کشیدن دندان عقل (با جراحی) دکتر محسن برزگر

-دکتر محسن برزگر فارغ التحصیل از دانشگاه علوم پزشکی کرمان
-عضو انجمن جراحان فک و صورت ایران
- با 8 سال سابقه ی طبابت
------------------------------------------
در میان دندان های دائمی آخرین دندانی که می روید، دندان عقل است. دندان عقل معمولا در فک بالا دو عدد و در فک پایین نیز دو عدد است. البته در افراد این تعداد متفاوت است. برخی از افراد سه یا دو دندان عقل دارند و برخی افراد نیز دندان عقل ندارند. تعداد دندان عقل نشانه سلامت یا عدم سلامت نیست.
معمولا دندان های عقل در سن 16 الی 25 سالگی باید نمایان شوند. در بسیاری از افراد دندان عقل به دلیل عدم فضای کافی برای نمایان شدن به صورت نهفته رشد می کند و در دهان نمایان نمی شود. سوال اغلب افراد این است که دندان عقل را باید بکشیم یا در دهان مانند دیگر دندان ها بماند.
همانطور که گفته شد دندان های عقل در برخی از افراد به صورت نهفته یا نیمه نهفته رشد می کنند در این صورت لازم است دندان عقل کشیده شود. اما گر دندان عقل مانند دیگر دندان ها رشد کند و در کنار باقی دندان های آسیاب قرار بگیرد لزومی ندارد که کشیده شوند. به شرط آنکه به خوبی مسواک زده شود که بسیار کم این اتفاق می افتد زیرا معمولا افراد نمی توانند به خوبی دندان های عقل را مسواک بزنند. پس توصیه می شود این دندان را بعد از نمایان شدن بکشید.
در مواقعی که دندان های 6 یا 7 فک بالا یا پایین از دست رفته باشند دندان عقل می تواند جایگزین خوبی برای آنها باشد. پس اگر در این شرایط قرار دارید بهتر است دندان عقل را نکشید. به شرط آنکه به طور صحیح مسواک بزنید.
در برخی از افراد که فک ها کوچک هستند، دندان عقل جایگاهی برای رویش ندارد و به همین دلیل به صورت نهفته یا نیمه نهفته باقی می ماند اما گاهی پیش می آید با اینکه فک کوچک است اما دندان عقل نمایان می شود در این زمان ممکن است به دندان های کناری فشار وارد شود و موجب کج شدن دندان های دیگر شود. در این صورت نیز دندان عقل باید کشیده شود.


گاهی اوقات دندان عقل دچار پوسیدگی می شود وقتی دندان عقل بپوسد رفته رفته پوسیدگی به دندان های مجاور نیز سرایت می کند. پس بهتر است قبل از بروز مشکلات مختلف دندان عقل را بکشیم


بهترین زمان برای کشیدن دندان عقل چه سنی است؟
بسیاری از دندانپزشکان توصیه می کنند حداکثر تا 21 سالگی دندان عقل باید کشیده شود. البته در صورتی که دندان عقل رشد کرده باشد زیرا در مواقعی در برخی از افراد دندان های عقل در سنین جوانی شروع به رشد می کنند.
منظور از دندان نهفته چیست؟
همانطور که گفته شد در صورتی که دندان عقل فضای کافی برای خارج شدن نداشته باشد به صورت نهفته رشد می کند و پس از مدتی رشد آن متوقف می شود و در داخل فک باقی می ماند. در این صورت دندان عقل را باید با جراحی از دهان خارج نمود. جراحی دندان عقل شایع ترین جراحی فک و لثه می باشد.
اگر دندان نهفته جراحی نشود بعد از مدتی دچار پوسیدگی می شود و دندان های مجاور را تحت تاثیر قرار می دهد.
دندان نهفته به دو صورت رشد می کند یا به صورت عمودی باقی می ماند یا راه خود را گم کرده و به صورت افقی رشد می کند. وقتی دندان عقل به صورت افقی رشد کند به ریشه دندان آسیاب آخر برخورد می کند در این صورت باعث تحلیل رفتن ریشه این دندان می شود. برای جلوگیری از این مشکلات بهتر است قبل از سن 21 سالگی از دهان عکس رادیوگرافی تهیه شود تا وضعیت رویش دندان های عقل بررسی گردد.
با افزایش سن جدا از اینکه ممکن است هر یک مشکلات بالا رخ دهد، ریشه دندان نیز قطور تر و محکم تر می شود در این صورت به سختی می توان دندان عقل را با جراحی کشید.
همچنین گاهی مواقع به دلیل پوسیدگی دندان عقل ممکن است دهان دچار عفونت های مختلف و مشکلات شدید تر بشود. پس چه بهتر که دندان عقل به سرعت کشیده شود.


چرا به این دندان، دندان عقل می گویند؟ رشد دندان عقل معمولا بعد از اتمام رویش تمامی دندان های دائمی شروع می شود یعنی حدودا در سن 12 یا 13 سالگی سپس در سن 16 الی 25 سالگی باید نمایان شود. چون این دندان آخرین دندان است و در سن نوجوانی و جوانی رویش پیدا می کنند به آن اصطلاحا دندان عقل می گویند.
در گذشته یعنی در زمان انسان های اولیه از دندان عقل برای جویدن غذا ها استفاده می کردند. در آن زمان ها آرواره های انسان ها بسیار بزرگتر از انسان امروزی بود همچنین دانشی برای پخت بهتر غذا ها وجود نداشت به همین دلیل انسان برای خوردن مواد غذایی به دندان های محکمتری مانند دندان های آسیاب نیاز داشت. در آن زمان ها دندان های عقل نیز جز دندان های اصلی و آسیاب شناخته می شد اما امروزه با تکامل انسان ها دندان عقل یک دندان اضافی در دهان به حساب می آید.