایمونوتراپی و داروهای کمکی هستند که هر کدام نقش مهمی در کنترل بیماری و بهبود کیفیت زندگی دارند. انتخاب داروی مناسب بر اساس نوع تومور، ژنتیک، مرحله بیماری و وضعیت عمومی بیمار انجام میشود. درمان تحت نظر انکولوژیست و بر اساس مرحله بیماری تجویز میشود. عوارض شامل تهوع، خستگی و اسهال است.
سرطان روده یکی از بیماریهای شایع و قابل پیشگیری است که رعایت سبک زندگی سالم، تغذیه مناسب، ورزش منظم و پرهیز از سیگار و الکل میتواند نقش مهمی در کاهش ریسک آن داشته باشد. پیشگیری از سرطان روده (کولورکتال) شامل غربالگری منظم، تغییر سبک زندگی و مدیریت عوامل خطر است. کولونوسکوپی از ۴۵ سالگی (هر ۱۰ سال) یا زودتر در افراد پرخطر (سابقه خانوادگی، IBD) شانس تشخیص زودهنگام را تا حد زیادی افزایش میدهد.
سرطان روده یکی از شایعترین انواع سرطانها است که اغلب با تشخیص دیرهنگام همراه است. عاقبت سرطان روده بستگی به مرحله تشخیص، روشهای درمانی و وضعیت کلی سلامت بیمار دارد. در مراحل ابتدایی، درمانهای جراحی و شیمیدرمانی میتوانند نتایج مثبت و افزایش بقای طولانیمدت را به همراه داشته باشند. اما در مراحل پیشرفته، پیشآگهی کمتر امیدوارکننده است و درمانها بیشتر به کنترل علائم و بهبود کیفیت زندگی معطوف میشود. مطالعات نشان میدهند که پیشگیری و تشخیص زودهنگام نقش حیاتی در بهبود عاقبت سرطان روده دارند. رعایت سبک زندگی سالم و غربالگری منظم میتواند خطر ابتلا به این سرطان را کاهش دهد.