سقط جنین از دید اسلام حرام است؟

خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:

سقط جنین از دید اسلام حرام است. سقط کردن جنین به هر طریقی از خوردن چیزی گرفته یا تزریق دارویی خاص، از دین اسلام حرام است. چه جنین از طریق مشروع ایجاد شده باشد چه از زنا. بنابر همین قانون نیز در کشورهای اسلامی از جمله ایران، مگر در شرایط بسیار خاص و با توجه به قوانین و تشخیص پزشک، سقط جنین انجام می‌شود. اما اینکار نیاز به تایید مراجع دینی و اثبات ضرورت انجام این عمل توسط پزشکان دارد. احکام اسلامی سقط جنین را در ادامه بخوانید.

سقط جنین از دید اسلام

سقط جنین از نظر اسلام شامل نظرات مسلمانان جهان در مورد این موضوع که توسط روایات اسلامی و بر پایه نظرات علما و مفسران حقوقی و دینی شکل گرفته، است. در دین اسلام سقط عمدی به طور کلی حرام بوده و برابر با قتل نفس است. اعتقاد بر این است که جنین پس از ۱۲۰ روز بارداری یعنی در چهارمین ماه حاملگی با دمیده شدن روح در جسم، دارای روح انسانی می‌گردد. از این زمان به بعد در هیچ شرایطی سقط جنین مجاز نیست.

به صورت کلی در اینباره بین مذاهب شیعه و سنی اختلاف نظر خاصی وجود ندارد. اما در مورد جنین بدون روح انسانی (یعنی پیش از ماه چهارم بارداری) گروهی از عالمان اهل سنت، سقط را جایز می‌دانند، درحالی‌که این امر در مذهب شیعه حرام است. (مگر در شرایط استثنا)

سقط جنین در اسلام چه حکمی دارد؟ (گناه سقط جنین)

سقط جنین در اسلام حرام بوده و جزء گناهان بزرگ و قتل نفس محسوب می‌شود. این کار در کشورهای اسلامی از جمله ایران ممنوع است.

آیا سقط جنین حرام است؟

بنابر نظر تمامی فقهای شیعه، انواع سقط جنین از زمان استقرار نطفه در رحم مادر حرام است و این حکم در همه مراحل تطور جنین جاری است. اکثر فقها به استناد آیات قرآن و احادیث امامان شیعه، این عمل را به طور مطلق حرام می‌دانند. بنابر آیات مختلف قرآن از جمله آیات ۹۳ سوره نساء، ۳۲ سوره مائده، ۱۵۱ سوره انعام و ۶۸ سوره فرقان‌، سقط جنین یکی از مصادیق قتل نفس به شمار می‌رود. به نوعی که در آیات ۱۵۱ سوره انعام و ۳۱ سوره اسراء به طور ویژه بر حرام بودن کشتن اولاد و فرزندان تأکید دارد و والدین را از کشتن فرزند خود نهی می‌کند.

در مقابل نیز براساس برخی روایات، از بین بردن جنین قبل از دمیده شدن روح در جسم در شرایط خاص قتل نفس به حساب نمی‌آید. با این وجود در دین اسلام برای سقط جنین در مراحل مختلف جنینی دیه‌هایی مقرر شده است. این موضوع به اهمیت کرامت انسان و ممنوعیت سقط اشاره دارد. بنابراین در آرای برخی فقهای شیعه، ساقط کردن جنین پیش از دمیده شدن روح، مصداق قتل نفس و جنایت است و در مواردی شامل حکم قصاص نیز هست.

همچین در بین مسلمانان اتفاق نظر در اینباره وجود دارد که شرط جواز سقط جنین در شرایط خاص قبل از دمیده شدن روح (قبل از ماه چهارم‌ بارداری) است.

شرایط سقط جنین در اسلام چیست؟

شکی نیست که سقط جنین صرف نظر از اینکه علت سقط جنین چیست، از دیدگاه اسلام و‌ در کشورهایی از جمله ایران ممنوع و‌ حرام است. با این حال رایج‌ترین دلیلی که برای سقط جنین مورد پذیرش بسیاری از کشورها قرار دارد نجات دادن جان مادر باردار است. 

اما با این حال براساس اطلاعات اسلامی موارد زیر درباره شرایط سقط جنین اعلام شده است. اما تاییدیه نهایی این موارد باید با قوانین کشور ایران، دین اسلام و پزشک متخصص بررسی شود:

۱. در صورت بیماری یا نقص جنین

اگر جنین موجود در رحم دچار ناهنجاری‌هایی باشد که نتواند بعد از زایمان زنده بماند احتمال دارد که مجوز سقط جنین صادر گردد. چرا که پس از دمیده شدن روح در جسم سقط آن حرام است. زیرا جنینی  که روح در آن دمیده شده باشد مانند انسان کامل است. به همین منظور ادله حرمت قتل نفس، سقط جنین ناقص را هم شامل می‌شود. 

نواقصی که ممکن است منجر به صدور مجوز سقط جنین شوند عبارتند از:

• سندرم فریاد گربه
• اگزانسفالی
• شیزنسفالی
• تریزومی (۱۳ – ۱۸ – ۳ – ۸ – ۱۶)
• هولوپروز نسفالی
• ایکتیوزیس گراویس مادرزادی
• سیکلوبیا در صورتی که با با هولوپروزنسفالی همراه باشد.
• مشکلات کرانیوشی سیس
• مننگوانسفالوسل
• کوتولگی
• خطر بالای مرگ نوزاد
• هیدروپس فتالیس

۲. خطر سلامت مادر

در مواردی که باقی ماندن جنین در رحم موجب مرگ مادر شود، بین نجات جان مادر یا نجات جنین جنین، در جواز و عدم جواز سقط جنین در این مورد، میان فقها اختلاف نظر است. به خصوص در ماه چهارم به بعد که در جسم روح نیز دمیده شده باشد. از نظر برخی افراد بیماری‌های زیر به منزله تایید سقط جنین است. اما نیاز است که با مراجع دینی نیز در کنار تایید پزشک در این زمینه مشورت شود.

• واریس مری
• سابقه خونریزی از واریس مری
• آلفا تالاسمی
• اختلالات ترومبوتیک
• غیرقابل کنترل بودن هپاتیت اتوایمیون
• نفرولوژی
• نارسایی قلبی مادر (FUNCTIONAL CLASS)
• مشکل حاد قلب (F.CLASS) حد ۳ و ۴  به جز کرونر
• داشتن سابقه کاردیومیوپاتی دیلاته در بارداری قبلی
• در صورت ابتلا به سندرم مارفان (اگر قطر آئورت صعودی بیش از پنج باشد.)
• آیزن منگر دستگاه گوارش مادر
• کبد چرب بارداری
• نارسایی در کلیه
• مشکل فشار خون غیر قابل کنترل
• ملانوم 
• اگر بیماری اپی لپسی برای چند نوع دارو مقاوم باشد
• M.S ناتوان کننده
• پیشرفته بودن میاستنی گراو اگر خطر مرگ داشته باشد.
• جراحی اعصاب
• ابتلا به بیماری‌های ریه
• آمفیزم
• کیفواسکولیوز
• BRONCHIECTASIS در صورت وجود آمدن PUL. HYPERTENSION
• فیبروز
• هماتولوژی HYPER COAGULABILITY
• ابتلا به ویروس HIV در مرحله AIDS
• روماتولوژی
• قابل کنترل نبودن لوپوس فعال با درگیری ماژور
• دیمفیکوس ولگاریس
• ژنرالیزه
• مشکلات پوستی
• پسوریازیس قوی
• سندرم نفروتیک مادرزادی و هیدروپس
• مشکلات و اختلالات کروموزوم
• بیماری‌های موتورنرون «ALS»
• اندیکاسیونهای سقط جنین
• استئوژنزیس ایمپرفکتای مادرزادی
• دیسپلازی استخوانی
• استئوپتروزیس انفانتیل (بدخیم)
• آژنزی دو طرفه کلیه
• پلی سیستیک ( نوع مغلوب)
• دیسپلازی مولتی سیستیک کلیه
• سندرم پوتر
• هیدرونفروز حاد هر دو طرف کلیه

۳. فرزند نامشروع

در این بین بد نیست به این مورد نیز اشاره کنیم که فتوای فقها درباره سقط جنینی که از راه غیر مشروع به وجود آمده باشد متفاوت است. از نظر برخی در صورتی که حمل از راه زنا و غیر مشروع باشد و حفظ جان و حرمت و آبروی زن متوقف بر سقط جنین باشد، فقیهانی چون سید عبدالاعلی سبزواری، مطلقا سقط جنین را جایز نمی‌دانند.

طبق فتوای آیت‌الله خویی نیز اگر پیش از دمیده‌ شده روح در جنین سقط اتفاق افتاد و بقای آن برای مادر حرج و مشکل داشته باشد و امکان سفر به محل دور دستی برای وضع حمل نباشد، جایز است. در صورت دمیده شدن روح، سقط مطلقاً جایز نبوده و زن حامله از زنا می‌تواند به نقطه‌ دوری سفر کرده و در آنجا وضع حمل نماید.

آیت‌الله مکارم شیرازی در جواب این استفتاء اینگونه گفته‌اند که اگر دختری که از زنا حامله شده است در خطر کشته شدن توسط خانواده باشد می‌تواند سقط جنین کند؟ پاسخ این است که در صورتی که واقعاً جان او در خطر باشد و جنین به چهار ماهگی نرسیده باشد، مجاز است سقط جنین کند.

در صورت تشخیص بیماری جنین، سقط جنین در اسلام جایز است؟

بیمار یا ناقص بودن جنین، مجوّز شرعی برای سقط او حتی قبل از دمیده شدن روح در آن محسوب نمی‌‏شود؛ ولی اگر تهدید حیات مادر بر اثر استمرار حاملگی مستند به نظر پزشک متخصص و مورد اطمینان باشد، سقط جنین قبل از دمیدن روح در آن ایرادی نخواهد داشت.

سقط جنین در هر سنی به مجرد ناقص بودن جنین و یا مشکلاتی که در زندگی با آن مواجه خواهد شد جایز نیست. اگر تشخیص بیماری در جنین قطعی است و داشتن و نگه داشتن چنین فرزندی موجب حرج است، در این صورت جایز است قبل از دمیده شدن روح، جنین را سقط کنند ولی بنا بر احتیاط، دیه آن باید پرداخت شود.

دیه سقط جنین چقدر است؟

مقدار نهایی دیه سقط جنین به اینکه جنین، در کدام یک از مراحل بارداری از بین رفته باشد، بستگی دارد. اما به طور کلی براساس قوانین جمهوری اسلامی ایران دیه سقط جنین به شکل زیر محاسبه می‌گردد:

نتیجه گیری

تمامی موارد گفته شده در این مقاله با توجه به سخنان مراجع دینی جمع آوری و به شما ارائه شده است. موضوعی که در رابطه با سقط جنین از دید اسلام و‌ کشورهای اسلامی از جمله ایران مهم است، در نظر گرفتن حرام بودن این کار در قوانین اسلامی است.

اگر در شرایط خاصی قرار دارید که سلامت شما به عنوان یک زن باردار یا جنین از نظر پزشکان اورژانسی اعلام شده است، باید برای قطعیت این تصمیم از مراجع دینی و احکام اسلامی کمک بگیرید. چرا که اگر دلیل محکمه آمیزی برای سقط وجود نداشته باشد انجام آن برابر با قتل و به منزله انجام یک اقدام حرام خواهد بود.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!