داروی وانکومایسین چیست؟ کاربرد و عوارض مصرف وانکومایسین

داروی وانکومایسین، یک آنتی‌بیوتیک ویژه است که برای درمان عفونت‌های شدید باکتریایی که به داروهای دیگر پاسخ نمی‌دهند، استفاده می‌شود. این دارو اغلب به عنوان آخرین خط دفاعی در برابر عفونت‌های مقاوم به مواد آنتی‌بیوتیکی مطرح می‌شود. اگر این دارو برای شما تجویز شده است، قبل از مصرف حتما از مشاوره دارویی دکترتو کمک بگیرید.

قرص وانکومایسین یا کپسول وانکومایسین چیست؟

توجه: مطلبی که مطالعه می‌کنید صرفا جنبه‌ی افزایش آگاهی دارد و به هیچ وجه جایگزین توصیه‌های پزشک نیست. برای مصرف دارو، آگاهی از عوارض جانبی، تداخل دارویی و موارد مرتبط دیگر لازم است حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید.

وانکومایسین برای درمان بیماری روده‌ای خاصی به نام کولیت که به ندرت پس از درمان با آنتی‌بیوتیک‌ها رخ می‌دهد به کار می‌رود. این بیماری باعث اسهال و ناراحتی یا درد در شکم و معده می‌شود. این آنتی بوتیک با اختلال در ساختار دیواره‌ سلولی باکتری‌ها عمل می‌کند، به این ترتیب باعث مرگ باکتری‌ها می‌شود. این دارو به خصوص در مقابله با باکتری‌های گرم مثبت، نظیر استافیلوکوکوس اورئوس مقاوم به متی‌سیلین (MRSA) بسیار مؤثر است.

برای کاهش ریسک عوارض جانبی، پزشکان معمولاً سطح دارو در خون را به دقت کنترل می‌کنند تا اطمینان حاصل کنند که دوز دارو در حد اثربخش و کم خطر باقی بماند. در صورت بروز عوارض شدید، مصرف دارو باید با نظر پزشک تعدیل یا قطع شود.

• نام رایج دارو: وانکومایسین – Vancomycin
• اسامی تجاری دارو: وانکوسین.

نحوه عملکرد آنتی بیوتیک وانکومایسین

هنگام مصرف داروی خوراکی وانکومایسین، این دارو در داخل روده باقی می‌ماند و از رشد باکتری‌هایی که باعث کولیت شده‌اند جلوگیری می‌کند. این آنتی‌بیوتیک فقط در درمان عفونت‌های باکتریایی موثر است و بر روی عفونت‌های ویروسی مانند سرماخوردگی و آنفولانزا تاثیری ندارد.

نحوه مصرف وانکومایسین خوراکی یا تزریقی چگونه است؟

در مصرف امپول وانکومایسین، کپسول وانکومایسین یا قرص وانکومایسین موارد زیر را در نظر داشته باشید:

• این دارو همراه با غذا یا بدون غذا طبق دستور پزشکتان معمولاً هر ۶ تا ۸ ساعت یک بار تجویز می‌شود.
• دوز مصرف داروی وانکومایسین به وضعیت پزشکی بیمار و پاسخ‌دهی بدنش به دارو بستگی دارد و در کودکان دوز مصرفی به وزن نیز بستگی دارد.
• اگر علاوه بر وانکومایسین داروهای خاصی از دسته داروهای ضد اسید صفراوی کلسترول مانند کلستیرامین و کلستیپول استفاده می‌کنید، حداقل ۳ یا ۴ ساعت پس از مصرف وانکومایسین، آن‌ها را مصرف کنید. مصرف همزمان این داروها باعث اختلال در عملکرد وانکومایسین می‌شوند. برای اطلاعات بیشتر با دکتر داروخانه مشورت کنید.
• برای تاثیرگذاری بیشتر این آنتی‌بیوتیک، آن را با فاصله‌های ثابت زمانی و در ساعات مشخصی از روز مصرف کنید.
• دارو را حتی پس از محو شدن آثار بیماری تا اتمام آن مصرف کنید. قطع خودسرانه دارو ممکن است باعث بازگشت عفونت به بدن شما شود.

نحوه تزریق وریدی وانکومایسین (آمپول وانکومایسین یا ویال وانکومایسین)

وانکومایسین معمولاً از طریق تزریق وریدی (IV) داده می‌شود، زیرا جذب خوراکی آن پایین است و معمولاً برای درمان عفونت‌های دستگاه گوارش به کار نمی‌رود مگر اینکه هدف خاصی داشته باشد. دوز مصرفی دارو براساس وزن بیمار، نوع و شدت عفونت، و وضعیت کلیه‌های بیمار تعیین می‌شود. پزشک دوز مناسب را تجویز می‌کند و برنامه دارویی ممکن است به تنظیم نیاز داشته باشد تا بهترین نتیجه حاصل شود. برای تزریق این دارو باید به پزشک مراجعه کنید.

مدت زمان درمان با وانکومایسین متفاوت است و بسته به نوع عفونت و پاسخ بیمار به درمان می‌تواند از چند روز تا چند هفته متغیر باشد. در موارد عفونت‌های شدید، ممکن است نیاز به درمان طولانی‌مدت‌تری باشد. سطح دارو در خون باید به طور منظم چک شود تا از دوز مناسب اطمینان حاصل شود و خطر عوارض جانبی کاهش یابد.

نحوه مصرف داروی وانکومایسین را نمی‌دانید؟

با متخصص مشورت کنید.

دکتر مشاوره دارویی آنلایندکتر بیماری عفونی

وانکومایسین ۵۰۰ برای چیست؟ (کاربرد داروی وانکومایسین)

وانکومایسین یک آنتی‌بیوتیک قوی و مؤثر در درمان عفونت‌های ناشی از باکتری‌های مقاوم به دیگر آنتی‌بیوتیک‌ها است. این دارو عمدتاً برای مقابله با باکتری‌های گرم مثبت استفاده می‌شود. در زیر به برخی از شایع‌ترین کاربردهای وانکومایسین اشاره شده است:

• مننژیت باکتریایی: درمان التهاب پوشش مغز ناشی از باکتری‌ها، به ویژه وقتی که عامل آن باکتری‌های مقاوم به دارو هستند.
• پنومونی ریه: استفاده از وانکومایسین برای درمان عفونت‌های ریه که توسط باکتری‌های مقاوم نظیر MRSA ایجاد شده‌اند.
• عفونت قلبی اندوکاردیت: درمان التهاب داخلی دیواره قلب که معمولاً توسط عفونت باکتریایی ایجاد می‌شود.
• عفونت‌های استخوان و مفاصل: درمان عفونت‌هایی که در استخوان‌ها و مفاصل رخ داده‌اند، از جمله آرتریت سپتیک.
• عفونت‌های پوست و ساختارهای پوستی: درمان چرک‌درمانی و سایر عفونت‌های پوستی که توسط باکتری‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک‌های معمولی ایجاد شده‌اند.
• عفونت‌های شکمی: درمان عفونت‌های داخل شکمی، مانند پریتونیت ناشی از باکتری‌های مقاوم.
• سپسیس (عفونت خون): وانکومایسین در مواردی که عفونت خون ناشی از باکتری‌های گرم مثبت مقاوم است، استفاده می‌شود.

این دارو به دلیل قدرت بالا و پتانسیل عوارض جانبی خود، معمولاً فقط در مواردی که عفونت‌ها به داروهای دیگر پاسخ نمی‌دهند یا بیمار به داروهای دیگر حساسیت دارد، تجویز می‌شود. استفاده از وانکومایسین باید تحت نظر دقیق پزشک و با رعایت تمامی نکات ایمنی انجام گیرد تا اثربخشی دارو حداکثر و عوارض جانبی آن به حداقل برسد.

عوارض وانکومایسین چیست؟

عوارض جانبی مصرف وانکومایسین می‌تواند متفاوت باشد و بسته به شرایط فردی بیمار، شدت عفونت و دوز مصرفی دارو متغیر است. در زیر لیستی از شایع‌ترین عوارض جانبی این دارو آورده شده است:

• واکنش‌های آلرژیک: بروز کهیر، خارش، تورم صورت یا زبان، و دشواری در تنفس.
• نفروتوکسیسیتی (سمیت کلیوی): افزایش خطر آسیب به کلیه‌ها، به‌ویژه در دوزهای بالا یا در بیماران با پیشینه مشکلات کلیوی.
• اوتوتوکسیسیتی (سمیت شنوایی): کاهش شنوایی، وزوز گوش که ممکن است موقتی یا دائمی باشد.
• ترومبوفلبیت: التهاب ون‌ها در محل تزریق IV.
• هیپوتانسیون: افت فشار خون به خصوص پس از تزریق سریع وانکومایسین.
• تب و لرز: بروز تب به عنوان واکنش به دارو.
• ناراحتی‌های گوارشی: تهوع، استفراغ، و اسهال که در برخی موارد شدید می‌شود.
• لکوپنی (کاهش گلبول‌های سفید): تأثیر بر تعداد گلبول‌های سفید و کاهش مقاومت بدن در برابر عفونت‌ها.
• رد-من سندروم (سندرم مرد قرمز): بروز قرمزی پوست، خارش و گاهی اوقات تنگی نفس به دنبال مصرف وانکومایسین، به خصوص پس از تزریق سریع.

این عوارض ممکن است در همه افراد رخ ندهد و شدت آنها می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. همیشه پیش از شروع درمان با وانکومایسین و در طول دوره درمان، نظارت پزشک ضروری است تا در صورت بروز هرگونه عارضه، اقدامات لازم به سرعت انجام شود.

فقط یک قدم تا درمان کولیت روده فاصله داری!

دکتر کولیت آلسراتیو روده

موارد احتیاط و هشدار مصرف داروی وانکومایسین چیست؟

قبل از مصرف اگر به داروی وانکومایسین حساسیت یا هرگونه حساسیت دیگری دارید، این موضوع را با پزشک یا دکتر داروخانه در میان بگذارید. داروی وانکومایسین ممکن است شامل ترکیبات غیرفعالی باشد که موجب بروز حساسیت یا مشکلات دیگر بشود. در این زمینه با دکتر داروخانه مشورت کنید.

قبل از مصرف وانکومایسین سوابق پزشکی خود و خانواده‌تان را به اطلاع پزشک برسانید؛ مخصوصا بیماری‌های کلیوی، مشکلات شنوایی و دیگر بیماری‌های شکم و روده را با پزشک خود در میان بگذارید.

برای مصرف داروی وانکومایسین در دوران شیردهی با پزشک مشورت کنید. چنانچه باردار هستید فقط در صورت نیاز ضروری از این دارو استفاده کنید و در مورد فواید و مضرات آن از پزشک خود کمک بگیرید. مشخص نیست داروی وانکومایسین از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل می‌شود یا نه، پس بهتر است قبل از شیردهی به نوزاد با پزشک مشورت نمایید.

تداخلات دارویی وانکومایسین چیست؟

وانکومایسین می‌تواند با چندین دارو تداخل داشته باشد که می‌تواند اثربخشی آن را تغییر دهد یا خطر عوارض جانبی را افزایش دهد. در زیر فهرستی از داروهایی که ممکن است با وانکومایسین تداخل داشته باشند، آورده شده است:

• آمینوگلیکوزیدها (مانند ژنتامایسین، توبرامایسین): ترکیب وانکومایسین و آمینوگلیکوزیدها می‌تواند خطر نفروتوکسیسیتی (سمیت کلیوی) و اوتوتوکسیسیتی (سمیت شنوایی) را افزایش دهد.
• سایر آنتی‌بیوتیک‌های نفروتوکسیک (مانند کولیستین و تتراسایکلین‌ها): استفاده همزمان این داروها با وانکومایسین می‌تواند خطر آسیب به کلیه‌ها را تشدید کند.
• دیورتیک‌های حلقوی (مانند فوروسماید): این دیورتیک‌ها می‌توانند اثرات نفروتوکسیک وانکومایسین را افزایش دهند.
• مسکن‌های غیراستروئیدی ضدالتهابی (NSAIDs): این دسته از داروها ممکن است خطر نفروتوکسیسیتی را در هنگام استفاده مشترک با وانکومایسین افزایش دهند.
• مهارکننده‌های پمپ پروتون (PPIs): برخی تحقیقات نشان داده‌اند که استفاده مشترک PPI‌ها و وانکومایسین می‌تواند خطر عفونت‌های روده‌ای مانند کلستریدیوم دیفیسیل را افزایش دهد.
• داروهای بیهوشی: استفاده همزمان وانکومایسین با داروهای بیهوشی ممکن است خطر رد-من سندروم را افزایش دهد، خصوصاً اگر دارو به سرعت تزریق شود.
• مایکوفنولات موفتیل: وانکومایسین ممکن است سطوح دارویی مایکوفنولات موفتیل را کاهش دهد و تأثیر آن را تغییر دهد.

استفاده از وانکومایسین باید با احتیاط فراوان و تحت نظر پزشک صورت گیرد، به خصوص اگر بیمار داروهای دیگری را نیز مصرف می‌کند. همچنین، هنگام شروع درمان با وانکومایسین، مهم است که تمامی داروهای فعلی بیمار به پزشک اطلاع داده شود تا از بروز تداخل‌های دارویی جلوگیری شود.

در زیر جدولی ارائه شده که اشکال دارویی مختلف وانکومایسین، عوارض جانبی رایج، و تداخلات دارویی مهم مرتبط با هر شکل را نمایش می‌دهد:

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

وانکومایسین یک ابزار قدرتمند در جعبه ابزار پزشکی برای مقابله با عفونت‌های باکتریایی است که به سایر آنتی‌بیوتیک‌ها پاسخ نمی‌دهند. با وجود عوارض جانبی احتمالی، این دارو زمانی که به درستی مدیریت شود، می‌تواند نجات‌بخش باشد. استفاده از وانکومایسین باید تحت نظر پزشک و با رعایت دقت‌های لازم صورت پذیرد تا اثربخشی آن حداکثر و عوارض جانبی آن به حداقل برسد. اگر این دارو برای شما تجویز شده است، از مشاوره با دکتر مشاوره دارویی آنلاین در دکترتو بهره‌مند شوید. همچنین، در دکترتو، برای درمان عفونت‌های باکتریال می‌توانید از دکتر بیماری عفونی نوبت حضوری بگیرید یا از مشاوره با دکتر عفونی آنلاین برخوردار شوید.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!