فهرست مطالب
هم‌اکنون آلودگی هوا، چهارمین عامل مرگ و میر در دنیاست. از این رو شناخت و انتخاب بهترین ماسک آلودگی هوا برای مقابله با این مشکل اهمیت ویژه ای دارد. اثر ماسک‌های تنفسی در بهبود کیفیت هوای تنفس‌شده، بسته به نوع ماسک و نوع آلاینده متفاوت است. در واقع هر نوع ماسک برای استفاده خاصی ساخته شده و آلاینده خاصی را جذب می‌کند.
اما بهترین ماسک برای آلودگی هوا چیست؟ استانداردهای ماسک‌های تنفسی چیست؟ در ادامه با بررسی انواع ماسک، علاوه بر کارکرد و استانداردهای آن‌ها، بهترین ماسک برای مقابله با آلودگی هوای کلان‌شهرهای ایران را خواهیم شناخت. اگر دچار تنگی نفس و یا علائم آسم و بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا هستید، حتما به دکتر ریه و دکتر آسم و آلرژی مراجعه کنید. در دکترتو می‌توانید با بهترین پزشکان برای تشخیص و درمان علائم خود مشورت کنید.
بهترین انواع ماسک برای آلودگی هوا کدام است؟
در حال حاضر پزشکان برای جلوگیری از افزایش بیماری به علت آلودگی هوا، استفاده از ماسک N95 را توصیه میکنند. سایر موارد شامل جدول زیر هستند:
| انواع ماسک مناسب برای آلودگی هوا | ویژگی‌ها |
|---|---|
| ماسک پزشکی یا جراحی | از سه لایه پارچه نبافته ساخته می‌شوند و مانعی برای جلوگیری از انتشار قطرات و ذرات تنفسی ایجاد میکنند. این ماسک‌ها توسط بیشتر مردم برای محافظت روزمره استفاده میشود و به رنگ آبی هستند. |
| انواع ماسک معمولی دولایه | این ماسک‌ها معمولا در شرایطی که تماس نزدیک با دیگران اجتناب‌ناپذیر است، مانند فضاهای شلوغ، حمل و نقل عمومی، یا زمانی که فاصله گذاری اجتماعی ایجاد میشود، استفاده میشود و از مواد مختلفی مانند پنبه یا مخلوط پلی استر تهیه می‌شوند. |
| ماسک جراحی سه لایه بند دار | در طی مراحل جراحی یا معاینات پزشکی استفاده میشود. لایه بیرونی در برابر مایعات مقاوم است و باعث جلوگیری از رسیدن قطرات عفونی به بینی و دهان میشود. |
| انواع ماسک فیلتردار R | علامت R نشان می‌دهد که ماسک در برابر ذرات معلق در هوا و ذرات روغنی مقاوم است. ماسک‌های دارای فیلتر R معمولاً در محیط‌های بهداشتی یا در معرض مواد شیمیایی خطرناک استفاده می‌شوند. |
| ماسک فیلتردار N | علامت N مشخص می‌کند که ماسک قابلیت فیلتر ذرات غیر نفتی موجود در هوا را دارد. ماسک سوپاپ دار n99 نزدیکترین استاندارد اروپایی به FFP2 را دارد. |
| انواع ماسک فیلتردار P | ماسک تصفیه هوا p95 یا P100 در مقایسه با ماسک‌های بدون درجه مقاومت روغن، سطح محافظت بالاتری را ارائه می‌دهند. |
| ماسک فیلتردار کربن اکتیو | این ماسک‌ها دارای چندین لایه کربن فعال هستند. لایه کربن فعال به حذف مواد مضر مانند ترکیبات آلی فرار (VOCs)، فرمالدئید، بنزن و برخی گازها از هوای عبوری ماسک کمک می‌کند. |
حروف اختصاری انواع ماسک آلودگی هوا به چه معناست؟
معمولا استاندارد این ماسک‌ها از یک حرف انگلیسی (N, P, R) و یک عدد (۹۰, ۹۵, ۱۰۰) تشکیل شده است. حرف انگلیسی بر روی ماسک نشان‌دهنده مقاومت یا عدم مقاومت آن در برابر ذرات روغنی و عدد پس از آن نمایانگر درصد ذرات معلق بزرگتر از ۰.۳ میکرون جذب شده توسط این ماسک‌ها است. به طور خلاصه استاندارد این ماسک‌ها به این صورت است:
- N: عدم مقاومت به روغن
- R: مقاومت نسبی به روغن
- P: مقاومت به روغن
در اینجا مقصود از روغن، حل کننده‌های روغنی، حشره‌کش‌ها و محصولاتی از این دست است. ذرات معلق شهری معمولا پایه روغنی ندارند.
- ۹۰: عدم گذشتن ۹۰ درصد ذرات معلق بزرگتر از ۰.۳ میکرون از ماسک
- ۹۵: جلوگیری از گذشتن ۹۵درصد ذرات معلق بزرگتر از ۰.۳ میکرون از ماسک
- ۱۰۰: عدم گذشتن ۹۹ درصد ذرات معلق بزرگتر از ۰.۳ میکرون از ماسک
برای مثال ماسک N95 در مقابل ذرات روغنی مقاوم نیست و ۹۵ درصد ذرات معلق بزرگتر از ۰.۳ میکرون را جذب می‌کند.
علائم مشکلات تنفسی شدید داری؟
برای جلوگیری از عوارض احتمالی، همین الان مشاوره بگیر.
۱. کربن فعال چیست؟
یکی از راه‌های از بین بردن گازهای آلاینده، استفاده از کربن فعال است. ماسک‌های استاندارد ممکن است کربن فعال هم داشته باشند که تا حدی گازهای آلاینده را پیش از ورود به ریه تصفیه می‌کند. اما فیلتر کربن فعال نیز مانند فیلتر ذرات معلق ماسک بیش از مدت محدودی قابل استفاده نیست.
به طور کلی در بسیاری از روزها به فیلتر کربن فعال نیاز نیست، اما در صورتی که گازهای آلاینده بیش از حد بالا روند، استفاده از ماسک دارای فیلتر کربن فعال توصیه میشود. در صورتی که علائمی مانند سرفه، تنگی نفس شدید و علائم مسمومیت با آلودگی هوا را داشتید و ماسک های آلودگی هوا به شما کمکی نکرد، حتما به دکتر ریه و دکتر آسم و آلرژی مراجعه کنید.
متن انگلیسی:
به نقل از سایت saltworld
For the high level of pollution and contamination, the best face masks suitable for one and all are N95 and N99 anti-pollution masks.
ترجمه فارسی:
برای سطح بالای آلودگی، بهترین ماسک صورت مناسب برای همه، ماسک‌های ضد آلودگی N95 و N99 هستند.
۲. استفاده از ماسک آلودگی هوا N95 چگونه است؟
به خاطر داشته باشید که استفاده از ماسک تنها زمانی ثمربخش است که هوای ورودی به ریه از فیلتر آن بگذرد. به همین دلیل توصیه میشود افراد با ریش بلند پیش از استفاده از ماسک ریش خود را بتراشند یا تا حد قابل قبولی کوتاه کنند. از آن‌جایی که ماسک‌های تنفسی برای کودکان طراحی نشده‌اند، استفاده آن‌ها از ماسک به اندازه بزرگسالان مفید نیست؛ بنابراین بهترین اقدام در روزهای آلودگی برای کودکان، بیرون نرفتن از منزل است.
۳. آیا ماسک N95 چندبار مصرف است؟
هر ماسک N95 زمان محدودی برای استفاده دارد، به این معنی که پس از زمانی مشخص استفاده از آن اثربخش نخواهد بود؛ این زمان توسط سازنده تعیین میشود. در این شرایط حتما ماسک خود را تعویض کنید:
- ماسک بوگرفته است.
- پس از مدتی استفاده، نفس کشیدن در ماسک بسیار سخت شده است.
- ماسک کاملا خیس شده است.
- ماسک آسیب فیزیکی دیده یا بند ماسک پاره شده است.
توصیه میشود از هیچ ماسکی به هیچ وجه بیش از ۸ ساعت استفاده نکنید (هر چند ماسک‌های با استاندارد P مستثنی هستند).
استانداردهای ماسک های تنفسی چیست؟
چندین استاندارد وجود دارد که الزامات و معیارهای عملکرد ماسک های تنفسی را تعریف می کند. استانداردهای خاص بسته به کشور یا منطقه می‌تواند متفاوت باشد. برخی از رایج‌ترین استانداردها برای ماسک های تنفسی شامل موارد زیر است:
- NIOSH N95 (ایالات متحده): موسسه ملی ایمنی و بهداشت شغلی (NIOSH) استاندارد N95 را تعیین کرده که مشخص می‌کند ماسک باید حداقل ۹۵ درصد ذرات معلق در هوا از جمله قطرات بزرگ و ذرات کوچک را فیلتر کند.
- KN95 (چین): استاندارد چینی KN95 مشابه استاندارد N95 است اما دارای شرایط آزمایش و گواهینامه کمی متفاوت است.
- P95, P100 (ایالات متحده): سطوح بالاتری از محافظت در برابر ذرات روغنی و غیر نفتی را ارائه می‌دهد. ماسک‌های P95 باید حداقل ۹۵ درصد ذرات را فیلتر کنند، در حالی که ماسک‌های P100 سطح بالاتری از فیلتراسیون را در ۹۹.۹۷ درصد ارائه می‌دهند.
البته استاندارد دیگری نیز برای ماسک‌های تنفسی وجود دارد که Filtering FacePiece یا به طور مختصر FFP نام دارد. استاندارد FFP تا حدی با استاندارد پیشین متفاوت است:
| استاندارد | فیلتر ذرات معلق | بیشینه میزان نشتی مجاز |
|---|---|---|
| FFP1 | ۸۰% ذرات معلق بزرگتر از ۰.۶ میکرون | ۲۵% |
| ماسک آلودگی هوا ffp2 | ۹۴% ذرات معلق بزرگتر از ۰.۶ میکرون | ۱۱% |
| ماسک ffp3 کربن اکتیو | ۹۹% ذرات معلق بزرگتر از ۰.۶ میکرون | ۵% |
۱. روش صحیح استفاده از ماسک
۵ مرحله ضروری را هنگام پوشیدن ماسک باید رعایت کنید:
- دست‌هایتان را تمیز کنید: قبل از دست زدن به ماسک، دستان خود را به مدت حداقل ۲۰ ثانیه با آب و صابون بشویید یا از ضدعفونی‌کننده دست حاوی حداقل ۶۰ درصد الکل استفاده کنید.
- ماسک را بررسی کنید: اطمینان حاصل کنید که ماسک در شرایط خوبی است و هیچ گونه آسیب یا سوراخ قابل مشاهده ندارد.
- ماسک را در جای مناسب خود قرار دهید: ماسک را روی بینی و دهان خود قرار دهید، مطمئن شوید که هر دو را کاملاً بپوشاند. سمت رنگی (در صورت وجود) باید رو به بیرون باشد.
- ماسک را محکم کنید: از گیره بینی قابل تنظیم (در صورت وجود) برای قالب‌گیری ماسک به شکل بینی خود استفاده کنید.
- بررسی توانایی تنفس: نفس عمیق بکشید و بررسی کنید که حتما هوا از طریق پوشش ماسک بیاید، نه از لبه‌ها. در حین استفاده از ماسک برای آلودگی هوا از دست زدن به آن خودداری کنید و در صورت مرطوب یا کثیف شدن آن را تعویض کنید.
۳. تاریخ انقضا و عمر مفید استفاده از ماسک چقدر است؟
ماندگاری استاندارد ماسک‌ها ۵ سال پس از تاریخ تولید است، اما تاریخ انقضا ممکن است بر اساس شرایط نگهداری و توصیه‌های سازنده متفاوت باشد.
چند روزه که مدام سرفه میکنی؟ برای تشخیص دقیق از پزشک نوبت بگیر.
استفاده از چه ماسکی توصیه نمیشود؟
انواع خاصی از ماسک برای آلودگی هوا وجود دارند که کاربرد محافظ تنفسی ندارند:
- ماسک‌های دریچه‌دار: ماسک‌های دارای دریچه هوای بازدمی را فیلتر نمی‌کنند و هوای بازدمی به‌خصوص در افرادی که به بیماری های ریه مبتلا هستند، همچنان می‌تواند حاوی ذرات عفونی باشد.
- پوشاندن صورت با پارچه یا روسری: در حالی که پوشیدن روسری در اطراف صورت ممکن است مانعی در برابر قطرات بزرگتر ایجاد کند، اما سطح فیلتراسیون مشابه ماسک‌های ساخته شده را ندارند.
- ماسک‌هایی با فیلتراسیون ناکافی: برای محافظت بهتر، ماسک‌هایی را انتخاب کنید که استانداردها و مشخصات شناخته شده‌ای مانند N95، KN95 را داشته باشند.
آیا ماسک جراحی می تواند برای مقابله با آلودگی مناسب باشد؟
کاربرد اصلی ماسک جراحی، جلوگیری از انتقال باکتری‌های موجود در بزاق یا مخاط افراد از طریق بازدم، صحبت کردن، عطسه و یا سرفه در حین جراحی به زخم باز یا سطوح استریل است. در واقع ماسک جراحی تنها جلوی پخش شدن بزاق و مخاط را می‌گیرد و به هیچ وجه جلوی ورود ذرات معلق را نخواهد گرفت.
در عین حال ورود هوا تنها از طریق سطح ماسک انجام نمیشود و فضای حدفاصل ماسک و صورت موجب ورود هوای بدون فیلتر به ماسک میشود؛ بنابراین ماسک جراحی برای مقابله با آلودگی هوا تقریبا هیچ اثری ندارد. جالب اینکه در بعضی نقاط جنوب شرقی آسیا افراد برای جلوگیری از شیوع بیماری‌های همه‌گیر، هر روز از ماسک جراحی استفاده میکنند. ماسک جراحی برای مقابله با ویروس کرونا مناسب است.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
استفاده از ماسک مناسب برای آلودگی هوا برای حفاظت تنفسی در برابر آلاینده‌های مضر به‌خصوص در شهرهای شلوغ ضروری است. ماسک‌هایی که استانداردهای شناخته شده دارند و دارای راندمان فیلتراسیون کافی هستند، می‌توانند به کاهش قرار گرفتن در معرض ذرات معلق و بهبود کیفیت هوا برای افراد در محیط های آلوده، مخصوصا بیماران تنفسی مانند آسم یا برونشیت، کمک کنند.
اگر دچار انسداد تنفسی، دم و بازدم سخت یا سرفه مداوم شدید، حتما از دکتر متخصص ریه، بهترین پزشکان عمومی یا دکتر متخصص داخلی نوبت دریافت کنید. در سایت دکترتو امکان مشاوره آنلاین دکتر متخصص ریه، مشاوره آنلاین با دکتر عمومی و مشاوره آنلاین دکتر متخصص داخلی نیز برای شما فراهم شده است.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!