فهرست مطالب
در صورتی که پزشک شما فکر می‌کند ممکن است به سرطان پانکراس مبتلا شده باشید، احتمالا برای تشخیص از یک سری تست‌ها کمک می‌گیرد. برخی از این تست‌ها، آزمایش‌های خون هستند که به تایید تشخیص قطعی کمک می‌کنند و به عنوان یک سری آزمایشات پایه‌ای در نظر گرفته می‌شوند. از تست‌های بررسی تغییرات ژنی گرفته تا برخی از تست‌های آزمایشگاهی که می‌توانند مرحله و شرایط بیماری را تعیین کنند، همگی بنابه‌درخواست پزشک برای شما تجویز خواهد شد. اما چطور پزشک می‌تواند با کمک تست‌های خون، سرطان پانکراس را تشخیص دهد. در این مقاله از دکترتو به بررسی علائم سرطان پانکراس در آزمایش خون و مهم‌ترین آزمایشاتی که برای این منظور انجام می‌شوند می‌پردازیم. اما اگر علائم نگران کننده گوارشی را تجربه می‌کنید بهتر است از سامانه نوبت دهی و مشاوره آنلاین دکترتو برای ارتباط با بهترین متخصصین گوارش کمک بگیرید.
علائم سرطان پانکراس در آزمایش خون
پزشک برای بررسی و تشخیص سرطان کبد، از تست‌هایی برای سنجش فاکتورهای کلیه و کبد و برخی بررسی‌های ژنتیکی استفاده می‌کند. در این تست‌ها پزشک عملکرد کلیه و کبد را ارزیابی کرده تا بر اساس تغییرات مشاهده شده در نتیجه جواب آزمایش، تشخیص دهد که آیا احتمال ابتلا به سرطان پانکراس وجود دارد یا خیر. از آن جایی که بیماری‌های پانکراس از جمله سرطان روی عملکرد این اندام‌ها و برخی از فاکتورهای خونی تاثیر می‌گذارد، انجام این آزمایشات خون برای تشخیص بیماری توسط پزشک تجویز می‌شود.
در نهایت یکی دیگر از مواردی که در آزمایش خون مورد بررسی قرار می‌گیرد، فاکتورهایی به نام تومور مارکرها هستند که بالا بودن آنها می‌تواند یکی از علائم سرطان پانکراس در آزمایش خون بیماران باشد. دو تومورمارکر اصلی که در آزمایشات تشخیص سرطان، خصوصا سرطان‌های دستگاه گوارش مورد بررسی قرار می‌گیرد، CA 19-9 و CEA نام دارند.
با این حال باید در نظر داشت که حتی تمام این نتایج نمی‌توانند به صورت قطعی تایید کنند که فرد به سرطان پانکراس مبتلاست، چرا که برای مثال گاهی نشانگرهای تومور مرتبط با سرطان پانکراس تحت تاثیر دیگر فاکتورها هم افزایش می‌یابند. هیچ آزمایش خون دقیق و مستقیمی وجود ندارد که بتواند سرطان پانکراس را تایید را رد کند. علائم سرطان پانکراس در آزمایش خون ممکن است همیشه ظاهر نشود. در نهایت این نتایج بیوپسی بافتی است که می‌تواند نشان دهنده وجود سلول‌های سرطانی باشد. در این شرایط پزشک می‌تواند با قطعیت وجود سرطان پانکراس را تایید یا رد کرد.
متن انگلیسی:
mskcc
There is no blood test that can screen for pancreatic cancer. Signs of pancreatic cancer may not always show up in a blood test.
ترجمه متن:
هیچ آزمایش خونی وجود ندارد که بتواند سرطان پانکراس را ردیابی کند. علائم سرطان پانکراس ممکن است همیشه در نتیجه آزمایش خون ظاهر نشود.
۱. افزایش مارکر CA 19-9
یکی از تست‌های مهمی که در آزمایش خون می‌توان با استناد به آن، سرطان پانکراس را تشخیص داد، تست تومورمارکرها نام دارد که یکی از آنها، مارکر CA 19-9 است. به این تومورمارکر، آنتی‌ژن کربوهیدراتی گفته می‌شود. این پروتئینی است که در صورت ابتلای فرد به سرطان، سطح آن در خون افزایش می‌یابد. افراد مبتلا به سرطان لوزالمعده اغلب سطح پروتئینی CA 19-9 در خونشان بالاتر از حد نرمال است.
اما همیشه افزایش این مارکر به تنهایی نمی‌تواند تایید کننده ابتلا به سرطان باشد، چرا که به صورت طبیعی گاهی این پروتئین در بدن برخی از بیماران بالا و پایین می‌شود و از همه مهم‌تر سایر شرایط هم می‌توانند باعث افزایش این نشانگرها در خون شوند. زمانی افزایش مارکر CA 19-9 را می‌توان یکی از علائم سرطان پانکراس در آزمایش خون در نظر گرفت که این عدد به صورت غیرطبیعی، افزایش شدیدی داشته باشد و مطابق یک الگوی خاصی تغییر کند. عدد مارکر CA 19-9 نه‌تنها به پزشک اطلاعات بیشتری در مورد سرطان می‌دهد، همچنین می‌تواند نشان دهد که درمان چقدر ممکن است موثر باشد و نتیجه دهد.
معمولاً افراد بین ۰ تا ۳۷ واحد در میلی‌لیتر (U/mL) CA 19-9 در خون خود دارند. محدوده بالاتر از آن می‌تواند نشانگر تومور سرطان پانکراس باشد. از طرفی همه انواع سرطان پانکراس باعث سطوح بالاتر CA 19-9 نمی‌شوند. سایر شرایطی که سرطانی نیستند نیز می‌توانند باعث افزایش سطح این پروتئین شوند. به همین دلیل است که برای تشخیص سرطان پانکراس فقط به این آزمایش خون تکیه نمی‌کنیم.
متن انگلیسی:
cancercouncil
Many people with pancreatic cancer have higher levels of particular tumour markers in their bloodstream. The markers that doctors will look for are CA 19-9 (carbohydrate antigen) and CEA (carcinoembryonic antigen).
ترجمه متن:
بسیاری از افراد مبتلا به سرطان پانکراس دارای سطوح بالاتری از نشانگرهای تومور خاص در جریان خون خود هستند. نشانگرهایی که پزشکان به دنبال آن خواهند بود CA 19-9 (آنتی‌ژن کربوهیدراتی) و CEA (آنتی‌ژن کارسینومبریونیک) هستند.
۲. افزایش مارکر CEA
بالا بودن آنتی‌ژن کارسینومبریونیک (CEA) یکی دیگر از علائم سرطان پانکراس در آزمایش خون است. این آنتی‌ژن هم یک پروتئین است که در افراد نرمال و سالم غیرسیگاری، عدد آن کمتر از ۲.۵ نانوگرم در میلی‌لیتر است. اما سطح CEA در افرادی که سیگار می‌کشند کمتر از ۵.۰ نانوگرم در میلی‌لیتر است. سطح این پروتئین اغلب در خون افراد مبتلا به انواع سرطان‌های دستگاه گوارش از جمله سرطان پانکراس افزایش می‌یابد. عدد بالای ۲.۹ نانوگرم در میلی‌لیتر می‌تواند به دلیل ابتلا به سرطان یا سایر شرایط سلامتی (غیر سرطان) باشد و پزشک برای تشخیص قطعی باید آزمایشات دیگری را هم تجویز کند.
۳. آنزیم های کبدی بالا (AST، ALT، ALP)
پزشک با بررسی و ارزیابی سطح آنزیم کبدی می‌تواند سلامت عمومی شما را بررسی کند و بر اساس آن، تشخیص دهد که آیا کبد و به دنبال آن پانکراس و صفرا به درستی کار می‌کنند یا خیر. بالا بودن آنزیم‌های کبدی از جمله (AST، ALT، ALP) نشان دهنده التهاب در بدن است. التهاب در بدن می‌تواند با مشکلات سلامتی متعددی از جمله سیروز کبدی یا پانکراتیت مرتبط باشد. در مواردی هم این التهاب ناشی از ابتلای فرد به سرطان است. با وجودی که مستقیما نمی‌توان گفت که بالا بودن این آنزیم‌ها یکی از علائم سرطان پانکراس در آزمایش خون است، اما می‌توان براین‌اساس آزمایش‌های تکمیلی را برای تشخیص نهایی انجام داد.
۴. سطح بیلی روبین بالا
یکی از علائم سرطان پانکراس در آزمایش خون که مورد توجه پزشکان قرار می‌گیرد، بالا رفتن سطح بیلی روبین خون است. در این تست عملکرد کبد در تولید این ماده بررسی می‌شود، چرا که بیلی روبین ماده‌ای است که توسط کبد ساخته شده و به صورت معمول توسط صفرا تجزیه و دفع می‌شود. سطح بالای این فاکتور می‌تواند احتمالی برای وجود یک تومور باشد که مجرای صفراوی را مسدود کرده است. در واقع زمانی که تومور روی انتقال و دفع بیلی روبین به صفرا اثر می‌گذارد و عملکرد طبیعی بدن را مختل می‌کند، مقدار بیلی روبین خون به صورت غیرنرمال افزایش می‌یابد. یکی از نشانه‌های مهم بالا بودن بیلی روبین خون، زردی پوست و چشم‌ها یا به‌اصطلاح یرقان است.
۵. قند خون بالا (نشانه دیابت مرتبط با پانکراس)
افراد دیابتی یا کسانی که چاقی و اضافه وزن دارند، بیشتر مستعد ابتلا به بیماری سرطان پانکراس هستند. به همین دلیل هم گاهی اوقات پزشکان با انجام تست‌های بیوشیمی خون، سطح قند و چربی خون را اندازه‌گیری می‌کنند و در صورت بالا بودن قند خون، تست‌های تکمیلی برای تشخیص سرطان را تجویز خواهند کرد. با وجودی که مشخصات قند خون بالا یکی از علائم سرطان پانکراس در آزمایش خون محسوب نمی‌شود، اما در صورتی که این فاکتور بیش از حد بالا بود، خصوصا در افرادی که سابقه ابتلا به دیابت ندارند، پزشک ارزیابی‌های بیشتری را در این زمینه انجام می‌دهد. نکته مهم دیگر اینکه نقش پانکراس در تولید انسولین برای تنظیم قند خون بسیار مهم است. اختلال در تولید یا عملکرد انسولین می‌تواند منجر به دیابت شود. بنابراین شاید در افرادی که مبتلا به سرطان پانکراس هستند، به دلیل عدم تولید کافی انسولین، سطح گلوکز خون بیشتر از حد نرمال باشد. به همین دلیل هم قند خون بالا یکی از نشانه‌هایی است که پزشک به آن توجه می‌کند.
قند خونت علائم سرطان پانکراس رو نشون میده؟
از متخصص کمک بگیر.
۶. کاهش پروتئین ها یا اختلال در عملکرد کبد
برای تشخیص سرطان پانکراس، پزشک سطح یک سری پروتئین‌ها در خون را بررسی می‌کند تا ببیند که آیا کبد و کلیه به درستی کار می‌کنند یا خیر. عدم عملکرد درست کبد ممکن است دلایل مختلفی داشته باشد که یکی از آنها، وجود یک تومور است. کاهش برخی پروتئین‌ها مانند آلبومین و اختلال در عملکرد کبد اغلب با سرطان پانکراس و پیشرفت آن مرتبط است. سرطان پانکراس می‌تواند تعادل اسیدآمینه‌های بدن را به هم بزند و روی سنتز پروتئین‌ها و عملکرد کبد تاثیر بگذارد. این یافته‌ها اخیرا مورد توجه پزشکان قرار گرفته و احتمالا دلیل آن تاثیری است که سرطان پانکراس روی کبد می‌گذارد و سنتز پروتئین‌ها توسط کبد یا پردازش صفرا را مختل می‌کند. حتی کاهش سطح پروتئین‌ها از جمله آلبومین، می‌تواند نشان دهنده گسترش سرطان پانکراس به کبد هم باشد. به همین دلیل هم کاهش سطح آلبومین در خون به عنوان یکی از علائم سرطان پانکراس در آزمایش خون، ارزش تشخیصی بالایی دارد.
۷. آنمی یا کاهش هموگلوبین
تست بررسی سلول‌های خونی یا همان CBC یکی دیگر از آزمایشاتی است که برای تشخیص و بررسی علائم سرطان پانکراس در آزمایش خون، پزشک آن را درخواست می‌کند. کاهش سطح هموگلوبین خون از جمله مواردی است که پزشک از آن برای تشخیص سرطان و بررسی احتمالات کمک می‌گیرد، چرا که کم خونی می‌تواند یکی از عوارض سرطان پانکراس باشد.
| نوع آزمایش | یافته غیرطبیعی / نشانگر | توضیحات |
|---|---|---|
| آزمایش آنزیم‌های کبدی (LFTs) | افزایش بیلی‌روبین (کل و مستقیم) | انسداد مجرای صفراوی توسط تومور باعث زردی (یرقان) می‌شود. |
| افزایش ALP و GGT | نشان‌دهنده‌ی مشکل در مجاری صفراوی یا کبد است. | |
| آزمایش کامل خون (CBC) | کم‌خونی خفیف یا نرموکروم/نورموستیک | ممکن است به علت خونریزی مزمن یا التهاب مزمن رخ دهد. |
| CA 19-9 (نشانگر توموری) | افزایش سطح CA 19-9 | در بیش از ۷۰-۸۰٪ موارد سرطان پانکراس بالا می‌رود؛ اما اختصاصی نیست. |
| CEA (نشانگر توموری) | گاهی افزایش می‌یابد. | کمتر حساس از CA 19-9 است، اما می‌تواند کمک‌کننده باشد. |
| گلوکز خون / HbA1c | افزایش قند خون یا دیابت جدید | گاهی سرطان باعث اختلال در عملکرد پانکراس و افزایش قند خون می‌شود. |
| آزمایش آمیلاز و لیپاز | گاهی افزایش دارد. | بیشتر در پانکراتیت (التهاب لوزالمعده) بالا می‌روند؛ در سرطان کمتر شایع است. |
| پروتئین C واکنشی (CRP) | افزایش CRP | نشانگر غیر اختصاصی التهاب در بدن است. |
آزمایش های خون برای تشخیص سرطان پانکراس
هیچ آزمایش خون اختصاصی وجود ندارد که بتواند به صورت دقیق و صددرصدی، سرطان پانکراس را نشان دهد. با این حال برخی از آزمایشات خون تایید می‌کند که چند درصد ممکن است فرد به این بیماری مبتلا شده باشد تا براین‌اساس برای تشخیص قطعی، تست‌های بیشتری برای رد یا تشخیص سرطان پانکراس انجام شود.
۱. آزمایش CA 19-9
آزمایش CA19-9 یک تست تومور مارکر است که سطح یک سری پروتئین‌ها را در خون اندازه‌گیری می‌کند. این فاکتور الزاما تایید کننده ابتلا به سرطان پانکراس نیست؛ اما ممکن است میزان آن در خون برخی از افراد مبتلا به سرطان بیشتر از حد نرمال باشد. این پروتئین به عنوان آنتی‌ژن کربوهیدرات شناخته می‌شود و در صورت وجود تومور، سطح آن افزایش می‌یابد.
۲. آزمایش CEA
آزمایش CEA یکی دیگر از آزمایش‌هایی است که برای تشخیص سرطان پانکراس انجام می شود. این فاکتور هم یک تومور مارکر است که در صورت ابتلا به سرطان پانکراس، سطح آن در خون بالا می‌رود. پزشک بر اساس عدد CEA در خون به عنوان یکی از علائم سرطان پانکراس در آزمایش خون می تواند تشخیص دهد که آیا احتمال ابتلا به سرطان پانکراس وجود دارد یا خیر.
۳. آزمایش کامل خون (CBC)
شمارش کامل خون یا همان آزمایش CBC، سطوح انواع مختلف سلول‌های خونی را در خون ارزیابی می‌کند. این نتایج به پزشک شما در مورد چگونگی عملکرد مغز استخوان اطلاعات مورد نیاز را می‌دهد تا ببیند که سطح سلول‌های خونی از جمله هموگلوبین در چه وضعیتی قرار دارد.
۴. آزمایش آنزیم های کبدی
یکی از آزمایش‌هایی که به تشخیص سرطان کبد کمک می‌کنند، آزمایش عملکرد کبد است. با وجودی که این تست دقیقا تشخیص‌دهنده این بیماری نیست، اما همچنان برای تشخیص مهم است. تست‌های عملکرد کبد نشان می‌دهند که کبد شما چطور کار می‌کند. اگر زردی دارید که یکی از علائم رایج سرطان لوزالمعده است، آزمایش‌های بررسی آنزیم‌های کبدی می‌توانند به پزشک شما کمک کنند تا تشخیص دهد که آیا این یرقان ناشی از کبد یا انسداد مجرای صفراوی است که می‌تواند به دلیل تومور باشد، یا دلیل دیگری دارد. همچنین سرطان پانکراس می تواند به کبد سرایت کند و باعث اختلال در عملکرد کبد شود. در این شرایط تعادل آنزیم‌های کبدی هم به هم می‌خورد و شاهد سطوح غیرطبیعی این آنزیم‌ها در آزمایش خون هستیم. به همین دلیل هم پزشک از آزمایش آنزیم‌های کبدی برای بررسی عملکرد کبد و تاثیر سرطان پانکراس روی کبد کمک می‌گیرد.
آنزیم های کبدیت بالاست ولی احتمال مشکل پانکراس هم هست؟ مشاوره بگیر.
۵. آزمایش عملکرد پانکراس و قند خون
یکی دیگر از تست‌هایی که برای بررسی عملکرد پانکراس و احتمال ابتلا به سرطان انجام می شود، آزمایشات خون بررسی پانکراس است. در این آزمایش‌ها نشانگرهای کلیدی مانند آمیلاز، لیپاز و سطح گلوکز ارزیابی می شود و پزشک بر اساس این نتایج، احتمالاتی در مورد پانکراتیت، دیابت و احتمال ابتلا به سرطان پانکراس را می‌دهد. در واقع در این تست‌ها مشخص می شود که آیا پانکراس می تواند مقادیر مناسبی از آنزیم‌ها و هورمون‌های گوارشی که قند خون را کنترل می‌کنند، تولید کند یا خیر. باز هم بالا بودن یا حتی پایین‌بودن غیرطبیعی گلوکز و سایر آنزیم‌های پانکراس الزاما یکی از علائم سرطان پانکراس در آزمایش خون نیست، اما می توان بر اساس آن تست‌های بعدی را انجام داد.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
آزمایش خون می تواند بخش مهمی از فرایند تشخیص سرطان پانکراس باشد. با این نوع سرطان، تشخیص به موقع بسیار مهم است، اما تشخیص زودهنگام سرطان لوزالمعده اغلب دشوار است. برخی از آزمایشات خون می تواند به تشخیص سرطان پانکراس کمک کند و پزشک با ارزیابی علائم سرطان پانکراس در آزمایش خون، بیماری را تشخیص می‌دهد. اکثر این تست‌ها آزمایشات تکمیلی هستند و در ادامه برای تشخیص قطعی، دکتر گوارش بررسی‌های کامل‌تری را انجام خواهد داد. اما اگر به پزشک دسترسی ندارید نگران نباشید چرا که می‌توانید از سامانه مشاوره آنلاین دکترتو بدین منظور کمک بگیرید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!