علائم دندان درآوردن کودک و راهکارهایی برای کاهش درد آن

شما هم نگران دردسرهای دندان درآوردن کودک خود هستید؟ دندان در آوردن اولین دغدغه والدین است. چرا که هماره با ناآرامی هایی برای کودک و اضطراب برای والدین است. دندان درآوردن کودک (به انگلیسی teething tots) یکی از مشکلات رایج به‌خصوص برای تازه پدر و مادرها است. رشد دندان با درد همراه است؛ بنابراین ناآرامی، قولنج کودک، بی‌اشتهایی و غیره در این دوران رایج است. این مشکلات با شروع رویش اولین دندان‌ها آغاز می‌شوند.

حال در این میان، آگاهی از زمان رشد دندان‌ها، علائم، عوارض و راه‌های برخورد و درمان آن می‌تواند کمک شایانی برای کودک و خانواده باشد. با ما در این مطلب از مجله سلامتی دکترتو همراه باشید تا تمام اطلاعات لازم در این زمینه را کسب کنید.  برای دریافت نوبت دکتر اطفال می‌توانید از دکترتو کمک بگیرید. همچنین برای دریافت مشاوره تلفنی دکتر کودکان هم می‌توانید بر روی لینک قرار داده‌شده کلیک کنید.

زمان دندان درآوردن کودک کی است؟

دندان درآوردن کودکان یکی از مهم‌ترین مسائلی است که والدین در روند رشد کودک باید به آن دقت داشته‌باشند. روند رشد دندان در نوزادان معمولا از سنین ۴ تا ۷ ماهگی و از دندان‌های پیشین شروع می‌شود. در این هنگام علائم شایع دندان در آوردن کودک خود را نشان می‌دهد. دندان درآوردن برای کودک روندی دردناک است. زیرا دندان برای بیرون‌آمدن نیاز به شکافتن لثه دارد که باعث درد و قولنج یا بی‌خوابی نوزاد می‌شود. 

بهتر است بدانید شروع سن رویش دندان در کودکان به دلایل مختلف مانند عوامل وراثتی یا ژنتیکی متفاوت باشد. در برخی از نوزادان رویش دندان‌ها گاهی با تاخیر همراه بوده و ممکن است بین سنین ۱۲ تا ۱۴ ماهگی آغاز شود. 

نشانه‌های دندان درآوردن کودک، اغلب از ۵ روز قبل نمایان شده و به‌راحتی می‌توانید تغییرات خلق‌و‌خوی نوزاد را تشخیص دهید. درصورتی‌که روند رشد دندان کودکتان با تاخیر همراه بوده اما مشکل دیگری در مورد رشد اندام‌ها، مو و ناخن ندارد، مشکل به‌خصوص نیست و به‌مرور زمان و با مشورت دندانپزشک اطفال برطرف می‌شود. 

خدمات دندانپزشکی

با بهترین کیفیت از پزشکان برتر

۲۰۰۰+ خدمت

مشاهده همه

اگر دندان‌های کودک تا ۱۸ ماهگی در نیامد حتما به دندان پزشک کودکان مراجعه کنید.

چه موقع باید نگران دندان درنیاوردن کودکمان باشیم؟

زمان درآوردن دندان نوزاد اهمیت دارد. اگر رشد دندان نوزاد تا ۱۸ ماهگی به تعویق بیفتد و هیچ علائمی از دندان درآوردن نداشته‌باشد، باید برای درمان اقدام کرد. در چنین حالتی ممکن است کودک به یک بیماری زمینه‌ای یا اختلال تغذیه‌ای مبتلا باشد که باعث کمبود کلسیم و تاثیر بر رشد دندان‌ها شده‌است. 

ترتیب دندان درآوردن کودک و مراحل دندان دراوردن کودک چیست؟

احتمالا از خود می‌پرسید که ترتیب دندان درآوردن نوزادان یا روند دندان درآوردن کودک چیست؟

• رویش دندان از زیر لثه و با رشد دندان‌های شیری آغاز می‌شود.
• ممکن است کودک از بالا یا پایین دندان دربیاورد، اما در هر صورت ترتیب طبیعی رشد دندان‌های کودک از ۳ تا ۷ ماهگی و زیر لثه‌ها آغاز می‌شود.
• در این زمان می‌توانید تاول‌های سفید رنگی روی لثه نوزاد ببینید که دندان‌هایش هستند.
• به دندان‌های اولیه‌ جلویی که در پایین لثه رشد می‌کنند، دندان مرکزی می‌گویند. اغلب کودکان اول این دندان را درمی‌آورند. 
• ۴ تا ۸ هفته بعد از رشد دندان‌های مرکزی، دندان‌های جلو و بالای لثه (مرکزی و جانبی) رشد می‌کند. 
• بین سنین ۹ تا ۱۲ ماهگی (حدود ۱ ماه بعد) در کنار دندان پایین جلویی دو دندان دیگر اصلی رشد خواهد‌کرد. 
• سپس دندان‌های آسیایی (دندان‌های پشتی برای جویدن غذا) رشد کرده و در آخر نیز دندان‌های نیش فک بالا ظاهر می‌شوند.
• اکثر کودکان تا سومین سال تولد خود ۲۰ دندان اصلیشان رشد کرده‌است. با‌این‌حال باز هم مواردی وجود دارد که ممکن است بسته به عوامل مختلف باعث تاخیر در این زمان شود. 

نکته: فرآیند رشد دندان در کودکان از ۳ ماهگی آغاز شده و تا حدود ۲ و نیم سالگی ادامه دارد. ممکن است این موضوع به‌دلیل عوامل وراثتی یا بیماری با تاخیر یا رشد زودهنگام همراه باشد. 

 بنابراین به‌طور خلاصه می‌توان گفت تقویم رشد نرمال دندان‌های کودک عبارت است از: 

• ۵ تا ۷ ماهگی: رویش اولین دندان‌های پیشین (دندان‌های مرکزی)
• ۶ تا ۸ ماهگی: رویش دندان‌های پیشین بالایی 
• ۹ تا ۱۱ ماهگی: رویش دندان‌های پیشین جانبی و بالایی
• ۱۰ تا ۱۲ ماهگی: رویش دندان‌های پیشین جانبی پایین 
• ۱۲ تا ۱۶ ماهگی: رویش دندان‌های آسیای اولی (عقب لثه)
• ۱۶ تا ۲۰ ماهگی: رویش دندان‌های نیش در عقب دهان 
• ۲۰ ماهگی به‌بعد: رویش دندان‌های آسیایی دوم. 

۱. دندان درآوردن نوزاد در ۴ ماهگی

شاید تصور کنید که با آبریزش زیاد از آب دهان در ۴ ماهگی فرزند شما شروع به دندان در‌آوردن کرده‌است. اما معمولا کودکان و نوزادان از ۳ ماهگی آبریزش از دهانشان زیاد می‌شود و تا ۵ ماهگی ادامه دارد و سپس کاهش پیدا می‌کند. اینها نشان‌دهنده‌ی این نیستند که فرزند شما در حال دندان درآوردن است. بلکه رفتار‌های طبیعی نوزاد هستند. البته که دندان درآوردن نوزاد یک فرایند طولانی است و یک شبه اتفاق نمی‌افتد. نمی‌توان گفت که اگر سوراخی روی لثه‌ی فرزند ۴ ماهه‌ی خود دیدید، این یعنی که او در حال دندان درآوردن است. بلکه فرزند شما علایم دیگری هم دارد و معمولا زمان زیادی برای بیرون آمدن دندان‌های او طول می‌کشد.

از طرفی این اصلا غیرطبیعی نیست اگر نوزاد ۴ ماهه‌ی شما علائم دندان درآوردن از خود نشان‌دهد. زیرا اولین دندان نوزاد بین ۴ ماهگی تا ۷ ماهگی است که شروع به رویش می‌کند. طبق عکسی که در زیر قرار دارد می‌بینید که فرزند شما در ماه‌های ۳ تا ۷ شروع به درآوردن دندان‌های جلویی می‌کند. همان دندان‌هایی که پدر و مادر با دیدن آنها دل‌ضعفه می‌گیرند.

۲. درآوردن دندان آسیاب نوزاد

به نقل از kidshealth، بیرون‌آمدن دندان‌های آسیاب درد بیشتری را در کودک ایجاد می‌کند. این به خاطر شکل ظاهری آنهاست که چندان نوک تیز و باریک نیستند و هنگام بیرون زدن از لثه ایجاد ناراحتی بیشتری می‌کنند. دندان‌های آسیاب نسبت به سایر دندان‌های کودک دیرتر بیرون می‌زنند و همین مسئله باعث می‌شود که شما علائم را واضح‌تر در فرزند خود مشاهده کنید.

اولین دندان آسیاب بزرگ در ۱۳ تا ۱۹ ماهگی بیرون می‌زند که علامت‌هایی که برای دندان درآوردن آورده‌ایم، با شدت بیشتر بروز می‌کنند. دومین دندان آسیاب بزرگ کمی بعدتر و از ۲۲ تا ۲۴ ماهگی بیرون می‌آید و فرزند شما کم‌کم ۲ ساله شده‌است. اینها همان دندان‌هایی هستند که ریشه‌های آنها خراب می‌شود، می‌افتند و دندان‌های دائمی از لثه‌ی کودک شما سر بیرون می‌آورند.

آیا نگران در نیامدن دندان کودکت هستی؟

بهتره با دندانپزشک مشورت کنی.

دکتر دندانپزشک کودکان آنلایننوبت دکتر دندانپزشک کودکان

۳. دندان کرسی درآوردن کودک

احتمالا با خود فکر کنید که دندان‌های کرسی دیگر کدام دندان‌ها هستند؟ تعجب نکنید! دندان‌های کرسی همان دندان‌های آسیاب هستند که کمی پهن هستند و درآمدن آنها اندکی دردناک است. هنگامی که دندان‌های آسیاب کودک بیرون می‌آیند، فرزند شما بین ۱ تا ۲ سالگی قرار دارد. درواقع رویش اولین دندان‌های آسیاب حدود ۱۳ ماهگی است و دندان‌های آسیاب بزرگ بعدی حدود ۲ سالگی بیرون می‌آیند. در هر کودک ممکن است زمان‌بندی بیرون‌آمدن دندان‌های کرسی تفاوت داشته‌باشد. اما در همین طیف طبیعی قرار دارد.

بی‌تابی فرزند شما در بیرون‌آمدن دندان‌های کرسی بیشتر از دندان‌های دیگر است و چون در ابراز احساسات خود قدرت بیشتری پیدا کرده‌است، ممکن است ناراحتی خود را با شدت بیشتری بروز دهد.

اولین نشانه های دندان‌ درآوردن کودکان

بهتر است بدانید دندان درآوردن کودکان برای او اولین چالش سخت زندگی‌اش است. دندان‌ها برای شکافتن لثه نیاز به انرژی زیادی داشته و باعث تغییر شکل و شکافتن لثه برای خروج می‌شوند. به‌همین دلیل نوزادتان دچار درد می‌شود. جالب است بدانید برخی نوزادان همزمان دو یا چند دندان باهم در می‌آورند که در این حالت علائم شدیدتری دارند. 

از میان نشانه های دندان درآوردن نوزاد، اولین نشانه دندان درآوردن کودک، ملتهب و قرمز شدن لثه و بروز دانه‌های سفید‌رنگ روی لثه است. بعضی از دندان‌ها بیش از سایرین باعث ایجاد درد در کودک می‌شوند. معمولاً اولین دندان از همه حساس‌تر است. گاهی دندان آسیاب از بقیه دندان‌ها بیشتر اذیت می‌کند زیرا سطح مقطع این دندان‌ها بزرگتر است و نمی‌تواند مانند دندان‌های نیش جلویی خوب لثه را بشکافد.

علائم دندان درآوردن کودک چیست؟

علائم ممکن است فقط چند روز طول بکشد، در همان زمانی که کودک در حال دندان در آوردن است یا اینکه ممکن است چند ماه طول بکشد. در تعداد کمی از کودکان دندان در آوردن علائم مشخصی ایجاد نمی‌کند.

بیش از یک سوم کودکان معمولا علامتی ندارند. برخی از بچه‌ها آب از دهانشان می‌آید برخی بی‌قرار می‌شوند و عده‌ای دیگر ممکن است نتوانند خوب بخوابند.

۱. علائم دندان درآوردن نوزاد

به صورت کلی دندان درآوردن نوزاد علائمی دارد که ممکن است به دنبال دندان در آوردن در بچه‌ها دیده شود. نشانه دندان دراوردن کودک عبارتند از:

• پرهیز از غذا خوردن به دلیل درد لثه
• تحریک‌های پوستی در اطراف دهان به دلیل آبریزش زیاد دهان
• سرخ‌شدن گونه‌ها
• بد خلق شدن 
• بد غذایی
• آبریزش از دهان
• تورم و برجسته شدن لثه‌ها
• پیدا شدن یک دندان در زیر لثه
• دست بردن بیش‌از‌حد به داخل دهان
• بی‌قراری، نق زدن و گریه کردن کودک
• کودک به خوبی نمی‌خوابد.
• تمایل کودک برای گاز گرفتن، جویدن و مکیدن اشیاء سفت
• صورت خود را می‌مالد.
• کودک گوش خود را می‌گیرد.

اگر چند مورد از این علائم را در کودک ببینید احتمال اینکه کودک شما در حال دندان در آوردن باشد زیاد است با این حال این امکان نیز وجود دارد که علت چیز دیگری باشد.

۲. علائم اسهال ناشی از دندان درآوردن (اسهال دندان درآوردن چند روز طول میکشد؟)

جالب است که بیتشتر مادران می‌گویند که فرزندان آنها هنگام دندان درآوردن اسهال می‌شوند. شاید با خود فکر کنید که یکی از علامت‌های دندان درآوردن اسهال است. اما اینطور نیست. دندان درآوردن به تنهایی باعث ایجاد اسهال نمی‌شود، بلکه چیزی که اسهال را ایجاد می‌کند، رفتار کودک در قبال دندان درآوردن است. هنگامی‌که کودک ناراحت است و لثه‌هایش درد می‌کنند، مایعات بیشتری دریافت می‌کند و این باعث رقیق‌تر شدن مدفوع او می‌شود. اما پدر و مادر به هیچ عنوان نباید نسبت به اسهال فرزند خود بی‌توجه باشند و در صورت مشاهده‌ی آن حتما به متخصص اطفال مراجعه کنند. این حالت زمانی که اسهال بیشتر از چند روز طول بکشد و به هفته برسد.

۳. علائم درآوردن دندان کرسی در کودکان

برخی از علائمی که هنگام بیرون آمدن دندان‌های کرسی در کودک مشاهده می‌کنید شامل موارد زیر هستند؛

• لثه‌های آنها قرمز و دردناک می‌شود. التهاب را با دیدن لثه هم می‌توانید احساس کنید.
• کودک معمولا کمی تب می‌کند و تا ۳۸ درجه تب او بالا می‌رود.
• گونه‌های آنها کمی رنگ می‌گیرد و قرمز می‌شود.
• ممکن است که در صورت فرزندتان لکه‌های قرمز ببینید.
• گریه کردن و بی‌تابی در فرزند شما بیشتر می‌شود و ممکن است که پرخاشگری کند.
• معمولا کودکانی که در حال درآوردن دندان کرسی یا همان دندان آسیاب هستند بزاقشان افزایش پیدا می‌کنند و گوش‌های خود را بیشتر می‌مالند.

۴. علائم درآوردن دندان دائمی

در آوردن دندان‌های دائمی کمی اوضاعش با دندان‌های شیری تفاوت دارد. در این مرحله فرزند شما بزرگتر شده‌است و درک درستی از بدن خود دارد. درد را می‌فهمد و می‌توان از زبان برای برقراری ارتباط استفاده کند. همچنین ساختار دندان‌‌های شیری و دائمی کمی با هم تفاوت دارد و لثه کودک نیز تکامل بیشتری پیدا کرده‌است. برخی از علائمی که در دندان دائمی درآوردن کودک می‌بینیم شامل موارد زیر هستند؛

• معمولا فرزند شما ۶ سال و بیشتر دارد و در زمان بیرون‌آمدن دندان‌های دائمی‌اش دچار سردرد می‌شود.
• گاهی ممکن است که لپش را گاز بگیرد.
• ممکن است که کودک گوش درد بگیرد.
• یکی دیگر از دردهایی که در هنگام درآوردن دندان‌های دائمی می‌بینید، درد فک است.

معمولا در کودکان بالای ۶ سال تب را به عنوان علامت شایع در دندان درآوردن نمی‌بینیم. هرچند احتمال اینکه تب خفیف و ورم در لثه را ببینیم وجود دارد. علائم ذکر شده برای دندان‌های آسیاب بیشتر دیده‌می‌شوند و معمولا در دندان‌های جلویی چنین دردسرهایی دیده‌نمی‌شود.

۵. شکل لثه موقع دندان درآوردن نوزاد

دندان‌ها هنگامی که می‌خواهند سر بلند کنند و بیرون بیایند، باید از مانع لثه عبور کنند. لثه بافت نسبتا سفتی است که خارج شدن یک جسم سخت مانند دندان از آن به مرور انجام می‌گیرد. اما هنگامی که دندان‌های کودک شروع به بیرون زدن می‌کنند، در شکل و حالت لثه‌ها تغییراتی ایجاد می‌شود که شامل موارد زیر هستند؛

• لثه‌های کودک قرمز و یا صورتی می‌شود.
• در محلی که دندان از لثه بیرون می‌زند، می‌بینیم که لثه کمی ورم می‌کند و بالا می‌آید.
• لثه دردناک است و بیرون آمدن دندان از آن ملتهبش می‌کند.

۶. رنگ مدفوع نوزاد هنگام دندان درآوردن

گفتیم که مراقب اسهال در کودک خود باشید و با خیال راحت هر اسهالی را به دندان درآوردن ارتباط ندهید. ممکن است تصور کنید که چون بزاق فرزند شما بیشتر شده‌است، مدفوع او شل‌تر می‌شود. در صورتیکه به این علت فرزند شما دچار اسهال شود، بعید نیست که رنگ مدفوع او کمی تیره‌تر شود. اما باید مراقب علائم اسهال باشید که طولانی و شدید نباشد. زیرا فرزند شما ممکن است به دهیدراتاسیون یا کم‌آبی که بسیار خطرناک است مبتلا شود. همچنین ممکن است که دندان درآوردن کودک همراه با عفونتی باشد که همراه با اسهال است.

۷. کاهش وزن هنگام دندان درآوردن

وقتی دلبند شما شروع به دندان درآوردن می‌کند، بی‌تاب است، درد دارد، تب دارد، احساس خوبی ندارد و پرخاشگر است. تمامی این فاکتورها می‌توانند باعث کم اشتهایی و یا بی اشتهایی کودکان شوند. هنگامی که شیرخوار شما به خوبی شیر نخورد و یا تمایلی به خوردن مواد غذایی رژیم روزانه‌اش نشان ندهد، کم‌کم شروع به کاهش وزن می‌کند. نباید بگذارید چنین حالتی پیشروی کند و جدی شود. سعی کنید مواد غذایی که دوست دارد به او بدهید و غذاها را نرم‌تر و راحت‌تر درست کنید تا خوردن آنها ساده‌تر باشد.

به اسهال هم توجه کنید. اگر تغذیه فرزند شما کم نشود اما شروع به کاهش وزن کند، باید کمی نگران باشید و به متخصص اطفال مراجعه کنید.

۸. علائم دندان درآوردن کودک یک ساله

علایم دندان دراوردن کودک ۱ ساله می‌تواند شامل موارد زیر باشد؛

• گریه
• تب
• قرمز شدن صورت
• قرمز شدن لثه
• ورم لثه
• گریه
• بی‌تابی
• شل‌تر شدن مدفوع
• تغییر شکل لثه
• دست‌زدن به گوش

نکته بسیار مهم

اگر کودک شما دچار تب، اسهال و آبریزش بینی است آن را به حساب علائم دندان در آوردن تنها نگذارید. مخصوصا اگر این علائم بیشتر از ۲۴ ساعت طول بکشد. برخی متخصصین بر این باورند که تب و اسهال از علائم دندان در آوردن نیستند و یکی از دلایل احتمالی ایجاد این علائم این است که نوزادانی که در معرض دندان در آوردن هستند برای تسکین درد لثه‌های خود، اشیاء مختلف را وارد دهان خود می‌کنند و میکروب‌ها و ویروس‌های مختلف از این طریق وارد بدن کودک می‌شود.

دندان درآوردن کودک می‌تواند دردناک باشد اما معمولا کودک را بیمار نمی‌کند. اگر کودک دچار علائمی مانند بی‌حالی، کم‌شدن اشتها، اسهال، استفراغ، راش‌های پوستی، تب بالا، سرفه یا گرفتگی بینی باشد با دکتر متخصص اطفال خود تماس بگیرید زیرا این علائم طبیعی دندان در آوردن نیستند.

دندان درآوردن کودک می‌تواند دردناک باشد اما معمولا کودک را بیمار نمی‌کند. اگر کودک دچار علائمی مانند بی‌حالی، کم‌شدن اشتها، اسهال، استفراغ، راش‌های پوستی، تب بالا، سرفه یا گرفتگی بینی باشد با دکتر متخصص اطفال خود تماس بگیرید زیرا این علائم طبیعی دندان در آوردن نیستند.

۹. دندان درآوردن کودک و تب

تب ناشی از دندان درآوردن کودک، یکی از رایج‌ترین علائمی است که در او رخ می‌دهد. بنابراین نیازی نیست که نگران باشید. معمولا کودک کمی تب می‌کند و این تب چند روز بعد از دندان درآوردن بهبود پیدا می‌کند. یکی دیگر از علائمی که ممکن است شما را نگران کند و همراه با تب بروز کند، اسهال است. اگر این علائم از چند روز بیشتر نشوند، نیازی نیست که نگران باشید. اما اگر هر کدام از این علائم بیشتر طول بکشند باید به دکتر کودکان مراجعه کنید تا مشکلات کودک را بررسی کند و در صورتیکه بیماری در کودک در حال وقوع باشد برای درمان آن اقدامات لازم را انجام دهد.

دندان چطور از لثه خارج می شود؟ 

در مورد رویش دندان کودک بهتر است بدانید که این فرآیند در واقع پاره‌کردن و شکافتن لثه نیست. دندان از میان گوشت لثه جوانه زده و مواد شیمیایی مخصوصی در بدن آزاد می‌کند که باعث از بین رفتن و جدا شدن برخی از سلول‌ها در لثه می‌شود. این مواد شیمیایی به دندان اجازه عبور از لثه را می‌دهند. 

مدت زمان طبیعی رشد دندان در کودک 

همانطور که اشاره شد روند رویش و رشد دندان در کودکان از ۳ ماهگی و با دندان‌های مرکزی یا بالایی شروع شده و اغلب تا ۲ و نیم سالگی یا ۳ سالگی با تکمیل ۲۰ دندان و رویش دندان‌های شیری کامل می‌شود. پس از آن در سن رشد نوبت دوم رویش دندان آغاز خواهد‌شد. 

آیا دندان درآوردن کودک از فک بالا نشانه مورد خاصی است؟

خیر، روند رشد دندان در تمام کودکان درست نیست. همچنین رابطه‌ای میان هوش نوزاد و دندان درآوردن او از بالا وجود ندارد. بنابراین اگر دندان‌های کودک به‌صورت طبیعی رشد می‌کند و مشکل خاصی ندارد نیازی به نگرانی نیست. برای اطمینان بیشتر می‌توانید با پزشک کودک تماس بگیرید. 

عوارض دندان درآوردن کودک چیست؟

دندان درآوردن کودک خود به تنهایی یک چالش بزرگ است که می‌تواند با عوارض جانبی یا بیماری‌های دیگر نیز همراه باشد. از جمله شایع‌ترین عوارض هنگام دندان درآوردن کودکان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱. تغییر خلق و خوی نوزاد 

قولنج یا کولیک، بی‌اشتهایی و بدغذایی، تحریک‌پذیری بیش‌از‌حد و کلافگی همگی از جمله عوارض جانبی دندان درآوردن کودکان هستند. علاوه‌بر این بی‌خوابی شبانه نیز می‌تواند بر تحریک اعصاب نوزاد موثر بوده و او را بداخلاق‌تر کند. در این هنگام با مشورت پزشک می‌توانید از داروهای درمانی برای کاهش درد یا روش‌های خانگی درمان رشد دندان استفاده کنید. 

والدین در این میان نقش اصلی را دارند. شما باید به کودک خود کمک کرده و با صبر و حوصله در کنار او باشید. آرامش خود را از دست نداده و در صورتی‌که احساس فشار می‌کنید با تراپیست در مورد مراقبت از کودکتان صحبت کنید. 

۲. کیست رویشی 

کیست‌های پر مایعی که در بالای دندان‌های در حال رشد تشکیل می‌شوند، «کیست رویشی» نام دارند. این کیست‌ها آبی رنگ، برجسته و بزرگ بوده و پس از رویش دندان از بین می‌روند. البته نوع دیگری از کیست رویشی وجود دارد که به آن «کیست دنتی ژروس» گفته می‌شود و هنگام رویش دندان کودک ایجاد می‌شود اما پس از آن بین نرفته و نیاز به درمان دارد. وقتی دندان کاملاً بیرون نمی‌آید، باعث تورم می‌شود و می‌تواند منجر به ایجاد کیست رویشی شود. در این حالت، دندانپزشک ممکن است برشی در لثه ایجاد کند تا دندان بتواند بطور کامل خارج شود.

هرگز کیست را دستکاری نکنید. این مورد بعد از رویش دندان از بین می‌رود. در صورت عدم از‌بین‌رفتن کیست‌ها به دکتر اطفال مراجعه کنید، زیرا ممکن است علت بیماری دیگری باشد.  

۳. سرماخوردگی 

آبریزش بینی، تب، اسهال و استفراغ و نشانه‌هایی مشابه بیماری سرماخوردگی در اغلب کودکانی که می‌خواهند اولین دندانشان را داشته‌باشند، بسیار رایج است. با دیدن این نشانه‌ها به پزشک مراجعه کنید. بروز چنین علائمی ناشی از التهاب لثه‌ها است.

۴. مشکلات گوارشی و معده 

سوء‌تغذیه، رفلاکس‌های مداوم و بی‌اشتهایی نیز یکی از عوارض جانبی دندان درآوردن کودکان است. برای برخی از کودکان دندان درآوردن بسیار سخت و دشوار است و بر سایر اندام‌های آنها تاثیر می‌گذارد. هرچند که دندان درد به‌طور مستقیم باعث مشکلات گوارشی یا ناراحتی معده نمی‌شود اما با ایجاد بی‌اشتهایی باعث بروز این بیماری‌ها می‌شود. 

علائم خطرناک دندان درآوردن 

علاوه‌بر تاخیر در دندان درآوردن بهتر است با دیدن نشانه‌های زیر حتما به پزشک اطفال مراجعه کنید: 

• تب
• اسهال شدید 
• احساس درد و به‌هم پیچیدن در حین غذا خوردن 
• رفلاکس‌های شدید 
• التهاب بیش‌از‌حد لثه‌ها 
• کولیک یا قولنج نوزادی 

برای تسکین درد دندان درآوردن کودک چکار کنیم؟

هر کدام از راه‌های زیر می‌تواند به کاهش درد دندان درآوردن نوزاد تا حدودی کمک کند:

۱. به کودک چیزی بدهید که آن را بجود

 کودکان، مخصوصا کودکانی که در حال دندان در آوردن هستند، دوست دارند مدام چیزی را بجوند و این خوب است که به کودک اجازه دهید که به همان میزان که دوست دارد با لثه‌هایش بجود اما قبل از آن باید مطمئن شوید که چیزی که بچه وارد دهانش می‌کند تمیز و بی‌خطر است.

۲. به کودک غذاهای سرد بدهید

دادن چیزهای سرد برای کم‌کردن درد می‌تواند کمک‌کننده باشد. پستانک سرد، حلقه‌ها و اسباب‌بازی‌های یخ زده و غیره گزینه‌های مناسبی هستند.

۳. لثه های کودک خود را ماساژ دهید

شما همچنین می‌توانید لثه‌های کودک خود را با انگشت تمیز خود ماساژ دهید اگر هنوز دندان‌های کودک شما در نیامده می‌توانید اجازه دهید که انگشت شما را گاز بگیرد. سعی کنید انگشت خود را در آب سرد فرو برده و لثه‌های کودک را قبل از هر بار غذا خوردن ماساژ دهید.

۴. درمان دارویی 

داروهایی که برای کاهش درد بر روی لثه کودک هنگام دندان درآوردن می‌مالید ممکن است کمک‌کننده نباشد زیرا به سرعت از دهان کودک پاک می‌شود. همچنین ژل‌ها و مایع‌هایی که حاوی بنزوکائین هستند می‌توانند درد دندان درآوردن را تسکین دهند. اما برای کودکان زیر ۲ سال نباید استفاده کنید زیرا می‌تواند عوارض نادر اما جدی مانند متهموگلوبینمی یا مثیموگلوبینمی (وضعیت خطرناکی که باعث کاهش اکسیژن خون به صورت شدید و خطرناک می‌شود) را برای کودک ایجاد کند.

دوزهای کمی از مسکن‌هایی مانند استامینوفن و ایبوپروفن می‌تواند به کودک شما کمک کند. اما قبل از استفاده هر گونه دارو بهتر است با دکتر کودکان مشورت کنید و دقیقا به همان شیوه‌ای که پزشک توصیه می‌کند دارو را به کودک خود بدهید.

۵. داروی گیاهی برای دندان دراوردن

از بهترین مواردی که می‌توانید در زمان دندان درآوردن کودک مصرف کنید و نتایج و اثرات خوب آن را در کودکان مشاهده کنید، استفاده از چای هل است. هنگامی که این چای را می‌خورید می‌توانید اثرات مثبت آن را در نوزاد خود ببینید. می‌دانید که مواد مفید این چای به داخل شیر مادر وارد می‌شود و برای دندان درآوردن نوزاد خوب است. همچنین از دیگر مواردی که می‌تواند به دندان در آوردن کودک کمک کند، استفاده از هویج، موز و سیب یخ زده است. این میوه‌ها را می‌توانید به نوزاد بدهید تا مانند اسباب‌بازی‌های گازگرفتنی به لثه‌های خود بکشد تا درد او کاهش پیدا کند

می‌خوای درد دندان درآوردن کودکت رو کاهش بدی؟ با دکتر مشورت کن.

دکتر دندان درد

به این نکته دقت کنید

محصولات حاوی موادی مانند پریلوکائین، بنزوکائین و لیدوکائین می‌توانند برای کودک باعث ایجاد خطراتی شوند. این مواد بیشتر در ترکیب داروهای موضعی درمان دندان درآوردن کودک دیده می‌شود. این داروها با بی‌حس کردن لثه درد رشد دندان را کاهش می‌دهند. 

براساس تحقیقات این ترکیبات می‌توانند باعث ایجاد «مت هموگلوبینیما» در کودکان شوند که بیماری آسیب مغزی دائمی است. همچنین این ماده مانع از انتقال اکسیژن توسط هموگلوبین به بافت‌های بدن می‌شود. بنابراین در خصوص استفاده از هرگونه داروی گیاهی، خانگی و غیره حتما با پزشک اطفال صحبت کنید. بهتر است از این دسته از ژل‌ها در کودکان زیر ۲ سال استفاده نکنید. ممکن است باعث بروز حساسیت شود. 

عوامل موثر بر تاخیر در دندان درآوردن کودکان 

دندان درآوردن کودکان با یکدیگر متفاوت است و بنا به دلایل خاصی می‌تواند با رشد زودهنگام یا تاخیر همراه باشد. دیر دندان درآوردن کودک به‌خصوص در مورد دندان‌های شیری مسئله‌ای است که باید به آن توجه داشت زیرا می‌تواند با مشکلات زیر همراه باشد: 

• کج درآمدن دندان‌ها 
• عدم توانایی جویدن غذا
• مشکلات سوء‌تغذیه، بی‌اشتهایی و سوء‌هاضمه 
• رشد همزمان دندان‌های دائمی و شیری باهم که باعث دو ردیف دندان می‌شود. 
• بنابراین بهتر است با شناسایی دلایل این مشکل مانع از بروز آن شوید. 
• از جمله رایج‌ترین عوامل موثر بر تاخیر در رشد دندان‌ کودک می‌توان موارد زیر را نام برد: 
• عوامل ارثی و ژنتیکی 
• تغذیه ضعیف و نامناسب (به‌خصوص در کودکانی که از شیرخشک استفاده می‌کنند.)
• کمبود ویتامین D
• کم‌کاری تیروئید 

از دیگر اختلالات دندان درآوردن کودکان نیز می‌توان به دو مورد زیر اشاره کرد: 

• زود دندان درآوردن که می‌تواند زمینه‌ساز بیماری‌های کلیوی و ژنتیکی باشد.
• تولد با دندان (Natal)، در برخی موارد جنین با دندان به‌دنیا می‌آید. به این دندان‌ها ناتال می‌گویند. احتمال تولد نوزاد با دندان ناتال تقریبا ۱ مورد در بین ۲ تا ۳ هزار زایمان است. این دندان‌ها بسته به‌نظر پزشک درمان شده و اغلب با شروع سن اصلی رشد دندان‌ها خود‌به‌خود می‌افتند. در مواردی نیز این دندان‌ها ماندگار شده و باعث کاهش فضای رشد سایر دندان‌ها می‌شوند که باید آنها را خارج کرد. 

دندان درآوردن در سه سالگی

معمولا دندان درآوردن در ۳ سالگی متوقف می‌شود. اما اگر فرزند شما علائم زیر را داشته‌باشد، می‌تواند نشان‌دهنده‌ی دندان درآوردن باشد؛

• لثه‌های ورم کرده
• لثه‌های قرمز

مراقبت های بعد از دندان درآوردن کودک 

پس از دندان درآوردن کودک باید به‌شدت مراقب بهداشت و سلامت دهان و دندان او باشید. پیشنهاد می‌کنیم برای مراقبت از دندان‌های نوزاد کارهای زیر را انجام دهید: 

• مصرف کربوهیدرات را برای جلوگیری از پوسیدگی کم کنید. 
• ۲ بار در روز با مسواک نرم به آرام دندان کودک را بشویید. 
• تا ۶ سالگی بهتر است نخ دندان کشیدن را نیز به او یاد بدهید. 
• برای تمیز کردن دندان نوزاد، از یک دستمال تمیز و مرطوب استفاده کنید. 
• بعد از هر بار شیردهی یا غذا خوردن دندان و اطراف دهان کودک را پاک کنید. 

برای کودکان زیر ۲ سال نیازی به استفاده از خمیردندان نیست. 

رابطه هوش و دندان درآوردن نوزاد

بسیاری از پدر و مادرها می‌گویند که فرزندی که دیر دندان درمی‌آورد، باهوش‌تر است و دیر دندان درآوردن نوزاد را با هوش ارتباط می‌دهند. حقیقت این است که نمی‌توان این مسئله را اثبات کرد و دلیل منطقی برای آن آورد. بسیاری از کودکانی که IQ بالایی دارند زود دندان درمی‌آورند و برخی دیگر که دندان‌هایشان دیر درمی‌آید هم می‌توانند باهوش و یا دارای هوش متوسط باشند. در هر صورت اگر فرزند شما دیر دندان در می‌آورد، به متخصص اطفال مراجعه کنید و نسبت به این مسئله بی‌تفاوت نباشید.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

حال که با این مشکل آشنا شدید، هنوز هم برای شما یک چالش محسوب می‌شود؟ دندان درآوردن کودک اولین مرحله رشد اوست و شما باید در این زمان با آرامش کنار او باشید. استفاده از روش‌های خانگی برای کاهش دندان درد می‌تواند تا اندازه‌ای مفید باشد اما بهترین راه مراجعه به بهترین دکتر کودکان است. برای کسب اطلاعات بیشتر، مشاوره یا نوبت‌گیری آنلاین از بهترین پزشکان این زمینه می‌توانید به وب‌سایت «دکترتو» مراجعه کنید.

همچنین می‌توانید از مشاوره با دکتر اطفال آنلاین کمک بگیرید.

دکترتو مراقب سلامت شماست!